Gebruik van het elektrisch waterbad bij het slachten van kippen

De voorzitter

De heer Sanctorum heeft het woord.

Minister, dit is eigenlijk een opvolgingsvraag. We hebben enkele maanden geleden een debat over dit onderwerp gevoerd in de plenaire vergadering. We weten allemaal dat verdoving intussen bijna in alle gevallen verplicht is tijdens het slachten van dieren. Voor kippen gebeurt dat in Vlaanderen voornamelijk via een waterbad waar elektriciteit op wordt gezet. In een kleiner aantal gevallen gaat het om gasverdoving en in nog minder gevallen, in kleinere slachthuizen, gaat het nog altijd over individuele kopverdoving.

De standaardmethode in Vlaanderen is dus een verdoving via een elektrisch waterbad. In ons land worden kippen in een waterbad verdoofd bij een stroomsterkte tussen ongeveer 60 en 80 milliampère. Dat is onder de limiet van 100 milliampère, zoals bepaald in de Europese verordening.

U hebt daar in het verleden ook uw bezorgdheid over geuit. Volgens slachthuizen kan die stroomsterkte leiden tot spierbloedingen die het karkas onverkoopbaar maken. De centrale bevoegde autoriteit staat daarom voorlopig een afwijking toe zodat bedwelmd wordt met een lagere stroomsterkte. Het dramatische probleem daarbij is dat de kans groter wordt dat dieren onvoldoende verdoofd worden vooraleer ze geslacht worden. Volgens de meest optimistische inschattingen gaat het om een slaagpercentage van 95 procent. Dat lijkt heel veel, maar aangezien er 260 miljoen dieren per jaar worden geslacht, worden in de praktijk ook miljoenen dieren onverdoofd gedood. Dat is een drama op vlak van dierenwelzijn.

U hebt uw bezorgdheid daarover dus geuit. Intussen loopt er een onderzoek aan de Universiteit Gent dat eind 2017 afgerond moest zijn. Daarbij werd gefocust op een verbetering in functie van dierenwelzijn bij het toepassen van de verdoving via het waterbad. U kondigde tijdens de plenaire vergadering van 14 juni 2017 aan dat u op basis van die studie een keuze wilt maken tussen het waterbad met verbeterde techniek of gasverdoving zoals dat standaard in Nederland gebeurt. Ook ten aanzien van de gasverdoving bestaat er bezorgdheid inzake dierenwelzijn omdat CO2 een aversieve reactie kan veroorzaken bij de dieren die het verdovingsproces ondergaan.

Tijdens diezelfde plenaire vergadering benadrukte u ook dat gecontroleerd zou worden of de gestelde voorwaarden worden gerespecteerd en of de verdoving in slachthuizen effectief heeft gewerkt. Slachthuizen zijn verplicht om de monitoring te versterken bij gebruik van lagere stroomsterktes. Dat is een voorwaarde die werd opgelegd naar aanleiding van de voorlopige uitzondering die werd toegekend.

Minister, werd de studie aan de Universiteit Gent intussen afgerond? Heel wat leden van deze commissie zijn benieuwd naar de resultaten. Welke conclusies trekt u uit deze studie? Worden de voorwaarden voor gebruik van het elektrisch waterbad gewijzigd? Wenst u algemeen over te schakelen naar gasverdoving?

Wordt de versterkte monitoring tijdens het slachten bij verlaagde stroomsterkte daadwerkelijk toegepast in slachthuizen? Op welke manier gebeurt dit? U hebt tijdens de plenaire vergadering verwezen naar de controle. Ik vraag me af op welke manier die controle gebeurt en hoe frequent die gebeurt. Wat gebeurt er wanneer de betreffende voorwaarde wordt genegeerd? Hoeveel procent van de kippen wordt bij gebruik van het elektrisch waterbad onverdoofd gedood in de Vlaamse slachthuizen?

Minister Weyts heeft het woord.

Ik vrees dat mijn antwoord kort zal zijn. De looptijd van de studie die uitgevoerd wordt door de Universiteit Gent, werd met twee maanden verlengd. Het gevolg is dat ik pas in maart onderzoeksresultaten verwacht.

Alle slachthuizen zijn natuurlijk verplicht om een monitoringprocedure in te stellen om na te gaan of de gebruikte bedwelming effectief is. We inspecteren dat ook. Tijdens de controle wordt niet alleen nagegaan of het slachthuis een monitoringsprocedure heeft uitgewerkt, maar ook of deze wordt toegepast. Als blijkt dat er tekortkomingen zijn, dan zal de Inspectiedienst Dierenwelzijn de nodige maatregelen nemen. Hetzelfde geldt wanneer wordt vastgesteld dat dieren onvoldoende bedwelmd worden.

Ik heb geen aanwijzingen om aan te nemen dat kippen in Vlaanderen onvoldoende bedwelmd zouden zijn. De European Food Safety Authority (EFSA) meldt een succesratio van 96 procent voor deze bedwelmingsmethode. Ik ga ervan uit dat dit algemeen geldend is en dat dit voor Vlaanderen ook het geval is. Ik heb alleszins geen aanwijzingen van het tegendeel. Dit wordt gecontroleerd tijdens elke controle van een slachthuis, en een slachthuis wordt minstens jaarlijks gecontroleerd.

De heer Sanctorum heeft het woord.

Minister, het is natuurlijk jammer dat er een verlenging is aangevraagd. Ik had gehoopt dat we de looptijd zouden inkorten. Tijdens de plenaire vergadering had ik voorgesteld om die met een paar maanden in te korten, maar ze wordt verlengd. We moeten dan ook spijtig genoeg wachten tot maart.

Kunt u iets zeggen over de planning nadien? Is het de bedoeling om voor de zomer beslissingen te nemen op basis van die studie? Ik had graag wat informatie over de timing, want het gaat over dramatische toestanden. We moeten toch op relatief korte termijn acties ondernemen.

Wat betreft de monitoring begrijp ik dat dit vervat zit in de jaarlijkse controle van slachthuizen. Ik neem aan dat die monitoring ook moet worden gerapporteerd. Gebeurt dit effectief? Wordt daarover gerapporteerd aan de dienst Dierenwelzijn of aan het Federaal Agentschap voor de veiligheid van de voedselketen (FAVV)?

Minister Weyts heeft het woord.

De planning nadien is afhankelijk van de onderzoeksresultaten. Het zou niet verstandig zijn daar al te veel op vooruit te lopen.

Wat de rapportering betreft, heb ik geen kant-en-klaar cijfermateriaal bij, maar het is zo dat bij elke controle de aanwezigheid en de effectieve werking van die bedwelmingsmethodiek worden gecontroleerd. Wanneer er mankementen worden vastgesteld, wordt er opgetreden. Ik kan niet uit mijn hoofd zeggen in hoeveel gevallen er melding wordt gemaakt. Ik kan u dat aantal wel bezorgen in het antwoord op een schriftelijke vraag.

De vraag om uitleg is afgehandeld.