Maagdelijke Noord-Franse gronden gegeerd door Vlaamse boeren

Het was een opgemerkt item gisteren in het regionale middagjournaal op TF1: in de regio Hauts-de-France (de fusie van Nord-Pas-de-Calais en Picardië) rijden opvallend meer tractoren met Belgische nummerplaat over de aardappel- en groentevelden. Tachtig procent van de Franse boeren is geen eigenaar van zijn grond: ze ­huren die voor gemiddeld 200 euro per hectare. Maar als ze die aan Vlaamse boeren kunnen onderverhuren, ­verdienen ze al gauw 1.500 euro per hectare. Voor onze landbouwers extra omzet, voor de Franse boeren – die al langer zwarte sneeuw zien: om de twee dagen pleegt er een Franse boer zelfmoord – een welgekomen extraatje om het einde van de maand te halen.
 
‘Landbouwgrond wordt bij ons almaar schaarser’, zegt Vanessa Saenen. ‘Vlaanderen verstedelijkt zienderogen en de open ruimte staat steeds meer onder druk. Is het niet voor woonuitbreiding of voor een industrieterrein, dan wel om natuurgebieden of bossen aan te leggen. Dat leidt ook tot een groeiende versnippering van de grond: sommige boeren moeten ettelijke kilometers rijden om van het ene veld naar het andere te geraken. Efficiënt is ­anders.’
 
En dat is meteen een groot pluspunt van Noord-Frankrijk. ‘Daar heb je nog vaak percelen van 30 à 40 hectare, vruchtbare grond die bovendien ‘maagdelijk’ is, omdat er al jaren geen aardappelen of groenten meer op geteeld zijn’, zegt Hendrik Vandamme, voorzitter van het Algemeen Boerensyndicaat. ‘En dat terwijl we hier in Vlaanderen met verplichte teeltrotatie zitten, waarbij je maar om de drie jaar aardappelen mag telen. En dan zijn er ook nog de strenge milieunormen, bijvoorbeeld inzake bemesting.’ Een mens zou voor minder de grens oversteken.
 
Maar hét grootste probleem is dat Vlaamse landbouwgrond stilaan onbetaalbaar wordt. ‘Ook al omdat er zo weinig landbouwgrond op de markt komt’, zegt Hendrik Vandamme. ‘Wie grond bezit, houdt die liever bij nu de prijzen al jaren de pan uit swingen. En komt er toevallig een lapje grond vrij in de buurt van jouw percelen, dan zal je al snel geneigd zijn extra te bieden om het stuk grond toch maar in je bezit te krijgen.’
 
Volgens de recentste cijfers van de notarissen (juli 2018) zijn de prijzen van landbouwgrond de voorbije vijf jaar met een kwart gestegen. Kostte één hectare in 2013 nog 35.519 euro, dan was dat in 2018 al 44.974 euro, bijna 10.000 euro meer. Al varieert de prijs sterk naargelang de regio of ­provincie.
 
Een oplossing is niet meteen in zicht. ‘Dat is nu eenmaal de wet van vraag en aanbod’, zegt Hendrik Vandamme. ‘Wij kunnen alleen maar lobbyen bij de overheden om zo veel mogelijk open ruimte bestemd te houden voor agrarisch gebruik’, zegt Vanessa Saenen. ‘De landbouw is van strategisch belang voor onze voedselproductie. Zonder grond geen boeren.’