“Door een administratieve onduidelijkheid tijdens de aanvraag dreigen duizenden ondernemers de dupe te worden. Dit is fundamenteel oneerlijk”, zegt Frank Socquet, adjunct-directeur van de UNIZO-studiedienst.
Administratieve fout
Tijdens de coronapandemie heeft de federale overheid een specifiek overbruggingsrecht voor zelfstandigen ingevoerd. Ondernemers die door de lockdowns en verplichte sluitingen tijdens covid hun activiteit niet meer konden uitvoeren of te lijden hadden onder een zeer grote omzetdaling, kregen via dit systeem een uitkering uitbetaald. Het uitkeringsbedrag voor wie kinderen ten laste had, was hoger.
Aanvankelijk werd het hoger bedrag met kinderlast uitbetaald op basis van verklaring op eer, pas achteraf kwam een controle aan de hand van de gegevens van de ziekteverzekering.
Frank Socquet: “Het probleem is dat op het moment van aanvraag het absoluut niet voor iedereen duidelijk was dat de kinderen op hun eigen naam ingeschreven moesten zijn bij het ziekenfonds. Ouders hebben de vrije keuze bij wie het kind ingeschreven staat, het is een puur administratief gegeven dat normaal geen enkele financiële impact heeft.”
Door deze louter administratieve vergissing werd eind 2022 bij 38.145 zelfstandigen het supplement teruggevorderd. 3.506 ondernemers vroegen een kwijtschelding aan, en twee derde (2.325) daarvan kreeg minstens een gedeeltelijke kwijtschelding.
Uitspraak grondwettelijk Hof
Een aantal ondernemers tekende beroep aan bij de arbeidsrechtbank tegen de terugvorderingsbeslissing. Zij vroegen de rechtbank om bij het Grondwettelijk Hof na te vragen of het criterium discriminerend is. UNIZO noemde het criterium gezinslast eerder ook al onduidelijk en arbitrair. Vandaag oordeelt het Hof dat dit niet het geval is omdat de ouders een vrije keuze hebben op wiens naam ze het kind bij het ziekenfonds inschrijven.
Een mogelijk gevolg is dat de federale overheid nu de opdracht zal geven aan de sociale verzekeringsfondsen om voor de nog resterende 10.205 ondernemers de terugvordering verder te zetten. Het gemiddeld bedrag dat moet worden terugbetaald is 3330 euro.
“Ondernemers handelden te goeder trouw”
UNIZO reageert teleurgesteld op de uitspraak. “Tijdens de pandemie heeft de wetgever terecht snel geschakeld. De impact op ondernemers was enorm, en het overbruggingsrecht heeft velen van stopzetting of faillissement gered. Als 38.000 ondernemers dezelfde ‘fout’ maakten, en de RSVZ in twee derde van de zaken die al voorkwamen de schuld kwijt schold, dan is er duidelijk iets fout gelopen. Echte fraude moet aangepakt worden, maar dat is dit duidelijk niet”, zegt Frank Socquet.
UNIZO vraagt om elke ondernemer die nog openstaand bedrag heeft omdat hij een supplement gezinslast moet terugbetalen snel en correct en individueel te informeren. Wie nog geen aanvraag tot verzaking heeft ingediend bij zijn sociaal verzekeringsfonds, moet de kans krijgen dit te doen.
“We vragen het RSVZ even nauwgezet als in het verleden al deze aandragen te onderzoeken en te beoordelen”, beklemtoont Frank Socquet.
