Stalbranden

Mevrouw Naji heeft het woord.

Goeiemorgen, het is fijn om ook hier eens te kunnen aansluiten. Minister, ik heb deze vraag een paar weken geleden ook aan uw collega, minister Weyts, gesteld. Hij antwoordde toen dat de voorbije vijf jaar een half miljoen dieren het slachtoffer zijn geworden van stalbranden. Dit is een belangrijke problematiek, die hier al verscheidene keren aan bod is gekomen, vaak in de commissie Dierenwelzijn, maar ook in de commissie Landbouw. Minister Weyts verwees naar het rapport dat hij heeft laten opstellen met concrete aanbevelingen. Daar staan dingen in zoals verplichte compartimentering, brandveilige materialen, detectiesystemen en automatische blussystemen. Hij gaf ook aan dat jullie samen rond de tafel zitten om brandveiligheid te integreren in omgevingsvergunningen binnen de Vlaamse bevoegdheden. Ik zag ook dat u naar aanleiding van een schriftelijke vraag van collega Verduyckt aangaf te wachten op dat rapport om te bekijken met welke aanbevelingen u zelf aan de slag gaat.

Minister, welke stappen plant u als minister van Landbouw om die aanbevelingen te implementeren? Welke aanbevelingen gaat u uitvoeren? Welke gaat u niet uitvoeren?

Hoe staat het met de samenwerking rond de integratie van brandveiligheidsmaatregelen in omgevingsvergunningen? Welke specifieke steunmaatregelen overweegt u om landbouwers te helpen bij het brandveilig maken van hun stallen?

Minister Brouns heeft het woord.

Zoals collega Weyts reeds toelichtte in de commissie Dierenwelzijn op 25 juni laatstleden, formuleert het rapport een reeks aanbevelingen om het risico op stalbranden te beperken. Die aanbevelingen richten zich op verschillende bestuurlijke niveaus, van technische maatregelen in het landbouwbedrijf tot beleidsmaatregelen op Vlaams, federaal en lokaal niveau.

De aanbevelingen uit het rapport omvatten onder meer: compartimentering van stallen en technische ruimtes; het gebruik van brandveilige materialen zoals rotswol; de installatie van rook- en CO2-detectiesystemen; automatische blussystemen en voldoende blusmiddelen in het bedrijf; regelmatige elektrische keuringen en onderhoud van installaties; een uniforme registratie van stalbranden. Dat zijn dus allemaal belangrijke aanbevelingen.

Wat mijn bevoegdheden als Vlaams minister van Omgeving en Landbouw betreft, wijs ik erop dat landbouwers vandaag al een beroep kunnen doen op het Vlaams Landbouwinvesteringsfonds (VLIF) om investeringen te doen die bijdragen aan het dierenwelzijn in het bedrijf. Brandpreventiemaatregelen kunnen in dat kader in aanmerking komen voor een subsidie van 30 procent, verhoogd tot 40 procent als het gaat over jonge landbouwers. Dit gaat bijvoorbeeld over de installatie van branddetectie- of blussystemen, het aanbrengen van brandwerende materialen of het uitvoeren van elektriciteitskeuringen.

Tegelijk moeten we op het terrein ook rekening houden met de technische en economische haalbaarheid van bepaalde aanbevelingen. Een stal is vaak open of sterk geventileerd omwille van dierenwelzijn en klimaatbeheersing, waardoor bijvoorbeeld compartimentering of isolatie met brandwerende materialen niet altijd overal even evident is. Daarom is maatwerk ook cruciaal, in overleg met de landbouworganisaties, technische experts en andere betrokken overheden.

Wat de integratie van brandveiligheidsmaatregelen in het omgevingsvergunningenbeleid betreft: dat onderwerp staat inderdaad op de agenda van het interbestuurlijk overleg dat mijn administratie heeft met de collega’s van Dierenwelzijn, Ruimtelijke Ordening en de lokale besturen. In dat overleg wordt nagegaan op welke manier brandveiligheid sterker kan worden meegenomen in de vergunningsvoorwaarden zonder de rechtszekerheid voor landbouwers of de administratieve lasten nodeloos te verhogen.

