De voorzitter
Mevrouw Peeters heeft het woord.
Lydia Peeters (Open Vld)
Op 3 september 2025 bereikte de Europese Raad een akkoord over het Omnibus III-pakket voor vereenvoudiging van het gemeenschappelijke landbouwbeleid (GLB). Dit voorstel van de Europese Commissie, ingediend op 14 mei 2025, beoogt het regelgevend kader van het GLB te vereenvoudigen, onder meer door het verminderen van de administratieve lasten voor boeren en lidstaten, het versoepelen van conditionaliteitsregels, het verhogen van betalingen aan kleine landbouwbedrijven en het vereenvoudigen van controles.
Volgens de Commissie kunnen de voorgestelde vereenvoudigingen leiden tot een jaarlijkse besparing van 1,6 miljard euro voor de landbouwers en 200 miljoen euro voor nationale administraties. Vlaanderen heeft in het verleden al meermaals aangedrongen op minder administratieve lasten voor boeren en een meer flexibele interpretatie van de conditionaliteitsregels. Het akkoord van de Europese Raad lijkt in lijn met die vraag. Daarnaast wordt ook de mogelijkheid gecreëerd voor lidstaten om hogere voorschotten toe te kennen om landbouwers sneller te helpen bij crisissituaties. Het Europese besluitvormingsproces is hiermee echter nog niet ten einde, want ook het Europees Parlement moet zich hierover nog uitspreken.
Minister, hoe evalueert u het Omnibus III-voorstel van de Europese Commissie en de goedgekeurde onderhandelingspositie van de Raad in het licht van de ambitie van Vlaanderen om te komen tot een administratieve vereenvoudiging en meer maatwerk voor onze landbouwers?
Komt dit voorstel tegemoet aan de Vlaamse bezorgdheden over de administratieve druk voor landbouwers binnen het huidige GLB?
Op welke manier zullen de voorgestelde vereenvoudigingen concrete gevolgen hebben voor de Vlaamse landbouwers?
Werd er al berekend welke financiële besparing Omnibus III zou opleveren voor onze landbouwers en in welke mate de administratieve druk in Vlaanderen zal dalen?
Zijn er bijkomende elementen die u zelf nog aan bod wilt laten komen in het kader van deze vereenvoudigingsronde, specifiek voor het Vlaamse landbouwmodel, dit in het kader van de werkgroep vermindering regeldruk die op dit ogenblik lopende is?
De voorzitter
Minister Brouns heeft het woord.
Minister Jo Brouns
Ik sluit me volledig aan bij het basisidee dat aan de grondslag ligt van de vereenvoudigingsagenda van de Europese Commissie: het Europese beleid is te complex en we moeten dit aanpakken. Ook landbouwers krijgen te maken met deze complexe en overbodige regelgeving. Dat is al veelvuldig gezegd. Dit is bijzonder frustrerend voor mensen die vooral met hun dieren en hun gewassen willen en moeten bezig zijn. Het gemeenschappelijk landbouwbeleid eenvoudiger maken, is dus een missie die ik ten volle steun. Deze Omnibus zet een beperkte stap in de goede richting.
Ik verwelkom die stap, hoewel hij nog beperkt is, maar ik ben me ervan bewust dat dit niet alle complexiteit rond het GLB zelf zal opheffen. Een deel van wat nu op tafel ligt, zorgt voor meer flexibiliteit. Andere elementen, zoals die in verband met controles, zullen nog afhangen van hoe de Commissie dit verder zal aanpakken.
Het voorstel herneemt zeker niet alle Vlaamse voorstellen rond vereenvoudiging. Wat mij betreft mag de Europese Unie nog verder gaan op het vlak van sancties voor kleine inbreuken, zowel bij de conditionaliteit als bij deelname aan steunmaatregelen, of van een flexibelere aanpassing van ons GLB Strategisch Plan. Ik ga er evenwel van uit dat dit wordt aangepakt in het kader van het GLB na 2027.
Op een paar punten zal wat nu voorligt, wel al een gevoelige verlichting betekenen voor bepaalde landbouwers. Ik denk bijvoorbeeld aan de biolandbouwers. Zij worden sowieso al voor veel inspanningen gecontroleerd op het vlak van ecologie en kunnen volgens het voorstel automatisch voldoen aan bepaalde normen voor een goede landbouw en milieuconditie binnen de conditionaliteit. Ze zijn zo als het ware ‘green by definition’.
Het mandaat van de Raad bevat ook de mogelijkheid om de bestaande voorschotten op de GLB-betalingen te verhogen in 2026 en 2027, net zoals de voorgaande jaren gebeurd is. Dit zijn gerichte wijzigingen, die voor bepaalde landbouwers een wezenlijk verschil kunnen maken.
De voorzitter
Mevrouw Peeters heeft het woord.
Lydia Peeters (Open Vld)
Minister, dank u wel voor uw antwoord. Het is zeker goed dat ook de andere Vlaamse voorstellen nog altijd op tafel liggen en dat u die verder wilt uitrollen. Telkens als we met boeren praten, horen we steeds opnieuw hetzelfde, namelijk veel te veel administratieve lasten, veel te veel regels, veel te veel bureauwerk, terwijl zij liever op het veld of tussen de dieren staan in plaats van achter hun computer te zitten om alles te regelen. Wat dat betreft is het dus zeker goed.
We weten dat er vanuit verschillende hoeken al kritieken komen en dat men zegt dat bepaalde regels vereenvoudigen een impact zal hebben op onder andere de democratische legitimiteit, de biodiversiteit en wat dan ook. Terwijl iedereen continu roept voor minder regels en voor een administratieve vermindering, hoor je op het moment dat er voorstellen op tafel liggen, dat er onmiddellijk ook andere stemmen opgaan die het tegendeel willen. Ik zou alleszins aan u willen vragen om de kritieken die er vandaag ook zijn, niet zozeer ter harte te nemen, maar volop werk te maken van de lastenverlaging op Vlaams niveau, maar zeker ook op Europees niveau op tafel te blijven slaan, zodat er ook daar de nodige aandacht aan wordt gegeven.
De voorzitter
De vraag om uitleg is afgehandeld.
