Akkerbouw
Algemeen
Dieren
Economie
Markten
Mechanisatie
Milieu
Politiek
Tuinbouw
Veehouderij
Voeding
Inloggen
 
 
 
Klik hier om u te registreren en te abonneren
(72,60 euro per jaar)
 
Wachtwoord vergeten
Volgend artikelVolgend Artikel

 05 sep 2019 07:33 

LCA (levenscyclusanalyse) in landbouwcontext?


Aanpassingen in de LCA methodiek maken het voortaan mogelijk om de milieuduurzaamheid van landbouw en van voedingsproducten beter en meer allesomvattend te evalueren. Door meetbare indicatoren uit te werken voor de complexe begrippen ‘herstel van bodemkwaliteit’ en rekening te houden met ‘ecosysteemdiensten’ krijg je namelijk een fijner beeld van ‘duurzame productiviteit’. Dat concludeert Lieselot Boone in een zopas verdedigd UGent- ILVO doctoraat. We kunnen de landbouwpraktijken nu beter vergelijken op hun bijdrage aan duurzaamheid en klimaatvriendelijkheid. “Dit is een kans voor het beleid. Met deze aangepaste LCA-methodiek kan je aan de landbouwers duidelijker tonen waarom bepaalde keuzes qua kosten-baten gunstiger zijn.”ten afwerpt.”

Waarom levenscyclusanalyses van landbouwproducten moeilijk zijn.

Levenscyclusanalyses of LCA’s werden oorspronkelijk ontworpen om de duurzaamheid van de op fossiele brandstoffen gebaseerde industrie te evalueren. Vanaf de jaren ’90 werden ook LCA’s op voedingsproducten uitgevoerd, waarbij bijvoorbeeld de ecologische voetafdruk van een product en zijn verpakking werd berekend. Al snel breidde die analyse uit naar het bepalen van een bredere milieu-impact, en werden ook de landbouwproductiesystemen onder de loep genomen. Tot op de dag van vandaag blijkt het echter geen sinecure om de milieuduurzaamheid van landbouwsystemen en –praktijken te evalueren. Dat komt vooral omdat landbouwsystemen heel variabel zijn. De invloeden van beleid, landbouwpraktijken, weersomstandigheden en innovatie veroorzaken heel wat variabiliteit, en daar moet rekening mee worden gehouden. Verder werd bodemkwaliteit tot nu toe niet mee opgenomen in de LCA-evaluatie, terwijl dit toch een belangrijke voorwaarde is om de productiviteit te waarborgen.

In een LCA studie in landbouwcontext wordt ook vaak ‘vergeten’ dat landbouwers meer leveren dan de geoogste producten alleen. De landbouwactiviteit levert tegelijk ook unieke en cruciale ecosysteemdiensten zoals het behoud van biodiversiteit en het bufferen van klimaatverandering. Een fundamentele vaststelling was dus dat de LCA-methodologie zou moeten toelaten om al deze aspecten te integreren in de evaluatie van milieuduurzaamheid.

Als antwoord op die uitdaging kwantificeerde UGent-ILVO onderzoekster Lieselot Boone als eerste het lange termijn verband tussen landgebruikspraktijken en opbrengst. Dit verband wordt gelegd via een tussenstap: eerst wordt het effect van de landgebruikspraktijken vertaald in veranderingen in bodemkwaliteit, vervolgens worden de veranderingen in bodemkwaliteit vertaald in verwachte veranderingen in opbrengst of productiviteit. Boone ontwikkelde indicatoren voor bodemkwaliteit en voor ecosysteemdiensten die ingepast kunnen worden in LCA-analyses.
Case studies uitgevoerd in de Vlaamse landbouwcontext toetsten het gebruiksgemak. “De LCA-meetlat is verfijnd en beter afgestemd op wat we willen meten,” vat de onderzoekster samen.

Bodemkwaliteit én ecosysteemdiensten voor het eerst ingebed in levenscyclusanalyses

Voor de bepaling van de ‘impact op bodemkwaliteit’ wijst men naar bodemorganische koolstof als een zeer belangrijke parameter. Uit eerder onderzoek weten we dat de opbouw van koolstof in de bodem sterk gerelateerd is met landgebruik. Via een model is de evolutie van de organische koolstofvoorraad in de bodem als gevolg van bedrijfsbeheer te voorspellen, en ook de productiviteitsveranderingen ten gevolge van wijzigingen in die voorraad. Een dergelijke doorrekening werd nooit eerder gedaan in Vlaanderen.
De impact op bodemkwaliteit in de Boone-LCA wordt uiteindelijk opgehangen aan volgende metingen: 1. verandering in de organische koolstofvoorraad, 2. wijziging in biomassaproductiviteit, en 3. wijziging in landvereisten. De drie geven een oorzaak-gevolgketen weer, waarmee de impact van landgebruik op bodemkwaliteit correct wordt blootgelegd.
De simulaties via het model bevestigen dat de keuze van landbouwpraktijken (bij voorbeeld een bepaalde gewasrotatie, het type mest, het al dan niet inzaaien van groenbedekkers) een grote invloed kan hebben op de koolstofvoorraad van de bodem.

