Het behoud van het natuurgebied ‘de Vallei van de Zuidleie’, langs het kanaalgebied tussen Beernem en Oostkamp komt in het gedrang door de aanvraag van een windmolenproject. Het gebied is in handen van Natuurpunt en is een broedplaats voor kwetsbare vogels, een thuis voor bedreigde vleermuizenpopulaties en er groeien diverse zeldzame en bedreigde plantensoorten. Bovendien spelen deze natte gebieden een onmisbare rol in de Vlaamse strijd tegen de oprukkende droogte. Voor het ontwikkelen van deze wetlanden in het brongebied van de Merlebeek werd aan Natuurpunt onlangs 117.975 euro toegekend door Minister Zuhal Demir. Zie webpagina van Natuurpunt over het natuurgebied, een video van Natuurpunt over het belang van wetlandherstel, een artikel over de subsidies van Minister Demir en kaartmateriaal over de ligging van de windmolens in het natuurgebied.
Natuurpunt VZW nationaal kiest voor financieel gewin en laat lokale natuur aan lot over
Natuurpunt is actief als ‘een onafhankelijke vrijwilligersvereniging die zorgt voor de bescherming van kwetsbare en bedreigde natuur in Vlaanderen.’ Toch verleent de raad van bestuur van Natuurpunt opstalrechten voor het plaatsen van twee windmolens in het door hen aangekochte kwetsbare natuurgebied ‘de Vallei van de Zuidleie’. Dit gebeurt zonder overleg met, en onder protest van, (leden van) lokale Natuurpuntafdelingen.
Tonnen beton in kwetsbaar wetland
Het plaatsen van windmolens in deze gebieden is niet onschuldig. De bouw ervan brengt een berg beton en asfalt met zich mee. Er worden wegen aangelegd om het gebied bereikbaar te maken voor de ontwikkeling en het onderhoud. De geplande windmolens zijn mastodonten van 200 meter hoog, die stevig verankerd moet worden in de bodem. Voor de twee windmolens op gronden van Natuurpunt wordt zo 13.600 m2 opgeofferd. Een flagrante aantasting van natte gronden die in de strijd tegen klimaatopwarming, onder andere via opname van koolstof, heel belangrijk zijn. Bovendien brengt de werking van de molens ook kwetsbare vegetatie, vogels en vleermuizen in gevaar.
Belangenvermenging: Natuurpunt verweven met industrie
Zowel adviesverlener als begunstigde in dit dossier
In het aanvraagdossier voor dit windturbineproject is het opvallend dat natuurpunt zowel optreedt als adviesverlener, die de gronden en hun ecologische waarde analyseert. Anderzijds is Natuurpunt, als verpachter van de grond, tegelijkertijd een belangrijke begunstigde die grote geldsommen aan opstalrechten van de windmolenindustrie ontvangt.
Dit soort handjeklap met grote industriële spelers is een beproefde strategie. Denk hierbij ook aan de vermenging van Natuurpunt met het havenbedrijf en chemiereus Ineos in het Antwerpse havengebied, waarover verder meer.
Natuurpunt passeert in dit gebied tot 4 keer langs de geldkraan
Natuurpunt kan kwetsbare gronden goedkoop verwerven en gaat ze daarna duur verpachten. De financiële middelen haalt men voornamelijk uit subsidies (68%, meer dan tweederde), lidgelden en schenkingen, zie jaarverslag 2019.
Met andere woorden, eerst koopt Natuurpunt de gronden aan met middelen die voor meer dan 2/3 gesubsidieerd worden. Vervolgens sluit het een deal om de grond te verpachten voor bedragen die oplopen tot 60.000 euro per jaar. Tot slot incasseert het nog eens een Vlaamse subsidie van
€ 117.975. En alsof dat nog niet genoeg is blijft men het ruime publiek oproepen om een (fiscaal aftrekbare) gift te doen voor dit gebied. Dit alles gebeurt onder het mom van het beschermen van kwetsbare natuur. Terwijl in werkelijkheid die kwetsbare natuur dreigt te verdwijnen door toedoen van diezelfde organisatie.
De houding van de raad van bestuur van Natuurpunt in dit dossier is op zijn minst inconsistent en roept heel wat vraagtekens op. Hieronder een overzicht.
2010: Natuurpunt dient officieel bezwaar in tegen de bouw van windmolens in dit gebied.
In het bezwaarschrift spreekt Natuurpunt van een ‘ecologisch zeer waardevol gebiedje’. Het gaat volgens Natuurpunt om een biologisch (zeer) waardevolle zone die een thuis vormt voor broedvogels en voor verschillende wettelijk beschermde vegetaties. Natuurpunt oordeelt hier dat de bouw van een windturbine de kwetsbare natuur in dit gebied sterk negatief zou beïnvloeden.
