Bedreiging vogelgriep voor de mens

De groep wetenschappers, regulatoren en vaccinproducenten komt twee keer per jaar samen om te beslissen welke variant van de seizoensgriep zal inbegrepen worden in het griepvaccin voor volgende winter, in dit geval voor de noordelijke hemisfeer.

De bijeenkomst biedt ook de opportuniteit om het risico te bespreken van dierlijke virussen die overgaan op de mens en een pandemie veroorzaken. Tijdens de vergadering van deze week was clade 2.3.4.4b van het H5N1-virus een belangrijk onderwerp van gesprek.

“We zijn beter voorbereid (dan voor Covid-19, red.), maar ook al zijn we beter voorbereid, we zijn nog niet voldoende voorbereid”, stelde Sylvie Briand, directeur bij de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) voor wereldwijde paraatheid bij infectiegevaar, voorafgaand aan de bijeenkomst. “We moeten de inspanningen voor een grieppandemie echt voortzetten.”
Zorgwekkende toename onder zoogdieren

In een briefing na de bijeenkomst zei Briand dat de recente toename van gevallen bij vogels en zoogdieren “zorgwekkend” was en dat het agentschap samenwerkte met Cambodja nadat daar twee bevestigde menselijke gevallen van H5N1 in één gezin waren vastgesteld. Er wordt onderzocht of de gezinsleden via de omgeving aan het virus werden blootgesteld - bijvoorbeeld via vogels of andere zoogdieren - of dat er sprake was van overdracht van mens op mens.

Volgens sommige experts zou het virus eerst moeten muteren voor het van mens op mens kan overgaan.

Deskundigen volgen H5N1 clade 2.3.4.4b al op sinds deze variant in 2020 de kop opstak. Een reeks recente meldingen van massale sterfgevallen bij besmette zoogdieren, van zeeleeuwen tot beren, en een mogelijke overdracht van zoogdier op zoogdier in een Spaanse nertsenfokkerij vorig jaar, is erg verontrustend.

Het aantal gevallen bij mensen is echter nog erg klein en de WHO beoordeelt het risico voor mensen momenteel als laag.
Vaccinontwikkeling

De aanwezigen bespraken ook de mogelijke ontwikkeling van een vaccin. Laboratoria die aan de WHO verbonden zijn, bezitten al twee griepvarianten die nauw verwant zijn aan het circulerende H5N1-virus en die vaccinproducenten kunnen gebruiken om een vaccin voor mensen te produceren.

Een aantal bedrijven die vaccins produceren tegen de seizoensgriep kunnen ook vaccins vervaardigen tegen een pandemische griep. Zo werken GSK en CSL Seqirus al samen met de Biomedical Advanced Research and Development Authority (BARDA) in de VS om vaccins te testen die gebaseerd zijn op een van de varianten.

Als deze stammen klaar zijn, kan de ontwikkeling van een vaccin ongeveer twee maanden duren, aldus Briand. Het blijft echter een uitdaging om snel genoeg vaccins te kunnen ontwikkelen in geval van een pandemie, zeggen experts.