Ook het complexe gegeven van de ‘geleverde ecosysteemdiensten’ is nu ingebracht in de LCA methodiek. ”Traditioneel richtten LCA’s zich enkel op de geoogste producten en niet op bijgeleverde diensten zoals het behoud van biodiversiteit, behoud van open ruimte, bufferen van klimaatverandering, enz. Bijgevolg scoren producten geteeld door conventionele landbouwpraktijken vaak positiever dan biologisch geproduceerde levensmiddelen, diervoeders of brandstoffen.” In dit onderzoek is een procedure ontwikkeld om de milieuduurzaamheid van biologisch en conventioneel geproduceerde producten te vergelijken door rekening te houden met de capaciteit van een productiesysteem om (naast landbouwproducten) ecosysteemdiensten te leveren.

Een mogelijke nieuwe beleidstool?

De data uit de resulterende LCA-analyse kunnen gebruikt worden om de kosten-baten van maatregelen ten voordele van bodemherstel af te wegen, vindt Lieselot Boone. De nieuwe berekeningsmethode maakt immers een economische inschatting van de bodemherstelmaatregelen in termen van grondstoffengebruik. Dat gebeurt via een aparte indicator, die de balans berekent tussen enerzijds het verbruik van natuurlijke grondstoffen gerelateerd aan de productie (inclusief de grondstoffen nodig om herstelmaatregelen uit te voeren), en anderzijds de output van plantaardige productiesystemen (de geoogste gewassen).

In een testcase is de indicator toegepast op meerdere mogelijke rotatiesystemen in Vlaanderen, waarbij telkens herstelmaatregelen werden vergeleken. Dan blijkt in grote lijnen dat de voordelen opwegen tegen de inspanningen om het gehalte aan bodemorganische koolstof te herstellen. Ook verhelderend was dat de resultaten sterk afhangen van de aard van de toegepaste herstelmaatregelen. “Groenbedekkers werken duidelijk positief op bodemkwaliteit én opbrengst. Dat het areaal ervan sterk is toegenomen in Vlaanderen, danken we aan de vergroeningsmaatregelen. We kunnen zonder meer besluiten dat dit beleid vruchten afwerpt.”



  Nieuwsflash
 
Gloednieuwe website rond duurzame bemesting van aardappelen Lees meer
 
 
EU-lidstaten geven groen licht voor versoepelingen GLBLees meer
 
 
Pesticiden - Schadelijke gezondheidseffecten voor landbouwers Lees meer
 
 
Landbouwsites - Zonevreemde functiewijzigingen Lees meer
 
 
West-Vlaamse landbouwbedrijven - Stopzetting en opstartLees meer
 
 
2024 Beheerovereenkomst 3000 landbouwersLees meer
 
 
Nauwelijks aanvragen voor provinciale subsidies voor kustvaartuigen Lees meer
 
 
Lokale familiale landbouw wordt verdreven door Natuurpunt! Lees meer
 
 
Versoepelingen en administratieve vereenvoudigingen van het GLB in 2024 Lees meer
 
 
België haalt stemming over natuurherstelwet van agenda Lees meer
 
 
Toelating van Renure-meststoffen Lees meer
 
 
Planeet op rand van afgrond na warmste decennium ooitLees meer
 
 
Vlaamse peer verbazend sterk omringd door technologie Lees meer
 
 
Verhoogde kans op voetziekte in wintertarwe door natte najaar 2023Lees meer
 
 
Agristo nv: opsporingsvergunning voor aardwarmte in de regio Wielsbeke Lees meer
 
 
Nieuwe IPM-checklist 2024 met extra driftreducerende technieken en doppen Lees meer
 
 
Vlaams Belang steunt juridische acties tegen goedgekeurd Ventilus-tracé Lees meer
 
 
Correct rekenen met dierlijke mest Lees meer
 
 
Plantenveredeling via nieuwe genomische technieken Lees meer
 
 
Herbekijk de recente studiedagen akkerbouw over suikerbieten- en aardappelteelt Lees meer
 
 
Webinars en studiedagen Landbouw&VisserijLees meer
 
 
Verzamelaanvraag 2024 invullen kan tot en met 30 april Lees meer
 
 
VLIF-steun voor productieve investeringen (vanaf 2023) VLIF-aanvraagperiodes 2024 Lees meer