Experimenteren binnen de landbouw

– Wegens de coronamaatregelen werd deze vraag om uitleg via videoconferentie behandeld.

Collega Coenegrachts, u hebt een kwartier de tijd voor uw vraag over het experimenteren binnen de landbouw. Als dat geen boeiend experiment is om aan te beginnen.

Ik zal mij aan dit experiment wagen om ook een compliment van u te krijgen door binnen de tijd te blijven, voorzitter.

Minister, we hebben in Europa de ambitie om tegen 2050 50 procent minder gewasbeschermingsmiddelen te gebruiken in de landbouw. We hebben onlangs in Merelbeke een experiment gezien, waar we aangetoond hebben dat technologische vooruitgang daarin een belangrijke rol kan spelen. Daarmee experimenteren zou gestimuleerd moeten worden.

Wat is daar gebeurd? Een drone nam er boven een maïsveld foto’s met een speciale camera en heeft het onkruid en het gewas in kaart gebracht. Enkele algoritmes, die gebaseerd zijn op artificiële intelligentie, hebben dat vervolgens omgezet in een digitale spuitkaart, zoals dat heet, voor een slim spuittoestel. Al die combinaties hebben ervoor gezorgd dat er maar liefst 74 procent minder bestrijdingsmiddelen gebruikt dienden te worden voor die spuitbeurt. ILVO heeft daar zeer enthousiast op gereageerd. Het is een type camera dat veel meer toepassingen toelaat, niet alleen als het gaat over gewasbescherming. Het zou ook kunnen dienen om veel gerichter water te gebruiken; dat zou ons kunnen helpen in tijden van droogte. En het zou ook, als het gaat over bemesting, veel specifieker kunnen worden ingezet, waardoor ook die hoeveelheden naar omlaag zouden kunnen gaan, met alle positieve effecten op het milieu van dien, dat spreekt vanzelf.

Minister, ik heb daarover de volgende vragen. Hoe evalueert u dat AI4Agriculture-project? Welke winsten voor het leefmilieu ziet u via zulke en andere technologieën, zoals artificiële intelligentie en drones, de introductie van 5G enzovoort? Hoe kunnen we hiermee het pesticidegebruik reduceren en hoe ziet u die technologieën evolueren? Plant u extra initiatieven om dat soort experimenten te ondersteunen? Zouden we niet moeten nadenken over extra mogelijkheden om landbouwers te stimuleren en om het hun gemakkelijker te maken om over te gaan naar het experimenteren, bijvoorbeeld door het installeren van regelluwe zones?

Perfect binnen de tijd, collega, dat verdient een compliment.

Minister Demir heeft het woord.

Collega Coenegrachts, uiteraard verwelkom ik elke vooruitgang. Het gaat hier ook over een onderzoeksproject dat vanuit ILVO wordt ondersteund. Het is een goed initiatief, dat ook goed door collega Crevits ondersteund is, waardoor er minder bestrijdingsmiddelen ingezet worden. Ik kan er alleen maar positief tegenover staan als er minder bestrijdingsmiddelen gebruikt worden. Zo wordt er ook voorkomen dat er gewasbeschermingsmiddelen in het water en leefmilieu terechtkomen. De verontreiniging van het grondwater en het oppervlaktewater is en blijft een aandachtspunt.

Wat betreft uw vraag rond het verminderen van het pesticidegebruik is het verminderen van het algemeen gebruik slechts één deel van het verhaal. Voor de bescherming van onder meer bestuivers is onder de Green Deal ook het engagement aangegaan om het gebruik van de meest schadelijke chemicaliën en pesticiden met 50 procent te verminderen.

Uw derde vraag valt, voor alle duidelijkheid, buiten mijn bevoegdheid. Daarvoor gaat u best te rade bij collega Crevits, maar dit onderzoek is complementair aan de inspanningen die wij leveren aan de kant van Omgeving, met Europese projecten zoals BEEspoke rond bestuivers. Het afgelopen weekend ben ik dat op het terrein gaan bezoeken in Herzele.

Over uw vierde vraag: als er binnen het beleidsdomein Omgeving obstakels zouden bestaan om methoden toe te passen met minder bestrijdingsmiddelen, ben ik zeker bereid de regelgeving te vereenvoudigen.

Op dit moment loopt de evaluatie van de Europese richtlijn Duurzaam Gebruik Pesticiden. Een van de mogelijke suggesties die nu onderzocht wordt, is het toelaten van drones voor precisiebespuitingen. Indien het gebruik van dit soort van technieken kan bijdragen tot een significante vermindering en ook een meer gericht gebruik van pesticiden, dan lijkt mij dit een zeer goede evolutie.

