Neonics-dossier bieten moet terug op tafel

Het landbouwministerie in Frankrijk heeft donderdag 6 augustus in een brief bekendgemaakt dat het vanaf 2021 voor maximaal 3 seizoenen derogatie verleend voor het gebruik van gecoat bietenzaaizaad met neonicotinoïden. "Voor ons kwam dit nieuws als een grote verrassing, voornamelijk omdat Frankrijk eerder fel tegen het gebruik van neonics was", zo licht De Lugt toe.

"We hebben 2 weken terug een online vergadering gehad met alle lidstaten, bietenorganisaties en suikerfabrieken in Europa. Daar werd wel geroepen om derogatie voor maximaal 3 jaar, maar Nederland, Frankrijk en Duitsland zagen hier niets in", aldus De Lugt. België, Denemarken en Polen kozen ervoor wel gebruik te maken van derogatie voor gecoat zaaizaad met neonics, aangevuld met landsafhankelijke voorwaarden. "In Nederland bleken de voorwaarden echter niet haalbaar. Zo werd gesteld dat er geen bloeiende gewassen verbouwd mochten worden op dat stuk grond als nateelt. Dat is niet werkbaar."

Dat Frankrijk nu toch overstag gaat, komt vooral door een oproep vanuit Franse boerenbelangenbehartigers en suikerproducten. Zij geven aan dat de productie 600.000 tot 800.000 ton lager ligt door het neonics-verbod dat in 2018 in werking trad. Daarnaast ligt de suikeropbrengst per hectare door insectenschade al gauw 30% tot 50% lager. "Hoewel de schade in bieten in Frankrijk groter is dan in Nederland, is ook zeker hier sprake van schade. In het Unitip-registratiesysteem kunnen we zien dat boeren 1 tot 2 keer meer spuiten. Dat is geen milieuwinst. Ook ligt de CO2-voetafdruk van de teelt hoger nu minder geoogst wordt. Daarmee zijn we terug in de tijd gegaan."

Voor De Lugt is het een goede aanleiding om het neonics-dossier weer bij minister Schouten onder de aandacht te brengen. "Een termijn daarvoor is nog niet bekend, omdat Schouten nu met vakantie is. Maar, dat we in gesprek willen is duidelijk." De noodzaak voor een gesprek hangt samen met het feit dat Frankrijk de grootste suikerproducten van Europa is. "Schouten heeft altijd gezegd geen oneerlijk speelveld te willen creëren in de Europese Unie. Dat ligt nu wel op de loer."

De Lugt wil ook meedenken over een praktische oplossing waarbij een middenweg wordt gevonden. "Het probleem zit met name op de zwaardere kleigrond (waar circa 60% van de bietenteelt in Nederland plaatsvindt). Het is voor ons dus vooral belangrijk dat derogatie op die gronden verleend kan worden. We hebben een gesloten registratiesysteem, dus ook daar zien wij geen problemen."

"Eerder hebben we goede gesprekken gevoerd over alternatieven, maar Schouten geeft ook aan in een lastig parket te zitten", aldus De Lugt. Hij doelt hiermee op het feit dat twee derde van de politiek in Nederland voor een verbod op neonicotinoïden is. "We moeten in Nederland dan ook óf een meerderheid krijgen óf een alternatief vinden. En hoewel Schouten ervoor gezorgd heeft dat andere middelen versneld zijn toegelaten, is de doos inmiddels redelijk leeg."

Daarbij speelt ook mee dat minister Schouten haar mening baseert op de mening van haar Duitse collega Julia Klöckner. "Zij houdt stevig vast aan haar eerdere mening, ondanks dat er ook genoeg problemen zijn in de Duitse bietenteelt." De Lugt beweert dan ook dat Nederland deels afhankelijk is van Duitsland. "Als ze in Duitsland toch kiezen voor derogatie, dan ziet het er rooskleuriger uit voor Nederland."

Overigens is de Franse derogatie nog niet verleend. Het Franse parlement moet namelijk nog goedkeuring geven op het voorstel. "Naar verwachting gebeurt dat medio oktober. "Ik ben benieuwd wat daar het resultaat van gaat zijn, vooral met het oog op het relatief groene parlement", aldus De Lugt. Er wordt gekeken naar een derogatie van 120 dagen voor neonics (zoals wij hier hebben voor de middelen Closer en Batavia) en naar een aanpassing van de Franse biodiversiteitswet. Daarbij wordt waarschijnlijk de voorwaarde gesteld dat er geen bloeiende gewassen in het bouwplan mogen zitten zoals aardappelen of maïs, maar ook groenbemesters. In Nederland is dat onhaalbaar.