Vlaamse actieplan tegen voedselverspilling

Mevrouw Joosen heeft het woord.

Voedsel laten verloren gaan is nooit een goede zaak maar voedsel laten verloren gaan terwijl de vraag bij de voedselbanken nog nooit zo hoog is geweest, is zeker geen goede zaak. Voedselverspilling moet dan ook te allen tijde voorkomen worden.

Minister, de aanpak van de voedselverspilling kwam via mijn actuele vraag al aan bod in de plenaire vergadering en ook tijdens enkele digitale commissievergaderingen in mei 2021 werd dit thema uitvoerig behandeld. In die commissie engageerde u zich om rekening te houden met de opmerkingen van het Rekenhof. Het rapport van het Rekenhof kwam volgens u op het juiste moment om zo de gepaste maatregelen te kunnen nemen in het nieuwe Vlaamse actieplan tegen voedselverspilling.

Het actieplan is er intussen en daarin is inderdaad werk gemaakt van enkele pijnpunten. De Vlaamse Regering stelt mooie doelen om tot een geïntegreerd Vlaams voedselbeleid te komen en voegt hier ook de daad bij het woord door de vele acties in het plan. Toch heb ik nog enkele bedenkingen. 

Uit het overzicht van de acties maak ik op dat de realisatie van maar liefst 40 van de 58 acties afhankelijk is van projectfinanciering. De eerste auditeur van het Rekenhof drong al aan om de financiering van de acties meer vanuit de overheid te garanderen om een maximaal rendement te bekomen. 69 procent van die acties laten afhangen van die projectfinanciering lijkt me toch wat veel. Graag enige duiding daarbij.

Verder stel ik vast dat Vlaanderen, zoals beloofd, een coördinerende rol zal opnemen – u was dat engagement in mei al aangegaan – bij de samenwerking met de verschillende niveaus maar de vraag is wel of de data vanuit Wallonië voldoende betrouwbaar zullen zijn. Bij gebrek aan sorteeranalyse kan daar slechts een beperkte steekproef genomen worden die mogelijk niet representatief is voor het hele gewest.

Minister, is er voldoende budgettaire ruimte voorzien vanuit de overheid naast de projectfinanciering?

Hoe zult u Wallonië ervan overtuigen om zijn dataverzameling te verbeteren om zo te beschikken over een betrouwbaar meetkader en betrouwbare data richting Europa? Op welke manier zal die samenwerking gebeuren en zult u die coördinerende rol opnemen?

Mevrouw Talpe heeft het woord.

Minister, ik heb ook enkele vragen over het actieplan van de Vlaamse Regering om 30 procent van de voedselverliezen te voorkomen, opnieuw te verwerken als voedsel of hoogwaardiger te valoriseren. In dat plan werden zeven speerpunten bepaald waarrond verschillende acties worden opgezet. Men wil ook de samenwerking binnen de productketens stimuleren en sectorspecifieke programma’s opzetten. En uiteraard kijken we ook naar de consument om het voedselverlies terug te dringen.

Minister, werd voor het nieuwe actieplan tegen voedselverspilling en voedselverlies een concreet budget geplaatst en op welke manier zal er worden gewaakt over het binnen de perken houden van administratieve overlast?

Hanteert Vlaanderen ook in het nieuwe actieplan een eigen Vlaamse definitie van voedselverliezen die strenger is dan de Europese omdat vandaag ook reststromen voor dierenvoeders in de Vlaamse definitie worden meegeteld?

Wordt in het nieuwe actieplan minstens een duidelijk onderscheid gemaakt tussen voedselverlies en voedselverspilling, en wordt bijgevolg ook duidelijk aangegeven welk deel van verloren voedsel uiteindelijk als reststroom voor dierenvoeding wordt gebruikt?

Vlaanderen wil een reductie van voedselverliezen met 30 procent tegen 2025, maar in de VN-duurzaamheidsdoelstelling wordt een daling met 30 procent tegen 2030 vooropgesteld. In welke mate werden de ambities, aanpak en definities van het actieplan voedselverliezen afgestemd op de ambities van de duurzaamheidsdoelstellingen van de Verenigde Naties?

Tot slot is het belangrijk een zo breed mogelijk draagvlak te creëren om voedselverliezen tegen te gaan. Zullen er sensibiliserings- en educatiecampagnes opgezet worden en zal in het bijzonder het Vlaams Centrum voor Agro- en Visserijmarketing (VLAM) worden ingezet om voedselverspilling en voedselverlies op te nemen in zijn informatieve functie?

Minister Crevits heeft het woord.

Collega Joosen, we hebben dit onderwerp inderdaad in het verleden al uitvoerig besproken, onder meer naar aanleiding van een audit van het Rekenhof.

Zoals eerder toegelicht faciliteren we de betrokken organisaties en partners bij het vinden van geschikte en bestaande financieringskanalen en projectoproepen. We focussen ook in bepaalde projectoproepen zoals demonstratieprojecten op circulaire economie of voedselverliezen om de uitvoering van het actieplan alle kansen te geven. Ook het binnen de perken houden van administratieve overlasten, waar u naar vroeg, collega Talpe, is een permanent aandachtspunt.

De coördinatie van de dataverzameling gebeurt door de Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij (OVAM). Zij zijn in overleg met de andere gewesten en de federale overheid om tot betrouwbare data te komen. Uw opmerking was dus zeker terecht.