Collega Coenegrachts, hebt u nog bijkomende vragen?

Dank u wel, minister, voor het antwoord. Ik heb de indruk dat we in Vlaanderen, misschien zelfs iets meer dan in Nederland, meer aandacht en ruimte moeten maken voor dat experiment en voor de invoering van nieuwe technieken. We zijn, vooral vanuit de overheid, wat angstig of een nieuwe techniek al dan niet zal werken: het is de kip of het ei en ‘the proof of the pudding is in the eating’. Maar als je het nooit probeert, zul je alleen het theoretische model kunnen testen.

We moeten dus alles doen, binnen elk departement, of het nu Landbouw, Omgeving of Innovatie is, om ervoor te zorgen dat we die cultuur van experimenteren verbeteren en ook in Vlaanderen omarmen om op die manier vooruitgang te boeken, vooral voor het milieu. Ik heb geen extra vragen, wat misschien het antwoord van de minister zal verkorten en waardoor ik mijn kwartier ook niet zal overschrijden.

U mag het kwartier gebruiken zoals het hoort, collega Coenegrachts. U bent daar vrij in.

Collega De Roo heeft het woord.

Ik wou graag even inpikken op de vraag van collega Coenegrachts. Hij heeft het fantastisch experiment inderdaad goed benoemd, maar ik heb nog een heel kleine toevoeging. Er was 5G-technologie nodig om het experiment mogelijk te maken. Je zit met zodanig veel data die realtime worden gegenereerd dat je een enorm snelle verbinding nodig hebt.

Ik wil ook graag even inpikken op zijn laatste stelling. Experimenten zijn zeer belangrijk maar in de land- en tuinbouwsector is er heel wat innovatie en worden er heel wat experimenten opgezet. Er wordt ook gezocht om met zo weinig mogelijk input een zo goed mogelijke output te krijgen. Dat mogen we niet vergeten.

We hebben rond de toepassing van technologie in de land- en tuinbouwsector ook in de commissie Landbouw al een aantal discussies gehad. Daar kwam naar boven dat niet de schaalgrootte maar de ‘schaalkleinte’ van onze bedrijven een drempel is om de technologie een brede ingang te laten vinden. Daarom is er nood aan samenwerking en een coöperatief model, maar ook aan ondersteuning en investering vanuit de loonwerkerssector om die technologieën die effectief milieumilderende maatregelen met zich kunnen meebrengen of een mindere milieu-impact hebben, ingang te laten vinden in de sector. Zo kan elk land- en tuinbouwer daar de vruchten van plukken. De markt laten spelen in dezen zou ervoor kunnen zorgen dat er net iets te veel vertraging optreedt.

Ik heb nog een bijkomende vraag, minister, want ik vermoed dat collega Coenegrachts daarom de vraag hier agendeerde. Is er vanuit uw bevoegdheden in middelen voorzien om, aanvullend bij de middelen vanuit landbouw, bijvoorbeeld experimenten op te zetten of proefprojecten te laten lopen?

Ik wou wel nog even een opmerking maken, maar eigenlijk is dat eerder een vraag aan collega Coenegrachts. Het was mij niet helemaal duidelijk waarom systemen die in principe bedoeld zijn om de regels gemakkelijker te kunnen naleven, nood zouden hebben aan een regelluwe zone om ingevoerd te kunnen worden. Ik begrijp de link tussen die twee niet, maar misschien kunt u dat verklaren in een slotopmerking? Of misschien heeft de minister daar een antwoord op.

Minister Demir heeft het woord.

Heel kort, want ik heb al twee commissies, waaronder een commissie Toerisme, achter de rug. Mijn excuses dat ik wat ‘plattekes’ ben.

Collega De Roo, er zijn verschillende oproepen vanuit mijn beleidsdomein richting de sector, waarin innovatie van belang is. Vanuit alle hoeken – de VLM, het departement Omgeving, en ook collega Crevits – wordt alles op alles gezet om tegemoet te komen aan de verschillende vragen.

Collega Coenegrachts, hebt u nog een slotwoord?

Ik heb vooral een antwoord op uw vraag, voorzitter. Het is een interessante techniek dat we ook elkaar vragen beginnen te stellen.

Je mag bijvoorbeeld met een drone al niet zomaar boven de velden gaan vliegen. Aan heel veel technieken zijn dus heel veel andere regels verbonden, en die kun je dus niet zomaar praktisch beginnen uit te voeren. We hebben allemaal de opdracht om opnieuw het aantal blokkerende regels zoveel mogelijk te beperken. Vandaar mijn vraag in deze commissie, voorzitter.

Mijn dank voor uw antwoord.

De vraag om uitleg is afgehandeld.