Verlenging van de steunregeling voor de biomassacentrale Max Green in Gent

De voorzitter

De heer Danen heeft het woord.

Ik had gedacht dat we de discussie over de grootschalige biomassacentrales zowat gehad hadden, maar blijkbaar niet. Minister, tijdens de eerste plenaire vergadering van 2017 werd u bevraagd over het dossier van de biomassacentrale in Langerlo. Tijdens deze zitting liet u volgende woorden noteren: “Ik geef toe dat ik het moeilijk heb met een beslissing die in het verleden is genomen. Maar goed, een grote biomassacentrale in Gent, een grote biomassacentrale in Genk, en klaar is kees. Er wordt van niemand meer een inspanning gevraagd voor de energieomslag in Vlaanderen. Wel, ik heb een andere weg gekozen. Ik wil die blijven gaan.”

Tijdens dezelfde vergadering riep u de bedrijven, overheden, gemeenten en iedereen die verantwoordelijkheid draagt – ook de burgers – op om verder te gaan met investeringen in zonne- en windenergie en warmtenetten, met inbegrip van geothermie. Deze uitspraken staan in schril contrast met de recente beslissing van de Vlaamse Regering om de Gentse biomassacentrale Max Green vijf jaar langer te subsidiëren. Normaal loopt de huidige steunregeling af tegen eind 2018.

Niet alleen zal de subsidiëring worden verlengd, ook de toegekende steun zal worden opgetrokken. Waar in het verleden Electrabel 11 procent van de groenestroomcertificaten niet te gelde mocht maken, heeft deze regering beslist om dit percentage te verlagen tot 4 procent. Hierdoor zal de jaarlijkse steun ongeveer 107 miljoen euro bedragen. U argumenteert dat het al te gek zou zijn om een centrale die al tien jaar steun geniet, te sluiten net voordat ons land de Europese klimaatdoelstellingen moet halen.

Nochtans gelden voor de centrale van Max Green dezelfde bezwaren als voor de centrales van Bee Power en Langerlo: ook deze centrale wordt gestookt met hout dat afkomstig is uit Noord-Amerika. Deze houtpellets zijn gemaakt van volledige bomen, wat leidt tot bijkomende ontbossing in Canada en de VS. Het hout dat wordt verbrand, kan bovendien nog dienen als grondstof voor de hout- en papierindustrie.

Niettegenstaande uw eerdere woorden gaat de Vlaamse Regering nu toch akkoord om een grootschalige biomassacentrale verder te subsidiëren. Wil dit zeggen dat uw huidige beleid ontoereikend is om de doelstellingen voor hernieuwbare energie te halen tegen 2020?

Indien de centrale zou sluiten in 2018, hoeveel gigawattuur elektriciteit of welk percentage blijft Vlaanderen dan van de opgelegde doelstelling voor hernieuwbare energie verwijderd?

De steun voor de biomassacentrale wordt verlengd en opgetrokken. Wat is hiervan de impact op het overschot aan groenestroomcertificaten? Wat is hiervan de impact op de Vlaamse bijdrage Energiefonds? Zal die opnieuw stijgen?

De heer Gryffroy heeft het woord.

De huidige steunregeling aan Max Green loopt ten einde in 2018, maar kan theoretisch gezien worden verlengd. In de media lezen we echter dat het risico bestaat dat Max Green zou sluiten na 2018. Daarmee dreigt de productie van 1500 gigawattuur weg te vallen. Dat is ongeveer 5 procent; van een tekort van 5 procent in 2020 zouden we dan naar 10 procent kunnen gaan.

Bij een verlenging moet een installatie al zijn gegevens vrijgeven aan het Vlaams Energieagentschap (VEA) dat dan een onrendabele top berekent. Volgens voorlopige berekeningen van het VEA is de bandingfactor van Max Green 1,14, of ongeveer 110 euro per megawattuur. Decretaal wordt die geplafonneerd tot een bandingfactor 1, of 97 euro per megawattuur. Deze plafonnering geldt voor alle installaties. Daarmee wil de regelgever vermijden dat zeer dure technologieën worden gesubsidieerd.