Er zijn geen nieuwe definities van voedselverliezen aangenomen. Het is in de monitoring wel mogelijk om het aandeel voedselreststromen dat Europa als voedselafval of voedselverspilling bestempelt van de andere voedselreststromen te onderscheiden. Dat is niet onbelangrijk. We blijven ook zicht houden op de fractie die richting dierenvoeding gaat. En de voedselreststromen blijven ook opgesplitst in een eetbare fractie, het voedselverlies, en een niet-eetbare fractie, de nevenstroom.

De Vlaamse doelstellingen zijn in lijn met de Europese en internationale ambities. We hebben wel meer aandacht voor de eerste schakels in de keten. De VN wil een halvering van het voedselafval op het einde van de keten, maar plakt geen cijfer op de vermindering aan het begin van de keten. Europa’s huidige indicatieve doelstelling kijkt wel naar heel de keten.

De rol van de consument is inderdaad belangrijk in dit actieplan. Daarom hebben diverse partners initiatieven gelanceerd die mee inzetten op die sensibilisering en die bijdragen aan de realisatie van het actieplan zoals Too Good To Go, een webinar van de Vlaamse Compostorganisatie (Vlaco). Herwin zette Foodsavers in de kijker en Foodwin startte een bevraging op naar voedselverlies in grootkeukens. We proberen dus ook nieuwe sporen te bewandelen.

Er heeft ook al een specifiek overleg plaatsgevonden met VLAM met het oog op samenwerking rond preventie van voedselverlies. Ik denk dat dat mooi aansluit bij hun werking.

Mevrouw Joosen heeft het woord.

Minister, ik ben blij dat de regering deze problematiek ernstig neemt. Het is iets dat me na aan het hart ligt. De regering had dit aangekondigd en zal dit nu ook effectief doen en er met dit actieplan werk van maken. Dat is een goede zaak.

Ik hoop dat de opportuniteiten optimaal worden benut. We zullen de financiering van de acties verder opvolgen.

De coördinatie was een van de grote pijnpunten waar het Rekenhof op gewezen heeft maar u geeft nu toch aan, minister, dat dit effectief zal worden opgenomen. Dat stelt me ook gerust.

Het stelt me ook gerust dat die acties van het plan de doelstellingen en de ambities in het Vlaams Energie- en Klimaatplan 2021-2030 ondersteunen en dat die doelstellingen in lijn liggen met de internationale ambities die we op dat vlak hebben.

Als burgemeester ben ik natuurlijk ook heel tevreden dat de rol van de lokale besturen wordt erkend en dat zij actief mee worden betrokken en een ondersteuning zullen krijgen voor hun regierol. Naar mijn mening zijn er nog heel wat mogelijkheden binnen het lokale bestuursniveau om die zaken mee aan te pakken.

U hebt verwezen naar het initiatief Too Good To Go, dat veel succes oogst. In de strijd tegen de voedselverspilling kregen recent nog tweehonderd producten een nieuw label om aan te duiden dat ze niet onmiddellijk weggegooid moeten worden eens de houdbaarheidsdatum is overschreven. In hoeverre is Vlaanderen daarbij betrokken? Zijn daar verder nog mogelijkheden, want ik vind dit op zich een heel mooie aanzet om bijkomend die labeling aan te brengen op die producten.

Mevrouw Talpe heeft het woord.

Ik kan uiteraard beamen wat collega Joosen zegt over het belang van de aanpak van voedselverspilling en voedselverlies. Vlaanderen is daar eigenlijk ook al lang en doelgericht mee bezig. De suggestie om de lokale besturen daarbij te betrekken, wat ook als een actie is opgenomen, kan ik uiteraard alleen maar toejuichen. We willen daar zeker onze rol spelen.

Ik blijf het wel wat moeilijk hebben met die grote reststroom die bij ons als veevoerder wordt gebruikt en waardoor wij door de andere definitie op de Europese ranking onterecht wat slechter scoren. Ik blijf dat bevreemdend vinden.

De OVAM doet de rapportage aan Europa. Gebeurt hetzelfde voor Vlaanderen als voor Wallonië qua parameters? Hebt u overleg met uw Waalse collega om dat op dezelfde manier aan te pakken? Ik weet dat de OVAM ook wel wat zucht bij de definitie van voedselverlies en voedselverspilling. Ik denk dat we moeten proberen om dat weg te werken.

Minister Crevits heeft het woord.

Mevrouw Joosen, u had het over Too Good To Go. Het is zeker een belangrijk onderdeel, zowel in labeling als in het blijvend informeren van consumenten, dat de data op de verpakkingen juist geïnterpreteerd moeten worden. Ik heb trouwens zelf ook een probleempje in die zin. De citroentjes voor de thee zijn begin september vervallen. Ik ben zelf aan het aarzelen of ik nog eentje bij mijn thee zou durven doen. (Opmerkingen)

Het kan inderdaad geen kwaad, dus bij dezen zal ik aan mijn volgende thee een citroentje toevoegen.

Collega Talpe, er moet in elk geval gecoördineerd en gerapporteerd worden aan Europa. We moeten daar goede afspraken over maken.

Mevrouw Joosen heeft het woord.

Ik ben zeer blij dat het actieplan er is. Het bevat heel wat waardevolle initiatieven en initiatieven die het verschil zullen maken op het terrein. We zullen dit in de toekomst verder van nabij opvolgen.

De vragen om uitleg zijn afgehandeld.