Woonbonus
“We voeren een belangrijke Vlaamse belastinghervorming door, zonder de globale belastingdruk te laten toenemen”, valt te lezen in de startnota die vanochtend bekend raakte. “In de woonfiscaliteit verschuiven we het fiscale voordeel van het hebben van een woning naar het verwerven ervan. Vanaf 1 januari 2020 dooft de woonbonus uit en verlagen we de registratierechten, zodat het goedkoper wordt om een enige eigen woning te verwerven.”
Op de woonbonus, die in 2014 al eens hervormd werd toen de bevoegdheid van de federale overheid naar de deelstaten verhuisde, bestaat al langer veel kritiek. De belastingkorting zou de woningprijzen opdrijven en biedt veel voordeel aan gezinnen die het al breed hebben.
Inburgering
Wie aanspraak wil maken op de Vlaamse sociale bescherming en andere sociale voordelen, moet eerst vijf jaar ononderbroken, wettig en werkelijk in het land verbleven hebben en moet zich ten volle bekennen tot en inschakelen in de Vlaamse gemeenschap.
Om als nieuwkomer in aanmerking te komen voor kinderbijslag geldt voortaan een wachtperiode van zes maanden. Wanneer kinderen die niet in België wonen toch recht hebben op kinderbijslag, zal die waar mogelijk bijgesteld worden om rekening te houden met de levensduurte in het land van verblijf.
Sociaal
In de startnota wordt benadrukt dat Vlaanderen sociaal moet zijn en niemand in de steek laat, “maar tegelijk mag ook niemand de gemeenschap in de steek laten”. “Verantwoordelijkheid en solidariteit zijn onze leidende principes. Voor wat hoort wat. We verwachten dat elke Vlaming, nieuw of oud, zijn verantwoordelijkheid neemt en maximaal inspanningen levert om de vele kansen te grijpen die door Vlaanderen geboden worden”, klinkt het.
De Wever wil de sociale wachtlijsten voor mensen met een beperking, kwetsbare jongeren en mensen met psychische problemen sterk terugdringen.
Er moet ook sterk geïnvesteerd worden in sociale woningen. “We waken er bovendien over dat sociale woningen toegewezen worden aan de meest behoeftigen, met in heel Vlaanderen voorrang voor mensen die een voldoende sterke en duurzame band met de gemeente of streek kunnen aantonen”, staat in de startnota van De Wever.
Werk
De Vlaamse regering wil de volgende jaren minstens 120.000 Vlamingen extra aan een job helpen. Een werkzaamheidsgraad van 80 procent is het doel. “Er zijn bijkomende inspanningen nodig om alle Vlamingen, zonder onderscheid, warm te maken voor een job. Want een job is niet alleen de belangrijkste hefboom in de strijd tegen armoede, maar ook de sleutel naar persoonlijk en maatschappelijk welbevinden”, zo schrijft de N-VA-voorzitter.
In de nota staat dat de Vlaamse arbeidsbemiddelaar VDAB zijn samenwerking met lokale besturen en bedrijven moet versterken. Zo kunnen werkzoekenden, nieuwkomers en inactieven intensief begeleid worden met opleidingen, omscholingen en een traject naar werk. Ook zal “elke nieuwkomer met arbeidsperspectief” verplicht zijn zich in te schrijven bij de VDAB.
De Wever wil van Vlaanderen “de wereldreferentie maken inzake innovatie, digitale transformatie en technologie”. Daarbij moeten bedrijven maximale kansen krijgen om door te groeien tot Europese topspelers. Dat zal gebeuren met “extra risicokapitaal, gerichte investeringen in onderzoek en ontwikkeling, een gebiedsdekkend 5G-netwerk, soepele vergunningsprocedures en toponderwijs”.
Onderwijs
De Vlaamse regering wil dat het onderwijs het maximale haalt uit de talenten van elke leerling. Dat moet primeren “boven een verkeerd begrepen gelijkheidsstreven dat leidt tot nivellering en niveauverlaging”, klinkt het. Met regelmatige, gevalideerde netoverschrijdende proeven en aangescherpte eindtermen moet de onderwijskwaliteit verhoogd worden.
De administratieve taken voor leerkrachten en directies worden verminderd. “We herstellen het respect voor de leraren en de klassenraad”, klinkt het. Er zal fors geïnvesteerd worden in aantrekkelijke schoolgebouwen en extra capaciteit, vooral in het secundair onderwijs. De dubbele contingentering in het hele leerplichtonderwijs wordt afgeschaft en ouders krijgen opnieuw de maximale vrijheid in de schoolkeuze voor hun kinderen.
Aan de doelstellingen van het M-decreet wordt een “pragmatische invulling” gegeven, “inclusief onderwijs indien haalbaar, kwaliteitsvol buitengewoon onderwijs indien meer aangewezen”.