Andere argumenten die Natuurpunt in 2010 nog aanhaalt zijn de verstoring van het waardevolle historische kanaallandschap en het wijst de bouw van windmolens af zolang er geen duidelijk inplantingsplan op langere termijn bestaat.
2011: Natuurpunt koopt het gebied en blijft tot op vandaag giften vragen
1 jaar later is Natuurpunt eigenaar van de grond waarop dit, in hun woorden, ‘waardevolle restant natuur’ met ‘een enorm potentieel’ en ‘ecologisch prioritaire beeklopen’ ligt. Op de algemene website van Natuurpunt en op de blog van Natuurpunt Oostkamp wordt uitbundig beschreven wat het gebied zo bijzonder maakt. Natuurpunt onderstreept het ecologische belang van de verbinding tussen landschapspark Bulskampveld en dit gebied aan het kanaal Gent-Brugge voor de uitbouw van een samenhangend netwerk van natuur- en recreatiegebieden in de regio. Op beide websites wordt, tot op vandaag, expliciet gevraagd een (fiscaal aftrekbare) gift te doen voor het onderhoud / behoud van dit ‘natuurpareltje’.
2019: Natuur in ruil voor grof geld?
Natuurpunt sluit deal met windmolenbedrijf W-kracht
Als in 2019 duidelijk wordt dat Natuurpunt een deal sloot met windmolenindustriebedrijf W-kracht, lijkt de argumentatie niet meer te tellen. Wat is er veranderd? Natuurpunt wordt rijkelijk vergoed voor het verpachten van de grond, in de vorm van opstalrechten, die 20 jaar lang tot
60.000 euro per jaar bedragen voor de twee windmolens. Burgers worden niet geraadpleegd, de lokale Natuurpuntafdeling wordt niet betrokken en Natuurpunt blijft weg op de infovergadering voor omwonenden.
Visietekst Natuurpunt botst met praktijk omtrent windmolens
Op de website van Natuurpunt staat een visietekst, uit 2017, die de houding van Natuurpunt tegenover windmolens toelicht. In deze tekst pleit Natuurpunt voor bescherming van ‘vogels en vleermuizen’ en voor burgerparticipatie. Zo wordt vooropgesteld dat maatschappelijk draagvlak gecreëerd moet worden. Natuurpunt erkent expliciet als reden tot protest ‘dat buren last hebben van geluidsoverlast en slagschaduw’.
Geen alleenstaand geval: Ineos Antwerpen, Chris Destoop (Dit is mijn hof)
De dubbelzinnige rol die Natuurpunt in deze windmolenkwestie speelt wordt weerspiegeld in andere dossiers die de voorbije jaren aan de kaak werden gesteld.
Chris De Stoop bracht de verwevenheid tussen Natuurpunt en industrie, in de Antwerpse haven, al aan het licht in zijn boek ‘Dit is mijn hof’, uit 2015. Hierin beschrijft hij hoe Natuurpunt evolueerde van tegenstander tot bondgenoot van het havenbedrijf, dat Natuurpunt een zetel in zijn raad van bestuur gaf en medewerkers van Natuurpunt in dienst nam. Gevolg was dat Natuurpunt alle bezwaar tegen een verdere uitbreiding van de haven opgaf, ook toen het oude natuurgebied van de Putten zou worden opgegeven. Lees hier een voorpublicatie uit ‘Dit is mijn hof’.
De strijd om natuur in het Antwerpse havengebied en de perverse rol van Natuurpunt werd onlangs opnieuw duidelijk in het Ineosdossier. Natuurpunt tekende dan wel mee bezwaar aan tegen de bouw van chemiefabrieken in het Antwerpse havengebied. Terzelfdertijd nam het een grote schenking van Ineos in ontvangst én liet het zich door Ineos inhuren om de kwestie van boscompensatie voor hen op te lossen. Of hoe Natuurpunt actief de ‘Greenwashing’ van Ineos steunt. Bovendien is ook hier sprake van belangenvermenging, waarbij Natuurpunt ingezet wordt als taxeur van de ecologische waarde van het bedreigde natuurgebied én terzelfdertijd financieel vergoed wordt door de industriële partij die de ecologische integriteit van het gebied dreigt aan te tasten. Schrijver Jeroen Olyslaegers heeft hier luid tegen geprotesteerd, bekijk hier zijn Facebookwall. Lees hier een artikel over de kwestie in De Morgen.
