Vlaamse brede heroverweging voor het beleidsdomein Landbouw en Visserij

– Wegens de coronamaatregelen werd deze vraag om uitleg via videoconferentie behandeld.

Mevrouw Talpe heeft het woord.

Minister, dit is eigenlijk een vraag die werd en wordt gesteld aan alle ministers, wegens het belang ervan. In het relanceplan werd een traject uitgestippeld om te komen tot een budgettair houdbare positie voor Vlaanderen. Een deel daarvan is de brede heroverweging, waarbij men  naar de efficiëntie en effectiviteit van de Vlaamse uitgaven gaan kijken, en ook naar de kostendekkingsgraad. Het is een grote operatie: er is 10 miljoen euro voorzien om extra capaciteit in te schakelen.

Hoe gaat dit in zijn werk? Er wordt per beleidsdomein een projectgroep opgericht, die een plan van aanpak zal moeten opmaken voor de doorlichting binnen dat domein. Er is ook een overkoepelende stuurgroep, met op 15 april al een voortgangsrapportage.

Ik heb enkele concrete vragen over hoe we dat voor dit beleidsdomein, Landbouw en Visserij, zullen aanpakken.

Zijn er beleidsevaluaties die we daarin structureel zullen verankeren? Werd de projectgroep reeds samengesteld? Zo ja, wie zetelt daarin?

Werd de scope van de doorlichting reeds bepaald? Dat bedoel ik dan in de brede zin, inclusief ook het Vlaams Landbouwinvesteringsfonds (VLIF), het Instituut voor Landbouw-, Visserij- en Voedingsonderzoek (ILVO) en het Vlaams Centrum voor Agro- en Visserijmarketing (VLAM).

Welke grote uitgavenposten zullen worden doorgelicht? Op basis van welke principes en criteria zullen deze uitgaven worden geselecteerd?

In welke mate zal de heroverweging op een bepaalde manier atypisch verlopen, gelet op de grote impact van het Europees Gemeenschappelijk Landbouwbeleid en het Europees Visserijbeleid op de financiering?

Tot slot: via welk concreet plan van aanpak zal dit binnen Landbouw en Visserij concreet verlopen?

Minister Crevits heeft het woord.

Dank uw wel voor de vraag. De Vlaamse brede heroverweging zal nog wat energie van ons vragen. Het betreft de doorlichting van tien beleidsdomeinen van de Vlaamse overheid, allemaal dus. De bedoeling is om aan de hand van een aantal gemeenschappelijke onderzoeksvragen voor alle beleidsdomeinen tot onderbouwde aanbevelingen te komen in het kader van ‘evidencebased policy’.

Elke projectgroep heeft de leiding over en verantwoordelijkheid voor het schrijven van de doorlichting van zijn beleidsdomein. Het betreft dus een administratieve oefening zonder politieke inmenging of voorafnames. De resultaten van de doorlichting dienen als input voor de begrotingsopmaak 2022 en de volgende jaren.

Wat uw eerste vraag betreft: de beleidsmonitoring en beleidsevaluatie van de maatregelen met cofinanciering vanuit de Europese fondsen gebeurt via vooropgestelde Europese monitorings- en evaluatiekaders. Aanvullend aan de Europese verplichtingen worden ook Vlaamse maatregelen geëvalueerd in functie van actuele evoluties en eventuele bijsturingen. De evaluatie die gevraagd wordt vanuit de Vlaamse brede heroverweging, zal gestoeld worden op de monitoring en evaluatie die beschikbaar gesteld wordt vanuit bovenstaande informatie.

De projectgroep wordt voorgezeten door de secretaris-generaal van het Departement Landbouw en Visserij en ook een vertegenwoordiger van het Departement Financiën en Begroting, als covoorzitter. De projectgroep is samengesteld zoals voorzien in de mededeling aan de Vlaamse Regering van 4 december 2020 en bestaat uit vertegenwoordigers van het beleidsdomein Landbouw en Visserij, vertegenwoordigers van het Departement Financiën en Begroting, de Inspectie van Financiën (IF) en externe experten.

Alle beleidsvelden komen in aanmerking voor die doorlichting. Binnen elk beleidsveld werden de grootste budgetposten meegenomen en de organisaties die u aangeeft in uw vraag, namelijk VLIF, ILVO en VLAM worden inderdaad meegenomen.

De principes: elke projectgroep heeft de leiding en verantwoordelijkheid over het schrijven van de doorlichting van zijn beleidsdomein. De resultaten van de doorlichting dienen als input voor de begrotingsopmaak 2022 en volgende jaren. Dan zal er ook duidelijkheid komen over welke uitgavenposten door de betrokken projectgroep werden geselecteerd, en waarom wel of niet.

