Nog lang geen nieuwe patatjes

De Waalse Federatie van Landbouw (FWA) signaleerde het zaterdag in de Franstalige krant L’Avenir: het natte weer heeft de akkerbouw op bepaalde plekken tot meer dan een maand vertraagd. Een kostelijke achterstand. “Een maand te laat, is een rendementsverlies van ongeveer 15 percent”, aldus voorzitter Marianne Streel.

Iets wat Sofie Scherpereel, onafhankelijk landbouwdeskundige, beaamt. “Het is overal hetzelfde: in Wallonië, Vlaanderen, Frankrijk, Nederland. Vorig jaar was het droog van 1 maart, nu is het precies het omgekeerde.” Gevolg: onze groenten krijgen geen kans om wortel te schieten. Of toch niet overal. “Er zijn lokaal grote verschillen”, zegt Nele Kempeneers. “Sommige regio’s zijn aan de ergste buien ontsnapt. In Vlaams-Brabant bijvoorbeeld valt het mee. Maar er zijn ook regio’s met dubbele pech: er is niet alleen veel water gevallen, het was ook nog eens op zware leemgrond, waar water maar traag intrekt. Daar is het vandaag nog altijd onmogelijk om met tractoren op het veld te rijden.”

De slachtoffers: in de eerste plaats suikerbieten en ajuinen. “Begin vorige week waren er eindelijk mooie dagen, de boeren hebben moeten dúwen om zo veel mogelijk in de grond te krijgen”, zegt Scherpereel. “Suikerfabrieken zeggen: al hetgeen je kan bijzaaien, doe het alsjeblief.” Kempeneers: “Maar ik weet ook van een aantal fabrieken die zeggen: nu moet je geen ajuinen meer zaaien, dat komt niet meer in orde.” Ook boontjes, erwten en spinazie staan voor serieuze tekorten. “De spinazie-oogst staat gepland in juni”, aldus Scherpereel. “Dat wordt nog een probleem.” En dan zijn er nog de aardappelen. “De nieuwe patatjes zijn veel later dan normaal”, zegt Kempeneers. “En de voorraden beginnen op te geraken. Boeren hebben hun loodsen al leeggemaakt en alles op contract geleverd. Daarom begint er wat nervositeit te komen in de aardappelteelt, waar de vrije marktprijs wat omhoog gaat.” Scherpereel: “Alle grote aardappeltelers moeten nog meer dan de helft van hun aardappels planten. De fabrieken zullen binnenkort smeken om groenten, maar waar ze ze gaan halen? Dat weet ik niet.”

Annelies Strubbe (28) en Edward Vandamme (30), akkerbouwers in het West-Vlaamse Diksmuide, konden nog maar 10 procent van hun aardappelen, wortelen, uien en kolen planten. “Iedere keer dat het regent, is een deprimerende dag”, zegt Annelies. “Dan is het naar buiten kijken, en de dag erna met de schop water af laten. Normaal zit ik rond Moederdag op mijn gemak, dan hebben we bijna gedaan. Dit heb ik nog nooit meegemaakt. En eind juli moet ik bevallen.”

Een serieus rendementsverlies lijkt er dus aan te komen. “Veel zal afhangen van de rest van het seizoen”, zegt Kempeneers, die er nog geen schattingen over wilt doen. Scherpereel spreekt van hetzelfde cijfer als de FWA: een verlies van ‘minstens 15 procent’, “bij het ene product al wat meer dan het andere”. Alleen: wat betekent dat in praktijk? Kost een zak aardappelen in de supermarkt binnenkort ook 15 procent meer? “Mogelijk”, zegt Scherpereel. “Maar het zou ook kunnen dat de boeren hier zelf weer de dupe van worden. Bij de vrije producten gaat vraag en aanbod spelen, maar de contracten die al vastliggen: dat is iets anders.” Lege rekken, zover zal het niet direct komen. Zijn de onze ‘op’, dan worden die groenten aangevuld met ingevoerde exemplaren. “Een boer zei mij onlangs: Eigenlijk zou er eens niets mogen liggen van eten. Dat de mensen beseffen wat wij er allemaal voor moeten doen.”

Hopen dat de zon écht snel in gang komt, dus. Maar, zegt Scherpereel, zelfs wie binnen twee weken massaal patatten plant, kijkt sowieso aan tegen een lagere opbrengst. “Elke dag later, is een goeie groeidag gemist.”