De totale jaarlijkse aanslag is dus 7,3 miljoen euro. Deze belastingbrieven worden verstuurd door 59 polders en wateringen. Elk hebben ze een eigen computersysteem met kadastergegevens. Ze drukken zelf de aanslagen, steken ze in enveloppen en versturen ze. Daarnaast beheren ze zelf de vragen, aanmaningen en betalingen. De beheerkost hiervan loopt al snel op tot meer dan 500.000 euro, ofwel 1,5 euro voor een aanslag van gemiddeld 22 euro. “Dat kan efficiënter”, aldus Vlaams Parlementslid Bart Van Hulle (Open Vld). “De huidige polderbelasting moet op de schop. De incorporatie ervan in een systeem van een hogere overheid (gemeente, provincie of Vlaanderen) is dé oplossing. Op die manier kan de polderbelasting zoals deze nu bestaat, afgeschaft worden.”
Polders en wateringen beheren de onbevaarbare waterlopen in ongeveer 25 procent van Vlaanderen. In de overige 75 procent van Vlaanderen wordt deze belasting niet geheven. Je betaalt dus een polderbelasting als je toevallig grond hebt in een polder- of wateringgebied. Ligt je grond niet in een polder- of wateringgebied? Dan betaal je ook geen polderbelasting en worden de onbevaarbare waterlopen er beheerd door de gemeente, provincie en/of Vlaamse overheid. De grenzen van polders en wateringen lopen echter niet gelijk met die van de gemeenten, zodat in veel gemeenten sommige inwoners een polderbelasting betalen en anderen niet. “Dat krijg je niet uitgelegd aan de belastingbetaler”, zegt Open Vld-parlementslid Bart Van Hulle.
Er zijn in Vlaanderen 59 polders en wateringen; 30 polders en 29 wateringen. Die hebben elk een eigen bestuur waarvan de meeste bestuursmandaten betalend zijn. De 59 polders en wateringen hebben samen 437 bestuursleden; de polders 238 en de wateringen 199. De uitvoering van de werken gebeurt door een ontvanger-griffier en een aantal medewerkers. Het is onduidelijk wat hun verloning is. De polders en wateringen beslissen dit zelf en dit is moeilijk te traceren. Ook de vergoeding die de bestuurders van de wateringen ontvangen is niet bekend.
Bij de polderbesturen is er wel meer duidelijkheid. De 30 polderbesturen hebben samen 238 bestuursmandaten. Jaarlijks wordt er aan de dijkgraven (voorzitters) en de bestuurders meer dan 360.000 euro uitbetaald. De jaarlijkse vergoeding van een bestuursmandaat verschilt sterk van polder tot polder. Voor een dijkgraaf ligt dit tussen 0 euro en meer dan 20.000 euro per jaar, de vergoeding van een bestuurder verschilt per polder van jaarlijks 0 euro tot 4.500 euro. De gemiddelde leeftijd van de bestuurders is 63 jaar en bij één polder is de gemiddelde leeftijd zelfs 79 jaar. Polders en wateringen krijgen ook middelen van de provincie (7,2 miljoen euro) en van de gemeenten (2,3 miljoen euro), respectievelijk voor het beheer van de waterlopen categorie 2 en 3.
“Het staat buiten kijf dat er veel knowhow bij onze polders en wateringen zit. Die moet dan ook bewaard blijven”, aldus Bart Van Hulle. “Maar het eigen beslissingsrecht over de loonhoogte van de ontvanger-griffier, hun medewerkers en de bestuurders laat teveel ruimte voor financiële avonturen. Het ondoorzichtige rapporteringssysteem zorgt ervoor dat in sommige van deze bestuursorganen particuliere belangen zouden kunnen doorwegen.” Van Hulle pleit dan ook voor een nieuwe, meer transparante structuur om de onbevaarbare waterlopen in Vlaanderen te beheren.
schriftelijke vraag nr. 671 van bart van hulle
datum: 25 februari 2021
aan zuhal demir
vlaams minister van justitie en handhaving, omgeving, energie en toerisme
Polders en wateringen - Belastingbevoegdheid, werking, subsidiëring
In het regeerakkoord staat: “Het huidig oppervlaktewaterbeheer is nog sterk versnipperd, wat zorgt voor een gebrek aan efficiëntie en daadkracht. Naar Nederlands voorbeeld rationaliseren we drastisch het landschap van de onbevaarbare waterlopen binnen hydrografisch logische gehelen, waarbij de belastingbevoegdheid van polders en wateringen wordt stopgezet.”
