Vraag over het aantal windmolens in Vlaanderen

De heer Gryffroy heeft het woord.

Het is de ambitie van de Vlaamse Regering om prioritair in te zetten op zon, wind en warmte. Wind is in Vlaanderen een belangrijke en duurzame energiebron, die een bijdrage levert aan de duurzame energievoorziening in ons land en bijdraagt tot de Europese en internationale doelstellingen.

In het Energieplan van de minister wordt de ambitie voor hernieuwbare energie becijferd. Er zouden tegen 2020 280 nieuwe windmolens moeten worden gerealiseerd. Om dit waar te maken, werd onder meer het windplan Windkracht 2020 uitgewerkt, met als doel meer en sneller windmolens in Vlaanderen te plaatsen. We kunnen dat maar als de drempels worden weggehaald en als er een versnelling hoger wordt geschakeld. Dat was de filosofie van Windkracht 2020. Wat er lokaal kan en niet kan, en hoe mensen daartegenover staan, kun je niet bij decreet vastleggen. Je kunt de mensen de windmolens niet door de strot duwen. Je kunt dat niet bepalen in een plan zoals Windkracht 2020. 

2017 was een relatief goed jaar voor windmolens. Er werden er 80 geplaatst, goed voor 226 megawatt. Ik neem er even de cijfers bij zoals ze in het persartikel staan, op basis van een persbericht van de Vlaamse WindEnergie Associatie (VWEA). Deze cijfers kloppen niet altijd met wat we terugvinden op energiesparen.be. In 2017 gaat het daar niet over 226 megawatt maar over 224 megawatt. Deze discussie hebben we vorig jaar ook al gevoerd: hoe komt het dat de VWEA met andere cijfers aan het werken is dan wat op de website van energiesparen.be staat?

Deze mooie resultaten werden in 2018 echter niet gehaald. Volgens het persbericht kwamen er vorig jaar slechts 36 nieuwe windturbines bij. Men gaat dan uit van een vermogen van 3 megawatt per stuk en zo komt men aan 107 megawatt op het einde van het jaar. Op de website van energiesparen.be staat eind november 73 megawatt. Dat is nog geen 107 tenzij er in december nog heel wat is opgestart. Die discussie hebben we vorig jaar ook gevoerd. Wat is er nu juist? De sector die de cijfers opgeeft of energiesparen.be? Het moet toch een van de twee zijn of ze moeten toch minstens dezelfde getallen geven. In ieder geval is 73 megawatt eind november ver beneden de doelstelling van jaarlijks 70 windturbines of 150 megawatt extra.

Minister, wat is volgens u de reden waarom de doelstelling in 2018 niet werd gehaald?

Wat zult u doen om de vooropgestelde doelstellingen inzake windenergie uit het Energieplan en het plan Windkracht 2020 te realiseren?

Hoe kunnen we het aantal windturbines verhogen?

Wat is de stand van zaken over de onderhandelingen met de luchtvaart en Defensie om de regelgeving te versoepelen en dus drempels weg te halen?

Minister Peeters heeft het woord.

Collega's, in het algemeen en specifiek in het kader van het windplan Windkracht 2020 hebben we intussen grote stappen voorwaarts gezet. Voor windenergie op land staat de teller voor 2018 voorlopig op 528 windturbines met een totaal vermogen van 1208 megawatt. We verwachten nog een vijftal bijkomende windturbines met een totaal vermogen van ongeveer 15 megawatt die nog niet in de statistieken zijn opgenomen.

Het bijkomend vermogen van de afgelopen drie jaar bedroeg zo meer dan 400 megawatt of een 150-tal bijkomende turbines, waarmee de subdoelstellingen werden gehaald. Grootschalige windturbines bouwen is een ingenieus proces, ook in de tijd, dat niet altijd samenvalt met een kalenderjaar en waar bijgevolg soms uitzonderlijke jaren zijn zoals we meemaakten in 2017 met een buitengewoon goed resultaat.

De globale doelstelling voor wind tegen 2020 bedraagt 1490 megawatt. Om dit te realiseren zou er dus momenteel de volgende twee jaren telkens ongeveer 135 megawatt aan windvermogen moeten bijkomen of jaarlijks een 45-tal turbines van gemiddeld 3 megawatt. Dit is zoals eerder al aangegeven een ambitieuze maar haalbare doelstelling. We zitten op schema en halen onze subdoelstellingen. Het Windplan 2020 en het bijhorende actieplan doen hun werk om onze ambities voor 2020 waar te maken. De analyse aan de basis van ons Windplan is namelijk gestoeld op projecten die al vergund zijn of projecten die de provincies als vergunningverleners op korte termijn vergunbaar achten.