Verplichte taalbadklassen Nederlands voor kinderen die er nood aan hebben moeten leerachterstand en schooluitval vermijden. Het kleuter- en lager onderwijs wordt versterkt, in het secundair onderwijs blijft het huidige aanbod onderwijsvormen ASO, TSO, KSO en BSO gegarandeerd.
Levensbeschouwing
Als het van Vlaams informateur Bart De Wever afhangt, wordt er “levensbeschouwelijke neutraliteit” ingevoerd voor leerkrachten én leerlingen in het officieel onderwijs, en achter de loketten van de Vlaamse en lokale overheden.
Concreet betekent dit een verbod op hoofddoeken, kruisjes en andere zichtbare tekenen van de levensbeschouwing. Dat zal volgens de nota gelden voor leerkrachten en leerlingen in het officieel onderwijs (gemeenschapsonderwijs, provinciale en gemeentelijke scholen), en ook voor mensen in dienst van de Vlaamse overheid en de gemeenten die in contact komen met burgers.
Mobiliteit
Vlaanderen moet werk maken van de omslag naar een koolstofarme samenleving, zo staat in de nota te lezen. Onder meer het verkeer moet klimaatvriendelijker. Van een kilometerheffing is geen sprake meer, maar vervuilende wagens zullen zwaarder belast worden. Zo hoopt N-VA dat mensen vanzelf kiezen voor groenere wagens.
Wel zal er fors geïnvesteerd worden in duurzame vervoersmiddelen: fietssnelwegen, binnenvaart, spoor en openbaar vervoer. “Het aandeel duurzame vervoersmiddelen moet in het woon-werkverkeer toenemen tot minstens 40 procent. Binnen de stedelijke gebieden van Brussel/Vlaamse Rand, Antwerpen en Gent streven we naar een toename tot minstens 50 procent”, luidt het.
Betonstop
De nieuwe Vlaamse regering zal ook werk maken van een ruimtelijke omslag. Maar in plaats van een betonstop, zal er werk gemaakt worden van een “bouwshift”, “waarbij we kansen creëren op goed gelegen plaatsen waar het aangenaam wonen en werken is”. Er wordt gekozen voor “kernversterking en kwalitatieve verdichtingen”. Een staten-generaal met alle belanghebbenden moet een en ander meer concreet maken.
Energie
De Wever wil ook waken over de betaalbaarheid van de energiefactuur voor gezinnen. Volgens de nota moet er verder ingezet worden op hernieuwbare energie, en het certificatenoverschot moet verder afgebouwd worden. Er zal ook geïnvesteerd worden in extra natuur “met hoge kwaliteit”: 20.000 bijkomende hectare natuur onder effectief natuurbeheer, en uiterlijk tegen 2030 zou er 10.000 hectare bos moeten bijkomen. “We richten vier nationale parken op, zorgen voor eenheid van beheer en creëren territoriale verbindingen”, luidt het voorts.
Ook de luchtkwaliteit moet verbeteren, en dat moet onder andere met “een vergroening van het wagenpark, een uniform kader voor lage-emissiezones in steden, een uitfasering van vervuilende verwarmingstoestellen, investeringen in walstroom en strengere internationale normen voor de scheepvaart”.
“We hebben de ambitie om Europese koploper in waterstof te worden en zetten ons in voor een 100 procent circulaire economie”, luidt het verder in de nota. Over statiegeld wordt niets vermeld.
Institutioneel
De Wever wil het Vlaams Parlement intussen een “interne Vlaamse staatshervorming” laten uitdenken. Die moet leiden tot “een afslanking van het Vlaams Parlement en de bestuursniveaus in Vlaanderen”. Hij wil ook fusies tussen gemeenten aanmoedigen. Door de lokale besturen te versterken, moet het uiteindelijk mogelijk worden om de provincies af te schaffen.
Cultuur
Er wordt ook een pleidooi gehouden voor een “Vlaamse canon”, een lijst van “ankerpunten” uit de Vlaamse cultuur en geschiedenis “die Vlaanderen als Europese natie typeren”. Die lijst zullen leerlingen op school moeten leren, en ook nieuwkomers zullen die in het kader van hun inburgeringscursus moeten kennen.
Op cultureel vlak wil De Wever inzetten op de zogenoemde Vlaamse Meesters, “uit heden en verleden en in alle creatieve richtingen”. De Vlaamse regering zal - volgens de startnota - extra investeren in de Vlaamse culturele topinfrastructuur en er zou werk gemaakt worden van een nieuw museum over de Vlaamse geschiedenis.
Er is ook sprake van bijkomende impulsen voor creatieve audiovisuele en literaire Vlaamse productie, met ook meer samenwerking met Nederland.