Tot slot ondersteun ik ten volle het voorstel om te komen tot een meer uniforme en centrale registratie van stalbranden, in samenwerking met collega Weyts en de betrokken hulpdiensten. Enkel zo kunnen we beleidsmatig beter opvolgen en nog gerichter inzetten op preventie.

Ik ben ervan overtuigd dat we via een gecombineerde inzet op preventie, sensibilisering, subsidiëring en handhaving stappen kunnen zetten richting minder stalbranden en meer veiligheid voor zowel mens als dier.

Mevrouw Naji heeft het woord.

Dank u wel voor uw antwoord. U geeft zelf aan dat het aanbevelingen op verschillende niveaus zijn. Hebt u hierover dan ook bijvoorbeeld contact opgenomen met de federale overheid om te bekijken wat zij kan bijdragen om minder stalbranden te hebben? U geeft aan dat landbouwers, en vooral jonge landbouwers, een beroep kunnen doen op het fonds. Hebt u er ook zicht op hoeveel daarop een beroep wordt gedaan? Ik hoef niet per se cijfers te hebben. Ik weet niet of u die voorhanden hebt. Die kan ik ook schriftelijk opvragen. Maar hebt u enig idee van de vraag daarnaar? Hoe kijkt u zelf naar het verplichten om maatregelen door te voeren? Ik begrijp enerzijds de haalbaarheid voor landbouwers, maar anderzijds zijn een half miljoen onschuldige dieren gedood. Hoe kijkt u ook naar de begeleiding om maatregelen te kunnen doorvoeren?

U geeft aan dat er overleg is met de lokale besturen en dat er ook overleg is om de registratie van stalbranden op te nemen. Kunt u ons zicht geven op de timing daarvan?

De heer Callaerts heeft het woord.

Collega, dank u voor deze vraag, want die sluit eigenlijk goed aan bij een vraag die ik de minister op 17 juni in de commissie Leefmilieu heb gesteld met betrekking tot afvalbranden. Minister, u herinnert zich misschien nog dat ik toen stelde dat in de VLAREM II-wetgeving (Vlaams reglement betreffende de milieuvergunning) vandaag een heel discretionaire bevoegdheid voorzien is voor de brandweerpreventieadviseur of -officier, die branddetectie- en blusmiddelen moet maken. Dat zorgt er niet alleen voor dat er geen level playing field is, maar ook dat we eigenlijk nooit exact weten of dat wel afdoende is. U gaf toen het volgende aan: “Ik ben uiteraard bereid om dit signaal met hem te bespreken, mocht blijken dat de normering niet meer aansluit bij de actuele risico’s in de sector.” Met hem wordt de minister van Binnenlandse Zaken bedoeld. Collega, los van de exploitatievergunning en de omgevingsvergunning is het maken van constructies immers ook geregeld bij federale wetgeving, door een koninklijk besluit. Die samenwerking zal er dus sowieso moeten zijn. Toen lag de focus op afvalverwerkende bedrijven. Nu gaat die naar stallen. Minister, ik denk dus dat die vraag zeker pertinent is, maar mijn vraag aan u is de volgende: het is nog maar drie weken later, ik geef het toe, maar hebt u al met het kabinet van uw collega gebeld om te zeggen dat jullie eens een koffie moeten gaan drinken omdat er een probleem is op het vlak van brandveiligheid?

Mevrouw Werbrouck heeft het woord.

Ook ik ben graag eens aanwezig in deze commissie. Ik was er op 25 juni niet in de commissie Dierenwelzijn, maar begin juni had ik aan de minister een vraag ter opvolging gesteld over stalbranden omdat er bij ons wat cijfers waren binnengekomen door collega Verduyckt. Collega Naji zei dat ze hier in de commissie misschien de lijm tussen minister Weyts en minister Brouns zou kunnen zijn. U ziet dat ook wij misschien aan elkaar gelijmd zijn omdat we dit thema echt wel willen opvolgen.