We moeten uiteraard de ambitie blijven bewaken en ondersteunen. Dit is in het bijzonder het geval voor wat betreft het faciliteren van het potentieel aan windenergie in gebieden waar burger- of militaire luchtvaart een drempel vormen en waartoe we in het kader van het actieplan binnen het Windplan specifieke werkgroepen hebben opgericht.

Ten aanzien van de burgerluchtvaart is er ook in steun voorzien om tot een concrete en voor alle actoren werkbare oplossing te komen in de E40-zone in de omgeving van de luchthaven van Oostende. Dit proces loopt en heeft een tempo eigen aan de omvang en complexiteit op deze locatie met de ambitie om dit potentieel zo maximaal mogelijk te realiseren en tegelijk ook een werkwijze te hebben die op andere gelijkaardige potentiële zones van toepassing is.

De onderhandelingen langs de kant van de militaire luchtvaart verlopen moeilijker. Daar waar we duidelijke stappen voorwaarts zetten en een gezamenlijk doel voor ogen houden met de burgerluchtvaart, gaat Defensie eerder op de rem staan. Het is wel de verwachting dat voor de specifieke E40-zone rond de luchthaven van Oostende en Koksijde en het sluiten van de militaire basis, een oplossing uit de bus zal komen.

Maar algemeen is het bijzonder jammer dat Defensie recent nog is gaan verstrengen en extra studiewerk toevoegt bovenop het al bestaande omvangrijke studiewerk dat nodig is voor het plaatsen van windturbines. Het is evident dat dit een belemmering vormt, hoewel ik er van overtuigd ben dat ook Defensie de klimaat- en energiedoelen ondersteunt en haar rol hierin wil en kan opnemen.

We hebben hierover al samengezeten met de legerleiding en zullen dat ook nog doen met het kabinet van federaal minister van Defensie Loones. Ook daar heb ik goede hoop dat we vooruitgang kunnen boeken.

De heer Gryffroy heeft het woord.

We spreken hier over megawatt, maar uw doelstellingen zijn megawatturen of gigawatturen. Met andere woorden, als u zegt dat er ieder jaar nog 45 stuks moeten bijkomen aan ongeveer 3 megawatt, dan weet u zeer goed dat u dit in 2020 niet haalt. Ze zullen niet allemaal op 1 januari worden geplaatst. Ze zullen waarschijnlijk ergens op het einde van het jaar worden geplaatst, net zoals nu.

Er is de biomassacentrale in Genk, die niet in de doelstelling kan worden opgenomen, zodat we 1400 gigawattuur missen, maar daarbuiten, zelfs als je op het einde van 2020 vaststelt dat je 45 windmolens hebt voor 3 megawatt, dan zal dat niet over de volledige periode van 2020 worden geproduceerd. Dan zullen we op dat vlak de doelstelling dus niet halen. Ik verwacht daar gewoon eerlijke communicatie over, dat u me durft te zeggen hoe het zit.

Naast de discussie over megawatt en megawattuur op het einde van het jaar, hoe komt het dat de sectororganisatie in het begin van het jaar altijd met andere cijfers komt dan wat wij terugvinden op websites? Moet ik de sectororganisatie omarmen, of de officiële weg en de cijfers op de websites? Uiteindelijk is het toch wel belangrijk om te weten waar we komen, want hoe dichter we bij het eindpunt komen, hoe beter de cijfers moeten zijn om een nauwkeurige inschatting te kunnen maken, om heel snel nog te kunnen bijsturen. Maar wat zijn nu de juiste cijfers? Die van de sector of die van de websites?

De heer Danen heeft het woord.

De bezorgdheid van collega Gryffroy is natuurlijk ook de mijne als het op windenergie aankomt. Ik wil toch nog even aanstippen dat ik het jammer vind dat ons voorstel van decreet van een paar weken geleden om windenergie via coöperaties gemakkelijker te maken, hier gewoon is weggestemd. Ik denk dat we andere instrumenten nodig hebben om onze doelstelling te halen op het vlak van windenergie, want we zien dat we er inderdaad niet gaan geraken. Minister, wat wilt u dus extra doen om dat te ondersteunen? Dat is immers natuurlijk wel heel belangrijk.

Als het gaat over Defensie, ben ik het eigenlijk een beetje beu. Het is al vijftien jaar dat elk jaar een paar keer in dit parlement wordt gevraagd hoe het zit met Defensie wat de windmolens betreft, en elke keer opnieuw wordt gezegd dat men in gesprek is, maar goede hoop heeft. Dat kan toch niet blijven duren. Ik denk echt dat men dit moet opnemen. In gebieden waar best veel wind waait, kunnen nu geen molens worden ingeplant door de zware restricties. Ik heb er alle begrip voor dat je niet zomaar overal windmolens kunt plaatsen, maar nog bijkomende restricties opleggen, ik denk echt dat dat vandaag de dag niet meer kan.