Of de oefening atypisch zal zijn, moet nog blijken. Het is eigenlijk een beetje te vroeg om daar een antwoord op te geven, maar uiteraard moet er aandacht besteed worden aan het Europese kader waarbinnen heel wat maatregelen voor landbouw en visserij uitgewerkt zijn.

In verband met uw laatste vraag: er is een mededeling gebracht op de Vlaamse ministerraad, op 4 december vorig jaar, met richtlijnen en gemeenschappelijke onderzoeksvragen voor alle beleidsdomeinen. Er zal op alle onderzoekvragen door de projectgroep een kwalitatief antwoord geformuleerd worden. ‘Work in progress’, dus.

Mevrouw Talpe heeft het woord.

Minister, het wordt inderdaad een goede, intensieve oefening, maar ook een nodige oefening. De communicatie van gisteren van minister Diependaele maakt duidelijk dat we heel alert moeten zijn. Er zijn uiteraard uitgaven die broodnodig waren, maar we moeten ons er wel voor behoeden dat we op het terrein bepaalde acties en werkingen niet in het gedrang brengen. Het zal zeer zorgvuldig moeten gebeuren. Ik ben in ieder geval blij dat u zich daar heel bewust van bent.

Het is inderdaad nog redelijk vroeg. Het was ook een informatieve vraag, hoe we hiermee aan de slag gaan. Ik heb op mijn vraag goede antwoorden gekregen. Ik ben in ieder geval van plan om dit goed op te volgen. Ik hoop dat we in deze commissie, wanneer er daarover meer duidelijkheid is, over de resultaten van gedachten kunnen wisselen.

De heer Steenwegen heeft het woord.

Dank u, collega Talpe, voor de vraag, die inderdaad ook in andere commissies wordt gesteld. Ik heb in de commissie Leefmilieu ook al gezegd dat ik de oefening steun. Maar ik vind dat de overheid langs de ene kant efficiënt moet zijn maar anderzijds ook effectief. Het moet duidelijk zijn welke doelen men nastreeft. We stellen bij overheden nog vaak vast dat die doelen elkaar soms tegenspreken. Het ene beleidsdomein geeft een bepaalde incentive, terwijl men in een ander beleidsdomein door die incentive in moeilijkheden komt en geld moet uitgeven om de effecten van die incentive tegen te gaan.

Minister, ik richt dit pleidooi vooral tot u. De oefening moet in de eerste plaats per beleidsdomein gebeuren. Maar het zou ook wel nuttig en nodig zijn dat daarnaast ook over de muurtjes, over de beleidsdomeinen heen, wordt gekeken. Hoe kan de Vlaamse overheid in haar geheel zo efficiënt mogelijk werken en het belastinggeld zo goed mogelijk uitgeven, maar ook zo effectief mogelijk de gezamenlijke doelen nastreven? Ik pleit ervoor om ook daar oog voor te hebben in deze uitdagende oefening, waarvan er een paar voorlopers zijn geweest die niet echt tot veel hebben geleid. Het is niet gemakkelijk, maar ik hoop in elk geval dat het nu tot iets meer leidt dan de vorige keer.

Minister Crevits heeft het woord.

Collega Talpe, ik ben het met u eens dat de dienstverlening niet in gevaar mag worden gebracht. Zij mag zeker niet lijden onder deze oefening. Dat was absoluut niet de bedoeling.

Collega Steenwegen, u hebt gelijk: wij moeten een transversale aanpak doen. Geen enkel beleidsdomein staat op zichzelf of mag oogkleppen op hebben. Ik ben mij daar absoluut van bewust. Maar je moet wel rekening houden met de eigenheid van elk beleidsdomein. Zeker het hele steuninstrumentarium, bijvoorbeeld economisch, is voor mij een enorme opportuniteit om die oefening te doen, om te bekijken hoe dat in elkaar zit en hoe die zaken zich tot elkaar verhouden, wat relevant is en wat minder relevant. Die hele oefening zou nu net tot meer efficiënte dienstverlening moeten leiden en niet tot minder. Voor mij is dat geen loutere besparingsoefening. We moeten bekijken hoe we ons als overheid klantvriendelijker en dienstbaarder kunnen opstellen door net te bekijken hoe de raderwerkjes werken. Het is ook een centrale groep. Je hebt per beleidsdomein groepen, maar je hebt ook de centrale groep.

De vraag om uitleg is afgehandeld.