Minister Brouns, waarom is dit zo belangrijk? Die registratie is echt wel noodzakelijk om dit te kunnen inventariseren. U verwees naar minister Weyts. Minister Weyts heeft in zijn repliek ook verwezen naar minister Verlinden, omdat het de bedoeling is dat er een rubriek wordt toegevoegd in het postinterventieverslag van de brandweer, zodat we die registratie via de brandweer kunnen opvolgen. Maar er zijn ook andere mogelijkheden. De vraag is of de verzekeringsmaatschappijen daar ook een rol in spelen. Hoe kijkt u naar die systematische registratie? Elke stalbrand is er een te veel. Zelfs na juni zijn er helaas opnieuw stalbranden in Vlaanderen geweest, gelukkig zonder al te veel dierenslachtoffers, maar ik kan me perfect voorstellen, los van het dierenwelzijn, dat dat inderdaad voor heel wat stresssituaties zorgt bij de boeren. Als het gaat over de preventieve maatregelen, vraag ik me af of u ook de piste volgt van het wat vaker laten controleren van de technische installaties, want ik denk dat die toch ook vaak een van de oorzaken zijn.

Bijkomend en los van de stalbranden op zich, als we dan toch gaan naar een opvolging of een controle: wat is uw mening over datgene wat in het regeerakkoord staat over de opvolging inzake de roosters in de varkensstallen? Daar vloeien immers ook wel veel ongevallen uit voort. Ik kan mij voorstellen dat u ook daar wel een visie op hebt.

Minister, ik kijk eigenlijk wel uit naar een analyse van de oorzaken van die stalbranden, want ik kan me daar een en ander bij voorstellen. Ik neem aan dat bijvoorbeeld ook ongediertebestrijding, knaagdierbestrijding hierbij een element zal zijn. Knaagdieren in de stallen tasten immers soms de elektrische installaties aan. Ik weet dat het ook steeds moeilijker wordt om de noodzakelijke bestrijdingsmiddelen te kunnen gebruiken om die zaken onder controle te houden.

Nu, alle maatregelen zijn natuurlijk goed, in die mate dat ze ook haalbaar zijn voor de toepassing in een landbouwbedrijf.

Minister Brouns heeft het woord.

Er waren heel wat bijkomende vragen. Het overleg met de federale collega’s in dezen is een voortdurend proces. Het is niet dat we dat in dezen maar sporadisch zouden doen. Het is dus een belangrijk thema, dat we samen met collega Weyts en samen met de federale collega’s – in het verleden collega Verlinden, nu collega Quintin – behandelen. Wat mij betreft, is dat heel duidelijk.

Wat de VLIF-steun betreft die specifiek naar deze investeringen gaat, lijkt het me inderdaad goed dat dat het voorwerp van een schriftelijke vraag wordt, want dat heb ik hier nu niet bij me. Er is verwezen naar de mogelijkheid, die we zeker ook zullen bekijken, om dit mee te nemen in de vergunningsvoorwaarden, om daar meer te kunnen afdwingen, natuurlijk zonder de rechtsonzekerheid en de administratieve lasten nodeloos te verhogen. De centrale registratie is ook een nieuw element, waaraan we voortwerken. De timing voor de oplevering daarvan heb ik nog niet. Die kan ik u nog niet geven. Dat zullen we wel zo snel mogelijk doen.

De controle op de roosters en op de elektrische installaties gaan we ook zeker bekijken. Dat is een afspraak die gemaakt is. Dat engagement gaan we zeker aan, maar ook daar moet je natuurlijk weer het evenwicht met de controlelast bewaken. Maar we zijn ons bewust van de uitdaging en de problematiek. Ik denk dat iedereen erbij gebaat is om die stalbranden zo veel mogelijk te vermijden, ter bescherming van zowel de dieren als de landbouwers en hun bedrijf. Daarover bestaat er geen discussie.

Mevrouw Naji heeft het woord.

Dank u wel voor de antwoorden. Ik hoop wel dat we snel meer zicht zullen krijgen op de maatregelen die genomen zullen worden. Ik hoor dat er gesproken wordt tussen verschillende bevoegdheden en niveaus, maar ik hoop vooral dat men heel snel maatregelen kan nemen. Zowel in deze commissie als in de commissie Dierenwelzijn hoor ik echt bij alle partijen, van meerderheid en oppositie, dat we hier echt sneller werk van moeten maken, dat er zo veel dieren onnodig sterven in verschrikkelijke omstandigheden. Ik hoop dus dat men sneller maatregelen kan koppelen aan die bezorgdheid die wordt gedeeld. Wij zullen daar natuurlijk vragen over blijven stellen, en eventueel zelf een voorstel indienen als dit er niet snel komt.

De vraag om uitleg is afgehandeld.