Vlas, net als veel andere landbouwproducties, moet omgaan met de gevolgen van klimaatverandering in Frankrijk en wereldwijd. Het jaar 2022 was al het warmste ooit geregistreerd in Frankrijk, met een afwijking van +2,7 °C ten opzichte van het gemiddelde van 1961-1990, volgens het ministerie van Ecologische Transitie. En de meeste bronnen voorspellen dat 2023 het warmste jaar wereldwijd zal worden.
Herinnering aan schattingen op 4 juli 2023
Bij de communicatie op 4 juli 2023 over de eerste schattingen voor de vlasoogst van 2023 gaf de Europese Alliantie voor Vlas en Hennep een eerste schatting van de vooruitzichten aan het begin van de slijtfase, rekening houdend met de moeilijke klimatologische omstandigheden die het voorjaar en het begin van de zomer van 2023 kenmerkten.
Op dat moment varieerden de schattingen van telers en verwerkers over opbrengsten tussen 3,5 en 5,5 ton stro per hectare (6 tot 7 ton stro in een normaal jaar) en werd een geschatte daling van de vezelvolumes gerapporteerd tussen 26% en 36%. Op dat moment diende de "rooting" nog te gebeuren - een natuurlijk proces dat loopt van juli tot september, waarbij neerslag, ochtenddauw en zon de micro-organismen in de grond helpen om de pectine te verwijderen die de textielvezels aan het houtachtige deel van de stengel bindt.
Hier volgt de laatste feedback uit het veld vanaf 12 september:
Ook de rootingsperiode heeft te maken gehad met overwegend ongunstige weersomstandigheden, met variaties tussen de verschillende teeltgebieden. Een relatief regenachtige zomer in het noorden van Frankrijk, België en Nederland heeft ervoor gezorgd dat de optimale balans tussen vochtigheid en warmte om het potentieel qua volumes en vezellengte te maximaliseren niet bereikt werd. Concreet gezien heeft deze overmatige neerslag in verhouding tot de hoeveelheid stro ervoor gezorgd dat er geen efficiënte roting mogelijk was.
Tussen 6% en 12% van de oppervlaktes kon niet worden geoogst. En zelfs binnen hetzelfde gebied hebben niet alle percelen dezelfde klimaatproblemen en schade ondervonden.
Stro-opbrengst en vezelopbrengst
Op de meeste van de 147.000 hectare in het vlas-teeltgebied lijkt de stro-opbrengst te neigen naar de aanvankelijk aangekondigde lagere schatting, met een variatie van 2 ton tot 5 ton stro per hectare. De meerderheid lijkt tussen 3,5 ton en 4 ton stro per hectare te liggen.
Hoewel voorzichtigheid geboden is - de schattingen zijn nog steeds in uitvoering - zullen de lentevlasplanten die te lijden hebben gehad onder de slechte weersomstandigheden waarschijnlijk een opbrengst hebben van lange vezels tussen 12% en 15%, wat relatief laag is. Dit zou zich vertalen naar een opbrengst van lange vezels van 400 kg tot 500 kg per hectare op de meeste percelen. Dit vertegenwoordigt dus waarschijnlijk een lager volume potentieel dan de oogst van 2022.
Wintervlas hebben daarentegen geprofiteerd van gunstiger weer en zullen naar verwachting hogere opbrengsten hebben, variërend van 6,5 tot 7,5 ton stro per hectare. Het areaal wintervlas, geschat op 10.000 tot 11.000 hectare in 2023, zijn verdubbeld ten opzichte van 2022.
Voorspelling voor de situatie op de uiteindelijke markt:
Zoals eerder vermeld in de communicatie van juli 2023, zal de aanvoer voor het lente/zomerseizoen van 2024 weinig worden beïnvloed, omdat deze zal worden gevoed door garen en weefsels die resulteren uit de combinatie van verschillende batches vezels uit eerdere jaren. De mate van achterstanden in het roten van stro in de verwerkingsinstallaties en dus de productiecapaciteit in de komende maanden wordt momenteel bestudeerd.
Niettemin bestaat het risico van prijsdruk bij voortdurende vraag naar vlas in een context van toenemende wereldwijde vraag naar natuurlijke vezels.