Echter, in het verleden is er enkel voor Max Green een bijkomende aftopping van 11 procent in het decreet geschreven, waardoor Max Green een bandingfactor krijgt van 0,89 of een onrendabele top van 86,33 euro per megawattuur. Dit percentage van 11 procent kan niet worden verhoogd tot en met 30 april 2021. Indien dit wel zou gebeuren, moest de Vlaamse overheid de eigenaars van de desbetreffende installaties voor de geleden schade.

We hebben in de krant gelezen dat er een beslissing genomen is, daarom vraag ik u het volgende.

Is er een definitieve beslissing genomen over de verlenging van de ondersteuning voor Max Green? Zo ja, wat is de voorziene hoogte en duur van deze ondersteuning en hoe is die onderbouwd? Wat is voor u de motivatie om toch nog verder te investeren in Max Green?

Minister Tommelein heeft het woord.

Eerst en vooral wil ik duidelijk maken dat de verlengingsmogelijkheid voor de centrale Max Green reeds in het Energiedecreet vervat zit. Na de initiële steunperiode van tien jaar en de verlenging op basis van ontbrekende vollasturen, voorziet het decreet in twee maal een verlenging van vijf jaar op basis van niet-afgeschreven investeringen. Voor deze verlenging wordt een onrendabele top berekend, waarbij het Energiedecreet voorziet in een maximale bandingfactor van 1. Met het huidige ondersteuningssysteem, waarbij een specifieke onrendabele top voor de centrale wordt berekend, is oversubsidiëring uitgesloten.

Bij de opmaak van het Energieplan 2020 dat door de Vlaamse Regering in oktober is goedgekeurd, werd al rekening gehouden met een op maximumcapaciteit operationele biomassacentrale Max Green in 2020.

Wat betreft de feitelijke, reeds in het decreet geplande, verlenging van Max Green is er dus geen impact op het overschot aan groenestroomcertificaten of op de energieheffing. Echter, vandaag is in het decreet gepland dat 11 procent van de certificaten niet inleverbaar is voor de quotumplicht. Dit is te begrijpen vanuit de marktsituatie toen dergelijke beslissing werd genomen, maar is vandaag niet meer verantwoordbaar. Toen ging men ervan uit dat de elektriciteitsprijs zou stijgen en de prijzen van biomassastromen zouden dalen. We hebben echter het omgekeerde meegemaakt. Om de centrale rendabel te kunnen uitbaten, wees de exploitant op de noodzakelijkheid om een aanpassing aan deze regeling door te voeren. Ik ben daarom in onderhandeling gegaan met de exploitant en we hebben een akkoord bereikt om 4 procent van de certificaten niet in aanmerking te laten komen voor de quotumplicht. De Vlaamse Regering heeft dit akkoord ook wel bevestigd in een voorontwerp van decreet.

U ziet dus: de noodzakelijke steun wordt berekend, vervolgens afgetopt op het decretale maximum van 1 procent en 4 procent van de uitgereikte certificaten is niet inleverbaar. Ik durf er mijn hand voor in het vuur te steken dat deze centrale niet overgesubsidieerd wordt. Wat betreft de impact op het certificatenoverschot, is deze nagenoeg nihil, en de energieheffing blijft wat ze is.

In 2020 kan Max Green 1483 gigawattuur groene stroom leveren, goed voor de bevoorrading van 424.000 gezinnen. Op een totale Vlaamse doelstelling van 25.074 gigawattuur levert dit project ook een belangrijke bijdrage aan het behalen van het vooropgestelde aandeel hernieuwbare energie.

Deze centrale wordt nu al jarenlang gesubsidieerd. Het zou dan ook geen slimme zet zijn om deze centrale net voor 2020 te laten vallen. Het verlengingsdossier moet nog worden ingediend en door het Vlaams Energieagentschap (VEA) worden behandeld. Volgens de huidige planning zou het aanvraagdossier begin 2018, in februari of maart, bij het VEA worden ingediend. De biomassa die Max Green zal verbranden, zal ook moeten voldoen aan de strenge duurzaamheidscriteria die zijn ingevoerd.

De heer Danen heeft het woord.

Minister, ik dank u voor uw antwoord. Ik herinner u eraan dat uw voorzitter nog niet zo lang geleden zei dat we moeten stoppen met het subsidiëren van grootschalige biomassa en dat het eigenlijk gaat om een vorm van klimaatbedrog. Deelt u de mening van de voorzitster op dit vlak, of zegt u dat dit iets anders is? Voor mij is het net hetzelfde.

