De voorzitter
– Een aantal sprekers nemen mogelijk deel via videoconferentie.
De heer De Roo heeft het woord.
Stijn De Roo (cd&v)
De energiecrisis weegt zwaar op onze Vlaamse bedrijven. Recent trok de vleessector aan de alarmbel. Dit is een energie-intensieve sector, en veel bedrijven hebben dan ook te kampen met sterk gestegen energiekosten.
Naast de energiekosten kampt de sector ook nog met sterk gestegen kosten van grondstoffen en een automatische loonindexering van meer dan 10 procent in januari 2023.
73 procent van de bedrijven in de vleesindustrie geeft aan maximum zes maanden verder te kunnen werken op basis van de huidige situatie. Vleesverwerker Breydel gaf aan dat de elektriciteitsrekening in het najaar gestegen was van 9000 naar 55.000 euro, en dat is natuurlijk niet het enige bedrijf.
Om onze Vlaamse bedrijven te ondersteunen in deze moeilijke economische tijden heeft de Vlaamse Regering beslist om ondernemingen geconfronteerd met die sterk stijgende energie-uitgaven financieel te ondersteunen.
Minister, vanaf wanneer zullen bedrijven deze financiële steun voor hun energie-uitgaven kunnen aanvragen? Op welke manier zullen zij dat kunnen doen?
Hoe worden bedrijven ervan op de hoogte gebracht dat de aanvraag voor steunmaatregelen kan worden ingediend?
Vanaf wanneer zal de financiële bijdrage kunnen worden uitbetaald? Via welke instantie?
Zullen er achteraf een evaluatie en controle plaatsvinden?
Minister, voorziet u op korte termijn nog bijkomende beleidsmaatregelen om bedrijven in specifieke sectoren, zoals de vleessector, te ondersteunen?
Ik dank u alvast voor uw antwoord.
De voorzitter
Minister Brouns heeft het woord.
Minister Jo Brouns
Collega De Roo, op 28 november 2022 werd op mijn kabinet een delegatie van de federatie Fenavian ontvangen, met ook enkele bedrijfsleiders van kmo’s en grote bedrijven in de sector.
We zijn dus goed op de hoogte van de specifieke problemen waarmee de sector geconfronteerd wordt in deze crisis. Naast de oplopende productiekosten vanwege de energie spelen ook de loonkosten en het niet kunnen doorrekenen van de kostenstijgingen naar grote afnemers in detailhandel een grote rol in de moeilijkheden waarmee de sector geconfronteerd wordt.
De sector is dus ook door mijn medewerkers geïnformeerd over het pakket aan steunmaatregelen dat we binnen onze bevoegdheden nemen en waarover u enkele vragen stelt.
Zoals uitgebreid toegelicht bij de bespreking van de beleids- en begrotingstoelichting (BBT) is het ontwerpbesluit van de Vlaamse Regering betreffende de energiesteun voor het vierde kwartaal van 2022 op 14 oktober principieel goedgekeurd door de Vlaamse Regering en vervolgens aangemeld onder het tijdelijk crisiskader Oekraïne. Zodra Europa zijn goedkeuring geeft, kan het besluit definitief worden goedgekeurd door de Vlaamse Regering en in werking treden. Die goedkeuring wordt zeer binnenkort verwacht. De laatste indicaties geven 5 december aan, dat is dus heel snel.
Zodra het besluit definitief wordt goedgekeurd door de Vlaamse Regering zullen ondernemingen online de steun kunnen aanvragen via het e-loket voor ondernemingen. Het betreft een verplichte vooraanvraag.
De ondernemingen en het middenveld worden op de hoogte gebracht door het Agentschap Innoveren en Ondernemen (VLAIO) via de website www.vlaio.be. Daar is uitgebreide informatie over de energiesteun op basis van het principieel goedgekeurde besluit reeds raadpleegbaar.
VLAIO heeft de opdracht gekregen om de steunmaatregel te ontwikkelen en te operationaliseren. De energiesteun zal kunnen worden uitbetaald na een controle van de digitale uitbetalingsaanvraag en de verstrekte stavingstukken. Er zal nu inderdaad vooraf een controle gebeuren. Dat zijn lessen die we hebben getrokken uit de coronasteun. De onderneming kan de uitbetaling van de steun definitief aanvragen zodra ze beschikt over de energiefacturen van oktober, november en december van dit jaar en over een attestering van een externe gecertificeerde accountant of bedrijfsrevisor van het operationeel verlies van het vierde kwartaal van dit jaar.
De Vlaamse Regering keurde een uitbreiding van de bestaande overbruggingslening principieel goed op 10 november laatstleden. Hierin is onder meer het optrekken van het maximale kredietbedrag tot 2 miljoen euro voorzien: voor de eerste groep kleine ondernemingen van 400.000 naar 700.000 euro en voor de bedrijven met meer dan 250 werknemers naar 2 miljoen euro.
Daarnaast verwees ik ook al naar het energie-impulsprogramma, waarmee we verder inzetten op energie-efficiëntie. We hebben 20 miljoen euro extra vrijgemaakt om te komen tot een bedrag van 100 miljoen euro.