De polder- en wateringbesturen spelen daarbij een belangrijke rol.
1. Hoeveel polders en wateringen zijn er in Vlaanderen? Graag een opsplitsing per provincie, met de grootte (in hectaren) van de polder of watering.
2. Hoeveel Vlaamse gezinnen dienen een belasting te betalen aan een polder of watering? Wat is het totale bedrag dat geïnd wordt? Graag een overzicht van de laatste 5 jaar van aantal en bedrag per polder en watering.
3. Hoeveel bedragen de inningskosten van de belasting op de polder en watering? Graag de cijfers voor de laatste vijf jaar per polder en watering.
4. Wie int de belasting? De polders en watering zelf? Gebeurt dat altijd in eigen beheer of is het soms als onderdeel van een belasting van de gemeente of provincie die dan wordt doorgestort naar de polders en wateringen, of door nog een andere methode?
5. Hoe gebeurt de inning? Is dat met een overschrijvingsformulier dat in de bus valt bij elke belastingplichtige? Graag de inningsmethode per polder en watering indien er verschillen zijn.
6. a) Wat zijn de werkingskosten van de Vlaamse polder- en wateringbesturen? Graag de cijfers per polder en watering voor de laatste 5 jaar.
b) Hoeveel bedraagt de vergoeding voor de dijkgraaf, de griffier en het secretariaat van een polder- en wateringbestuur? Graag de cijfers per polder en watering voor de laatste 5 jaar.
7. Hoeveel bedraagt de Vlaamse subsidie aan de koepelorganisatie ‘De Vereniging van Vlaamse Polders en Wateringen’? Graag de cijfers voor de laatste 5 jaar.
8. Van wie (gemeente, provincie, Vlaanderen enzovoort) en hoeveel krijgen de polders en wateringen middelen om hun eigen polders en wateringen te beheren? Graag de cijfers voor de laatste 5 jaar per polder en watering en per type bron van inkomsten.
9. a) Hoeveel bestuursleden tellen de polder- en wateringbesturen? Graag het totaal, het gemiddelde en de cijfers per polder en watering.
b) Wat is de gemiddelde leeftijd van de polder- en wateringbesturen? Graag de cijfers per polder en watering en het gemiddelde voor het geheel van de Vlaamse polders en wateringen.
c) Hoeveel bedraagt de vergoeding per bestuurslid? Graag de cijfers per polder en watering.
10. Hoe ziet de minister de toekomst van polders en wateringen? Zijn er sinds mijn vraag in de commissie Leefmilieu in december 2020 al stappen gezet naar de hervorming van hun belastingbevoegdheid?
11. Welke stappen zijn gezet met betrekking tot de zogenaamde ‘hydrografisch logische gehelen’, zoals in het regeerakkoord beoogd wordt?
ANTWOORD
1. Er zijn momenteel nog 59 polders en wateringen (zie bijlage 1).
2. De VMM beschikt niet over deze gegevens gezien de inning van de belastingen een autonome bevoegdheid is van de polders en wateringen. De vereniging van Vlaamse polders en wateringen (VVPW) deed in 2019 een uitgebreide bevraging. Op basis van deze gegevens blijkt dat de polders en wateringen in 2018 303.708 aanslagbiljetten verstuurden en 7.330.306,27€ inden. In bijlage 2 vindt u het aantal aanslagbiljetten per polder/watering voor 2018.
3. De VMM heeft geen zicht op de inningskosten. Door de meeste polders en wateringen wordt de inning en de bijhorende opvolging (behandelen van vragen, opmerkingen, rechtzettingen, aanmaningen…) in eigen beheer uitgevoerd. Het is bijgevolg duidelijk dat de inningskosten vooral personeelskosten omvatten en dat de organisatie van de inning door de afzonderlijke besturen niet voor een efficiënte aanpak zorgt.
4. De polders en wateringen staan als autonome besturen zelf in voor de inning van de belastingen. De meeste polders/wateringen hebben een computerprogramma aangeschaft om de kadastergegevens jaarlijks te verwerken. Ook het afdrukken, in enveloppes steken en het brengen naar een centraal postsorteercentrum wordt door de meeste polders/wateringen in eigen beheer gedaan. Uitzonderingen doen hiervoor beroep op derden. De opvolging van de inningen gebeurt volledig in eigen beheer, net als het behandelen van vragen, opmerkingen, rechtzetten van vergissingen of fouten en de opvolging van de aanmaningen.