Als ik uw uitleg hoor, zegt u eigenlijk dat u hebt onderhandeld met Electrabel. U zegt ook dat dit een belangrijk aandeel hernieuwbare energie is dat we moeten proberen in te passen in de energiemix en dat we moeilijk zonder kunnen. Dit doet me begrijpen dat de onderhandelingspositie van Electrabel bijzonder sterk was. Ik vraag me af wat er gebeurt als ze binnenkort afkomen en zeggen dat ze nog wat geld te weinig hebben en vragen of u nog wat kunt bijsteken. Zou u dat dan doen of zou u zeggen: tot hier en zeker niet meer verder?

U zegt dat we de centrale al zo lang subsidiëren. Ik zou dan zeggen dat er al heel veel geld naar de centrale is gegaan, ongeveer 1 miljard euro. U zegt: laten we nog wat doorgaan. Ik vind dat een heel vreemde redenering. Kunt u dat een beetje duiden?

Wat de duurzaamheidscriteria betreft, ben ik blij te horen dat de centrale voldoet aan de wettelijke vereisten. Dat zou er nog aan mankeren. Bent u bereid om die duurzaamheidscriteria nog wat bij te spijkeren zodat we zeker zijn dat er geen stromen worden verbrand die voor andere doelstellingen kunnen worden gebruikt?

De heer Gryffroy heeft het woord.

Voor de goede verstaander: de 11 procent wordt vervangen door 4 procent. Men krijgt dus 7 procent meer dan vroeger.

Voor mij is er nog iets niet duidelijk. Uw motivatie is dat u er al lang mee bezig bent. Dat klopt. Het kan worden verlengd. Dat klopt ook. De 1500 gigawattuur is ongeveer 7 procent van de doelstellingen die u wilt halen in 2020. Vindt u niet dat het een beetje tegenstrijdig is met bijvoorbeeld het project van Bee Power dat indertijd werd afgeschoten als ‘het verbranden van geld’ of ‘het verbranden van hout’?

U weet ook dat ik nooit een voorstander ben geweest van het ombouwen van een oude kolencentrale van de jaren 60 naar de zogenaamde moderne biomassacentrale. Ik veronderstel dat u er al eens geweest bent. Ik ben er ook al eens geweest. Het is een gigantische site vol met roestige buizen. Ik zie daar weinig innovatiefs aan. En indertijd heeft men dan Bee Power vakkundig afgeschoten, wat een oplossing was voor dertig tot veertig jaar en gekoppeld aan een warmtenet. Ik snap uw motivatie niet goed, maar het kan ook aan mij liggen.

De heer Schiltz heeft het woord.

Collega's, natuurlijk is het niet ideaal. Natuurlijk is een centrale als Max Green niet iets wat in de toekomstige energiemix zal zitten, maar ze staat er nu en ze kan worden verlengd met vijf jaar. Mijnheer Gryffroy, ik denk toch dat u voor een verlenging bent.

Het punt is heel eenvoudig. Die centrale heeft niet op volle kracht gedraaid – dat heeft de minister aangehaald – en dus kan ze verlengd worden zonder dat er oversubsidiëring is. Langs de ene kant zit u te roepen dat de doelstellingen moeten worden gehaald, langs de andere kant wilt u niet dat deze als tussenstap, voor vijf jaar, wordt gebruikt. Het is het een of het ander.

Natuurlijk kan je geen nieuwe biomassacentrale maar voor vijf jaar in de markt zetten aan deze subsidievoorwaarden. Dat gaat niet, mijnheer Gryffroy, dan zet je je opnieuw vast. Dit is gewoon een kort uitstel van vijf jaar waarmee we inderdaad de bezorgdheden van energiebevoorradingzekerheid bufferen en – like it or not – we mogen ze mee in aanmerking nemen voor de hernieuwbare-energiedoelstellingen. Dat is mooi meegenomen. Het is een heel nuchtere en pragmatische opstelling die getuigt dat de minister beslissingen kan nemen die wars zijn van ideologische krampen.

Minister Tommelein heeft het woord.

