Het Corona virus geeft letterlijk een schot in de rozen: 135 miljoen verlies

Overal ter wereld worden door de coronacrisis massaal snijbloemen vernietigd. Ook in België. In de eerste week van de lockdown alleen al gingen bij Scheers’ kwekerij in Kontich honderdduizend rozen de container in. Daarna is hij gestopt met tellen. ‘Wat heeft dat voor zin?’, vraagt hij zich af. ‘Ik ben jong, ik moet vooruit.’

Op 13 maart had hij het even moeilijk. Van de ene dag op de andere viel zijn voornaamste afzetkanaal weg: de bloemenwinkels moesten sluiten. ‘Onze koelcel zat op dat moment helemaal vol. Dan sta je wel even te bibberen. Die bloemen hebben we maar aan rusthuizen geschonken. Maar dat kun je niet blijven volhouden, want dat zou oneerlijke concurrentie zijn voor bloemenwinkels die nog online actief blijven.’

Dankzij de onlineverkoop hoeven er de laatste weken wat minder rozen naar de vuilcontainer. De verkoop is langzaam weer wat omhooggekropen, ook op de Brusselse Euroveiling, de draaischijf van de Belgische bloemenhandel. De handel via de veilingklok is weliswaar volledig gestopt, maar er worden nog wel bloemen aangeboden. Voor Scheers biedt ook de bloemenautomaat bij de kwekerij enig soelaas, maar de schade blijft enorm. ‘In maart draaiden we 150.000 euro verlies. Ik heb de afgelopen jaren veel geïnvesteerd. De financiële kosten blijven doorlopen.’ Ook het personeel moet Scheers blijven betalen. De planten groeien immers door, de bloemen moeten geoogst worden.

Tegelijkertijd doet hij er wel alles aan om het groeiproces te vertragen. Het is nu 3 graden koeler in de serres dan normaal. ‘Gelukkig hebben we koele nachten, anders zou dat niet lukken.’ De CO2-toevoer, voor extra ­fotosynthese, werd dichtgedraaid. En een ploeg arbeiders is bezig om op de daken van de serres een laag aan te brengen die het zonlicht wat diffuser maakt. Zo groeien de rozen minder snel. Die laag kost ook weer geld, zegt Scheers, maar hij hoopt dat goed te maken door de bloemen te verkopen als de winkels weer open zijn. ‘Hopelijk op 3 mei. Als het dan niet gebeurt, wordt de put nog groter.’ Even heeft hij overwogen een deel van de planten te laten rooien. Maar zelfs dat lukte niet. Het bedrijf dat dat zou moeten doen, was pas in juni beschikbaar.

135 miljoen verlies

De snijbloemensector is een van de zwaarst getroffen sectoren, zegt Pieter Van Oost van de sierteelt- en groenfederatie AVBS. ‘Een teler is ­verplicht om de bloemen te blijven ­afsnijden, het personeel moet dus aan het werk blijven. Anders gaan de bloemen verleppen en beschimmelt de plant. Veel bloemen belanden nu in de composteerinstallatie.’

Het verlies voor de hele sector wordt geraamd op 135 miljoen euro. Normaal zijn maart en april hoogdagen voor de sierteeltsector, zegt Van Oost. Snijbloemenkwekers bereiden zich voor op Moederdag (10 mei), ­producenten van perkplanten moeten het hebben van de tuinaanplant in het voorjaar. Gehoopt wordt op een schadevergoeding uit een speciaal noodfonds, waarvoor de Vlaamse overheid 200 miljoen euro heeft uitgetrokken. Maar details daarover zijn nog niet bekendgemaakt en behalve de sierteelt kunnen ook allerlei andere sectoren er een beroep op doen.

Scheers slaapt de laatste tijd slecht. ‘Elke dag sta je voor een nieuwe uitdaging.’ Maar de moed opgeven doet hij niet. ‘Ik ben de vierde generatie in dit bedrijf. We zijn een gezonde onderneming, we hebben wat buffers. Maar met een crisis van deze omvang heb ik nooit rekening gehouden.’

Overal ter wereld heeft de ineenstorting van de bloemenhandel, met een totale waarde van 8,5 miljard dollar, zware gevolgen.

De bloemensector is zeer geglobaliseerd. Veel bloemen die in het Westen worden verkocht, zijn afkomstig uit Afrika of Zuid-Amerika. Ze worden gekoeld overgevlogen naar de VS of ­Europa, waar ze geveild worden in handelsknooppunten zoals in het ­Nederlandse Aalsmeer. ­Vervolgens gaat het in koel­wagens naar de bloemisten die er ­boeketten of bloemstukken van maken. De voorbije weken werden er in Aalsmeer ­massaal bloemen vernietigd. De exporteurs zijn wekelijks 100 miljoen euro omzet kwijt, meldde sectororganisatie VGB.

Ook voor Kenia zijn de gevolgen zwaar. Met een exportwaarde van 1 miljard dollar is het land de belangrijkste bloemen­leverancier van Europa. Ongeveer 150.000 Kenianen, vooral vrouwen, verdienen er hun brood mee. Maar de export is zo goed als stilgevallen en de bloemen belanden bij het vuilnis. Zo’n 30.000 mensen zijn al ontslagen. De vrees is dat veel Keniaanse bloemenproducenten de crisis niet zullen over­leven.

In Ecuador en Colombia, belangrijke exporteurs naar de VS en Canada, is de situatie ­amper beter. In Colombia zijn 140.000 mensen afhankelijk van de bloementeelt.