Dit land staat voor stevige uitdagingen rond het klimaat, de biodiversiteit en het behoud van open ruimte. ‘We kunnen die nooit oplossen als we die perceel per perceel, hectare per hectare bekijken. Het moet op een grotere schaal gebeuren, wat inhoudt dat het privé-eigendomsrecht ter discussie gesteld moet worden.’
Die stelling lanceert Johan Colpaert, de voorzitter van Fedagrim (federatie van de sector van landbouwmachines), vandaag tijdens het eerste ‘Landbouwparlement’ op de landbouwbeurs Agribex. ‘Het is een heilig huisje, maar iemand moet het durven te zeggen. Als iedereen zich aan zijn privébelangen en persoonlijke vrijheid vastklampt, raken we nooit uit de impasse.’
Als we het niet over een andere boeg gooien, zullen de feiten de eigenaars op den duur verplichten om het anders aan te pakken, meent Colpaert, zelf een boerenzoon. ‘Dat zie je nu al gebeuren: wie boert in natuurgebied, krijgt beperkingen opgelegd, op industrieterreinen is men verplicht een bepaalde oppervlakte groen in te richten. Maar het gebeurt allemaal te veel ad hoc. We moeten naar een meer globale aanpak, in hele regio’s.’
Voor de boeren verdwijnt daarmee de vrije teeltkeuze. ‘Zij zullen moeten afstappen van monoculturen met graan of maïs. Daar kan klaver voor in de plaats komen, maar net zo goed bos of haag.’ Er zal regulering voor nodig zijn, beseft Colpaert. ‘Die is er ook al voor het mestprobleem en het gebruik van pesticiden.’
Deze brede kijk op de aanpak van de ruimte beperkt zich volgens Fedagrim beter niet alleen tot de landbouw. ‘Er ligt een groot potentieel achter de woningen. Al dat gazon is monocultuur. Waarom zouden die eigenaars ook niet bijdragen aan meer natuur?’
Paardenweide
Natuurbeheer door landbouwers bestaat al, maar het blijft kleinschalig en de animo is niet bijster groot. ‘Ik zie het toch omslaan’, ervaart Colpaert. ‘Ik ken verschillende boeren die stroken land voor broedvogels inrichten. Ik denk ook dat een constructieve samenwerking met de natuurorganisaties mogelijk wordt. We moeten uit het conflictmodel.’ Maar, vraagt Colpaert, ‘als boeren in de open ruimte een bijdrage leveren aan biodiversiteit, klimaataanpassing of recreatie, dan moeten ze daar fatsoenlijk voor vergoed worden. Het is tenslotte de hele samenleving die er beter van wordt.’
Hij koppelt dat aan de druk die vandaag op de open ruimte en op de landbouwgrond in het bijzonder bestaat. ‘Of het nu om woonuitbreiding of natuur gaat, altijd betaalt de landbouw het gelag’, zegt hij. Dat maakt dat grondprijzen de pan uit swingen. ‘Landbouwers die ermee willen stoppen, verkopen hun grond aan de meestbiedende. Dat zijn zelden actieve boeren, maar mensen die de grond als belegging zien. Soms zetten ze er loonwerkers op. Soms maken ze er een paardenweide van. Zo ontstaat er een nieuwe ongewenste monocultuur.’
‘Als de boeren beter vergoed zouden worden voor de bijdrage die ze leveren aan natuur en samenleving, dan kunnen ze de grond binnen de actieve landbouw houden.
Hilde Vautmans: “Van eigendomsrecht moet je afblijven”
Volgens de voorzitter van Fedagrim, Johan Colpaert, moet het privé-eigendomsrecht in twijfel worden getrokken. Dat zegt hij vandaag in een krantenartikel naar aanleiding van Agribex. Hilde Vautmans en Steven Coenegrachts, die vandaag deel uitmaakten van de grote aanwezige Open Vld delegatie op Agribex, reageren.
Europees Parlementslid Hilde Vautmans (Open Vld, Renew Europe) en Vlaams Parlementslid Steven Coenegrachts (Open Vld): “Bij Open Vld zijn wij voor vrije eigendom, die niet vanuit de staat is opgelegd. Raken aan het eigendomsrecht is voor ons als liberale partij een veel te ingrijpende maatregel op de marktwerking. Bovendien hou je daarmee onvoldoende rekening met de situatie in Vlaanderen, waar twee derde van de landbouwgronden gepacht is en slechts één derde in eigendom. Het is dus veel belangrijker om een nieuwe pachtwet te maken die eigenaars stimuleert om gronden te verpachten en die pachters rechtszekerheid biedt, dan te raken aan het privé-eigendomsrecht.
“Bovendien is het voorstel om in te grijpen in de teeltvrijheid niet aanvaardbaar voor ons. Wij pleiten voor teeltvrijheid en vrijheid van teelttechnieken voor onze boeren en ze moeten zelf de keuze hebben om aan diversificatie te doen. En die boer zal dat ook vanzelf doen als we gaan zoeken naar meer rendabele bedrijfsmodellen. Onze boeren hebben er trouwens ook alle baat bij om te zoeken naar diversificatie, maar niet een die opgelegd wordt van bovenaf of die aan hun eigendom raakt. Daarom is het belangrijk dat er gewerkt wordt aan een optimale markttransparantie, zodat boeren over zoveel mogelijk gegevens beschikken om hun teelten te kiezen in functie van rendabiliteit.”