Minister Peeters heeft het woord.

Mijnheer Gryffroy, we kunnen er als overheid, als beleidsmakers uiteraard alleen maar voor zorgen dat er een zo ruim mogelijk vermogen aan windenergie is. Wij kunnen er niet voor zorgen dat het meer gaat waaien of dat er alleszins qua productie een hoger cijfer wordt gehaald. U zult weten dat wij dat natuurlijk niet kunnen. Als ik opnieuw kijk naar de cijfers voor 2018, dan moet ik u wel zeggen dat we ook inzake de productie van groene stroom wel onze ambities hebben gehaald. Dat is tegelijkertijd ook een antwoord op wat collega Danen zei. Ik heb dat in mijn initiële antwoord ook al aangegeven. We zijn op schema wat de subdoelstellingen betreft inzake windenergie, en we zijn er dan ook, opnieuw, zeker van dat we onze doelstellingen zullen halen.

Mijnheer Gryffroy, u verwees naar de website www.energiesparen.be. Die cijfers moeten correct zijn. De cijfers die u daar vindt, zijn dus de cijfers die op dit ogenblik volledig zijn gevalideerd. Er zijn natuurlijk nog altijd een aantal windturbines die nog niet zijn aangemeld of die nog niet in de allerlaatste cijfers zitten. Ik denk dat ik dat daarstraks ook al heb gezegd. Er zijn er ook al waarvan de kans heel, heel reëel is dat ze straks al optimaal draaien. Ik kan het voorbeeld van mijn eigen gemeente geven. Als ik kijk naar de Energiekaart opgemaakt door het VEA, dan staat daarin specifiek voor mijn gemeente dat daar op dit ogenblik zes windturbines zijn geïnstalleerd, terwijl ik er zelf weet van heb dat er ook al een zevende draait. Het moeten dus natuurlijk de volledig gevalideerde cijfers zijn. Als u verwijst naar de cijfers van VWEA, dan kan ik u alleen maar zeggen dat niet iedereen die op dit ogenblik in de windenergiesector zit, daarbij is aangesloten. Wij kunnen uiteraard dan ook niet verantwoordelijk zijn voor de cijfers die daar zijn opgenomen.

Collega Danen, ik kan de opmerkingen omtrent Defensie alleen maar bijtreden. Wij vinden het ook zeer, zeer spijtig dat Defensie nu nog strenger wordt. U zegt hier al vijftien jaar lang vragen te stellen over waarom Defensie zo moeilijk doet, waarom er geen consensus kan worden gevonden om de militaire luchtvaart over de streep te halen om toch toegeeflijker te zijn inzake het plaatsen van windturbines. Wij zouden het graag anders willen. Misschien kunt u die vragen ook nog eens extra in het federale parlement stellen, maar het is uiteraard de federale overheid die bevoegd is voor Defensie. Als Vlaamse overheid kunnen we alleen maar rekenen op hun goodwill, maar, opnieuw, ik betreur dat zij de regels strenger hebben gemaakt. Dat is zeker geen goede zaak.

De heer Gryffroy heeft het woord.

Cijfers moeten worden gevalideerd, daarmee ben ik het eens. Op de website www.energiesparen.be dateren de jongste gevalideerde cijfers, in gigawattuur, want uw doelstelling is gigawattuur, niet gigawatt, dus geen vermogen, maar productie, echter van eind 2017. Ik wil dat gewoon meegeven.

Ik wil ook het volgende meegeven aan Groen. We hebben inderdaad vorige week uw voorstel van decreet niet goedgekeurd, maar uw filosofie is: als we er niet geraken, laten we dan maar onteigenen. Mijn filosofie is, zoals blijkt uit de eerste vraag die ik heb gesteld: als we er niet geraken, laten we een samenwerking tussen landen organiseren.

Ik wil daar toch even op repliceren. De onteigening was niet de kern van het voorstel van decreet. Ik was perfect bereid om daarover overleg te plegen en ik ben dat nog steeds. Als dat het probleem is, zal ik dat eruit halen. Ik zal het ontwerp dan alsnog voorleggen, met dat element eruit gehaald. Ik hoop dat ik dan op uw steun kan rekenen.

De heer Gryffroy heeft het woord.

Het was misschien geen bladzijdelange omschrijving, maar dat ene zinnetje is dodelijk.

Collega’s, het zou ons te ver leiden om hierop door te gaan. De stemming is al achter de rug en kan alleen heropend worden bij een nieuw initiatief.

De vraag om uitleg is afgehandeld.