Er wordt mij gevraagd naar Bee Power. Ik heb het dossier van Bee Power nooit op mijn bureau gehad, mijnheer Gryffroy. U weet ook zeer goed waarom Bee Power niet is doorgegaan. Bee Power was niet in orde met de bevoorradingsstromen. Het was duidelijk dat dat dossier niet in orde was. Wij kiezen inderdaad niet voor het installeren van grootschalige biomassa.

Het dossier Langerlo is nog altijd lopende. Het is nog altijd niet helemaal weg. Als voor augustus 2018 blijkt dat die centrale nog kan worden opgestart, is er in theorie nog altijd een engagement van de vorige Vlaamse Regering om daar toch nog wel verschrikkelijk veel ondersteuning aan te geven.

Ik denk dat we ook duidelijk moeten zijn. Als er 1400 gigawattuur in het Energieplan nog niet helemaal is toegewezen, dan is de hele grote onthutsende vaststelling van een deel van een parlement dat ik mijn doelstellingen niet zal halen. Ik moet dan iedere keer zeggen dat het niet mijn doelstellingen zijn, maar onze doelstellingen. De grote bekommernis van alle partijen – ook van uw partij, mijnheer Gryffroy – om die doelstellingen te halen, verwoord en vertolkt door de heer Vandaele tijdens de Septemberverklaring, zit nog goed in mijn achterhoofd. ‘Mijnheer Tommelein, u haalt 1418 gigawattuur op dit moment niet. U hebt dat nog niet toegewezen.’ Ik heb ook duidelijk gezegd hoe dat kwam. Het had te maken met het wegvallen van twee grootschalige biomassacentrales in het plan.

Ik moet eerlijk toegeven dat dit gaat over een bijna gelijkaardige gap. Als ik zeg dat we de biomassacentrale van Gent niet zullen verlengen, dan verdubbelt nog eens die gap waarover moord en brand wordt geschreeuwd dat we ze niet zullen halen. Ik geef eerlijk toe dat ik de weerstand van andere partijen in de coalitie in dezen zeker niet heb gevoeld, mijnheer Gryffroy. En ik druk het zacht uit.

Met andere woorden, er was een vrij grote consensus tussen de N-VA, CD&V en Open Vld om deze verlenging door te voeren waarbij dat in het ontwerp van decreet is gesteund. Mij lijkt het dus een verstandige beslissing om uw doelstellingen 2020 niet nog eens te hypothekeren door een bestaande centrale die men al jarenlang ondersteunt, nu opeens vlak voor het einde van de doelstellingen, dicht te doen om principiële redenen.

Ik denk dat we dan toch wel een vrij grote mate van masochisme zouden hebben.

Mijnheer Danen, de grootschalige biomassacentrales zijn echter niet de toekomst. U weet dat ik daarover een standpunt heb, en dat wordt trouwens ondertussen ook wel gedeeld door Europa, en ook door andere landen, en ook andere gewesten trouwens, zoals Wallonië, dat ook heeft beslist er geen nieuwe op te starten. Dit is echter geen nieuwe centrale. Dit is een bestaande centrale, waarvan de verlengingsregels in de decreettekst zijn ingeschreven en waarover we inderdaad hebben onderhandeld. Wat de zekerheid betreft die ter discussie staat, ik zeg duidelijk in mijn antwoord dat er een akkoord is tussen de uitbater van de centrale en de Vlaamse Regering dat we dat op 4 procent brengen. Dat is ingeschreven in de decreettekst, en dat zal ook nog naar het parlement komen.

De heer Danen heeft het woord.

Ik heb ook gelezen dat u zegt of schrijft of laat schrijven dat dat moet helpen om de doelstellingen qua hernieuwbare energie te halen, maar men kan zich natuurlijk afvragen in hoeverre dit echt hernieuwbare energie is. U zegt wel dat dat voldoet aan de criteria, maar het blijft gaan om hout dat moet worden aangevoerd en voor andere doelstellingen kan worden gebruikt. Ik vind dit wel analoog aan de andere centrales die inderdaad terecht zijn afgekeurd of terecht niet zullen worden gebouwd. Ik vind dit dus een valse vorm van hernieuwbare energie.

De heer Gryffroy heeft het woord.

Dank u. Ik zal op zoek gaan naar de Latijnse vertaling van ‘syndroom van selectieve verlenging’. (Opmerkingen van Willem-Frederik Schiltz en van Andries Gryffroy)

De vragen om uitleg zijn afgehandeld.