Het nieuwe Gemeenschappelijk Landbouwbeleid komt eraan

Het nieuwe GLB brengt heel wat veranderingen met zich mee. De inzet is dan ook hoog: een toekomstbestendige landbouwsector. Het GLB blijft de landbouwers daarom ondersteunen bij hun inspanningen om voedsel te produceren én bij de prestaties die ze leveren voor milieu en klimaat.

Een eerste deel van de GLB-middelen blijft voorbehouden voor de basisinkomenssteun: deze draagt bij aan een billijk inkomen voor de landbouwer, corrigeert het marktfalen voor de levering van publieke diensten en compenseert het ongelijke speelveld met producenten uit derde landen. Voor veel landbouwers is deze inkomenssteun onontbeerlijk: het maakt hen minder kwetsbaar voor marktschommelingen en onverwachte klimaat- en natuurrisico’s, en het geeft ruimte om te blijven investeren in een toekomstgericht bedrijf. Daarnaast komt er een herverdelende inkomenssteun die zorgt voor een betere verdeling van de middelen over de landbouwers heen. De instroom in en de verjonging van de landbouwsector is essentieel en de steun voor jonge landbouwers wordt dan ook verhoogd. Daarnaast is er een nieuwe gekoppelde steun voor zoogkoehouders met aandacht voor een duurzaam graslandbeheer en ruwvoederproductie. 

Daarnaast kent de nieuwe groene architectuur, die invulling geeft aan de hogere milieu- en klimaatambities, vier pijlers: conditionaliteit, ecoregelingen, agromilieuklimaatmaatregelen en beheerovereenkomsten (onder beheer bij de Vlaamse Landmaatschappij). 

’Conditionaliteit’ is de nieuwe term voor de bestaande randvoorwaarden. De nieuwe invulling is nog meer gericht op verduurzaming en omvat ook de verplichtingen voor het ontvangen van de huidige vergroeningspremie. De vergroeningspremie zelf valt hierdoor weg. 

Europa legt het kader vast voor de conditionaliteit, maar Vlaanderen vult dit verder in op basis van de uitdagingen in Vlaanderen. De overgang naar de conditionaliteit brengt een aantal wijzigingen met zich mee. Zo komt gewasrotatie in de plaats van gewasdiversificatie. Ook zal er meer focus liggen op niet-productief areaal doordat een minimum percentage van het bouwland hieraan gewijd moet zijn. Daarnaast wordt het bestaande geïntegreerde gewasbeschermingsverbod (IPM) op de teelt van wortel-, knol- of bolgewassen op met knolcyperus-besmette percelen opgenomen in de conditionaliteit. Ook de aanleg van bufferstroken langs waterlopen vormt een belangrijk element van de conditionaliteit.

In aanloop naar het nieuwe GLB werden in 2022 de pre-ecoregelingen geïntroduceerd. Vanaf 2023 wordt het aantal maatregelen onder de ecoregelingen sterk uitgebreid. Deze ecoregelingen zijn één van de opvallendste wijzigingen in het nieuw GLB: het zijn jaarlijks hernieuwbare verbintenissen waarbij landbouwers vergoed worden voor hun inspanningen die positief bijdragen aan biodiversiteit, waterkwaliteit, bodemkwaliteit, duurzame landbouw, dierenwelzijn, klimaat en/of landschap. Ook is er aandacht voor digitalisering en modernisering. De vergoeding via de basisinkomenssteun (o.b.v. betalingsrechten) in combinatie met de herverdelende inkomenssteun zal in het nieuw GLB aanzienlijk lager zijn dan de huidige basisbetaling en de vergroeningspremie samen. Landbouwers kunnen inspelen op dit verschil door het vrijwillig uitvoeren van ecoregelingen naar keuze. Over het breed pakket aan ecoregelingen wordt de komende weken en maanden uitvoerig gecommuniceerd. 

Daarnaast zijn er ook agromilieuklimaatmaatregelen, waarbij u als landbouwer een meerjarig engagement aangaat. Deze zijn al gekend in het huidig GLB, maar de invulling wordt grondig gewijzigd.

Tot de groene architectuur dragen ook nog andere maatregelen bij zoals VLIF, vorming en advies en maatregelen rond innovatie, die ook aan bod komen in verdere communicatie.

Een overzicht van onder andere de ecoregelingen en agromilieuklimaatmaatregelen vindt u op de website op Interventies Gemeenschappelijk Landbouwbeleid 2023-2027, samen met de doelstellingen (zoals ze nu bij de Europese Commissie voorliggen ter goedkeuring). De volgende nieuwsbrief geeft meer informatie over de maatregelen waarvoor al voorbereidingen in het komende najaar nodig zijn. Over de voorwaarden voor de andere maatregelen wordt in het najaar uitgebreider gecommuniceerd.

Meer informatie en inschrijving voor infosessies in elke provincie over het nieuwe GLB vindt u bij GLB Infosessies 2023-2027 (Vlaams Ruraal Netwerk).

De bijgevoegde figuur geeft de areaal- en diergebonden interventies grafisch weer in verhouding tot het voorziene budget. Hoe groener de kleur hoe meer de focus ligt op de bijdrage aan milieu- en klimaatdoelstellingen.
 

Figuur : Vergelijking van steunmaatregelen in verhouding tot het voorziene budget voor het huidig en nieuw GLB.