5. De inning gebeurt via een overschrijvingsformulier dat in de bus valt bij elke belastingplichtige.
6. a) De VMM beschikt niet over deze gegevens. De VVPW deed in 2019 een uitgebreide bevraging. De totale werkingskosten bedragen voor 2018 24.179.024,41€. In bijlage 2 vindt u de werkingskosten per polder/watering voor 2018.
b) In 2018 deed de VMM een bevraging naar de vergoedingen van de dijkgraven van de poldersturen. Voor de wateringen beschikken we niet over deze gegevens. In bijlage 3 vindt u een overzicht van de bruto vergoedingen van de dijkgraven voor het jaar 2017 per polder. De VMM beschikt niet over de gegevens van de lonen van de ontvanger-griffiers en de andere medewerkers van de polders en wateringen. Het is een autonome bevoegdheid van de polders en wateringen om de lonen van hun medewerkers te bepalen. Meestal opteren de polders en wateringen voor het gebruik van de bestaande barema’s bij de Vlaamse of lokale overheden.
7. De vereniging voor polders en wateringen (VVPW) ontvangt momenteel geen subsidie.
8. De belangrijkste jaarlijkse inkomsten van de polders en wateringen zijn de belastingen (ongeveer 7,3 miljoen €), de bijdrage van de provincies (ongeveer 7,2 miljoen €) en de gemeentes (ongeveer 2,3 miljoen €) voor het onderhoud van respectievelijk de waterlopen 2° categorie en 3° categorie, investeringssubsidies van de Vlaamse overheid (ongeveer 1,3 miljoen €) en personeelssubsidie voor DAC-medewerkers (ongeveer 1,7 miljoen €). Daarnaast zijn er nog inkomsten vanuit projectsubsidies (bv. water-land-schap, interreg,…), waterwinning, visrecht, jacht, verhuur/verkoop patrimonium,… In bijlage 2 worden de bijdrages van respectievelijk de provincies en gemeentes voor het onderhoud van de waterlopen 2° en 3° categorie per polder/watering voor het jaar 2018 vermeld. Naast de financiële ondersteuning dient ook nog de ondersteuning in VTE die de provinciebesturen bieden aan de verschillende polders en wateringen vermeld te worden om administratieve taken die toebehoren aan de polders en wateringen gedeeltelijk of integraal overnemen. De Vlaamse overheid beschikt niet over een volledig gedetailleerd overzicht van de exacte ondersteuning die polders en watering in VTE krijgen via provinciebesturen, noch van alle inkomsten per polder en watering.
9. a) De polders en wateringen tellen in totaal 437 bestuurders. Dit is gemiddeld 9 bestuurders per polder/watering. In bijlage 2 wordt het aantal bestuurders per polder/watering gegeven.
b) De gemiddelde leeftijd van de bestuurders bij de polders en wateringen is 63 jaar. In bijlage 2 wordt de gemiddelde leeftijd van de bestuurders per polder/watering gegeven.
c) In bijlage 3 wordt de mandaatvergoeding van de bestuurders gegevens voor de polders voor het jaar 2017. Het vermelde bedrag is de bruto vergoeding per jaar. Voor de wateringen beschik ik niet over deze gegevens.
10. De Vlaamse Milieumaatschappij heeft in nauwe samenwerking met de vereniging van steden en gemeenten (VVSG), de Vlaamse vereniging van polders en wateringen (VVPW) en de provincies een analyse opgemaakt en verschillende opties opgelijst om de versnippering bij het beheer van de onbevaarbare waterlopen weg te werken. Ik wil nu op korte termijn samen met de Vlaamse regering keuzes maken en een beslissing nemen over het vervolgtraject. De bedoeling is om conform het regeerakkoord de belastingsbevoegdheid van de polders en wateringen stop te zetten én om voor een taakverdeling te opteren die rekening houdt met de hydrografisch logische indeling van het watersysteem.
11. Zie antwoord op vraag 10.
bijlagen
1. Polders en waterringen
2. Variagegevens polders en watterringen
3. Mandaatvergoeding bestuurders