Zoals ik inleidend heb gesteld, overstijgen de problemen waarmee de vleessector, net zoals heel wat andere sectoren, te maken heeft, deels onze bevoegdheden. Ik heb goed genoteerd dat ook de goede toeleiding van personeel ondanks de crisis een heel belangrijk aandachtspunt blijft, net zoals dat vandaag in Vlaanderen heel wat sectoren het geval is.
Een deel van de problemen kan maar een oplossing krijgen door de goede samenwerking in de keten, waarbij producenten en verwerkers een correcte prijs kunnen verkrijgen. Het is een heel actueel thema en een belangrijke pijler in de Vlaamse voedselstrategie. Ik roep de verschillende organisaties dan ook op om daar voldoende aandacht aan te schenken en hierover in dialoog te gaan. Dat is ook in het belang van een kwaliteitsvol en duurzaam aanbod van lokaal geproduceerd voedsel.
De voorzitter
De heer De Roo heeft het woord.
Stijn De Roo (cd&v)
Dank u, minister, voor uw antwoord.
Ik denk dat het zeer goed is dat u op de hoogte bent van wat er speelt in de sector en dat u ook bereid bent om vertegenwoordigers uit de sector te zien. Ik leid uit uw antwoord vooral af dat het allemaal zeer snel gaat en dat er, zeker wat de steun en de mechanismen daarrond betreft, snelheid wordt gemaakt. Ik denk dat dat een goede zaak is.
Dat verhindert natuurlijk niet dat het ook de komende maanden voor heel wat bedrijven een zeer lastige periode zal zijn, op het vlak van het kunnen terugvorderen van kosten en het kunnen maken van winst met de huidige prijzen. Maar ik stel dus vast dat we binnen een aantal maanden goed gecontroleerde uitbetalingen zullen kunnen zien richting die energie-intensieve sectoren, en ik hoop dat iedereen de weg vindt naar de website, om op die manier de steun te kunnen aanvragen.
Ik heb geen bijkomende vragen.
De voorzitter
De heer Ongena heeft het woord.
Tom Ongena (Open Vld)
Het is een belangrijke vraag van collega De Roo. De signalen uit de vleessector hebben ons ook bereikt. Die kampen met enorme problemen, vooral voor de energiefacturen, omdat zij energie nodig hebben voor de bereiding van vlees, maar het moet dan ook diepgevroren worden. Dat zijn serieuze energiekosten.
Nu, bij uitbreiding geldt dat eigenlijk ook voor producenten van bereide maaltijden, die ook meer en meer met die problemen beginnen te kampen. En zij hebben een bijkomend probleem, namelijk dat ze de meerkosten niet helemaal kunnen doorrekenen, omdat zij nogal vaak het mes op de keel worden gezet door de retailsector.
Bovendien hebben zij meer en meer last van concurrentie uit het buitenland. Charcuterie komt meer en meer uit Duitsland en Nederland. Los van het feit dat dat misschien voor de smaak niet zo goed is, is dat vooral voor onze werkgelegenheid een probleem.
Daarom heb ik een bijkomende vraag, minister.
Het is uw federale collega Clarinval die het prijzenobservatorium van de FOD Economie opdracht gegeven heeft om een studie te maken waarin de verdeling van de winstmarges tussen alle schakels van de voedingsketen in beeld zou worden gebracht. U verwees er zelf ook al naar dat het toch wel een uitdaging is om die verschillende schakels beter op elkaar af te stemmen.
Daarom is mijn bijkomende vraag: hebt u al zicht op de resultaten van de studie van dat prijzenobservatorium? En denkt u zelf ook initiatief te nemen om dat ketenoverleg, waarnaar u al verwees, toch wat te faciliteren en de sector resoluut te verzoeken om betere afspraken te maken, voor de billijkere vergoeding van die winstmarges?
De voorzitter
Minister Brouns heeft het woord.
Minister Jo Brouns
Dank u wel, collega Ongena, voor uw bijkomende vraag.
De sector van de bereide maaltijden, dat is een onderdeel van Fenavian. Dat zit daarin, in die federatie. Dat is belangrijk om te noteren.
En het ketenoverleg, ik denk dat daar inderdaad al wat voorbeelden van zijn. Ik ben daar absoluut voorstander van. Ik denk dat risico’s en kosten zo veel mogelijk billijk verdeeld moeten worden over de verschillende schakels in de keten. Dat is nu net, ook voor mij, een van die essentiële pijlers binnen onze voedselstrategie. We spreken over een veerkrachtige en sterke voedseleconomie. Niet alleen voor de primaire sector, maar voor heel de keten is dat voor mij een heel belangrijk punt, dat ik hier graag bevestigd wil hebben.
De studie waar u naar verwijst, is een studie in uitvoering. Daar verwachten we de komende maanden een oplevering van, en dan kan daar misschien op teruggekomen worden.
De voorzitter
De vraag om uitleg is afgehandeld.
