Meerdere landen in Europa hebben inmiddels een (gedeeltelijke) lockdown afgekondigd vanwege nieuwe oplevingen van het coronavirus.Dat betekent dat de horeca opnieuw haar deuren heeft moeten sluiten in onder meer Nederland, België, Duitsland, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk. "De Benelux is een belangrijke afzetmarkt voor de frietindustrie", zegt Romain Cools, waarnemend CEO van Belgapom."Frankrijk nog meer en het Verenigd Koninkrijk staat op plek 2. Dit gaat forse impact hebben op de bedrijven in onze sector en hun activiteiten."
Vooral bedrijven die tijdens de vorige lockdown al hard getroffen zijn, krijgen het zwaar te verduren. "Sommigen fabrieken hebben toen hun afzet met 40% zien terugvallen." De nieuwe lockdownshebben – net als in het voorjaar – vooral impact op de verwerkingsbedrijven die een stevige afzet hebben richting het foodservicekanaal. "Het verschilt van bedrijf tot bedrijf", zegt Cools. "Maar er zijn ditmaal fabrieken die een daling van 30% zien in de bestellingen voor november en december."
Wat betreft de afzet richting de retail verwacht de aardappelverwerking weinig tot geen impact. Enkele bedrijven voorzien zelfs een kleine afzetplus in dit segment. Ook de frietafzet naar landen buiten de Europese Unie lijkt vooralsnog stabiel. Cools: "Slechts een enkel bedrijf voorziet hier een krimp van 20%. Over het algemeen draait de export goed door. De internationale vraag naar friet, onder meer vanuit Azië, is afgelopen periode opnieuw toegenomen. Mede daardoor waren de verwerkingsbedrijven bezig met een inhaalbeweging, na de daling van maart tot juni. Er waren bij de meeste bedrijven signalen dat we alweer op 90% van het productieniveau van vorig jaar zaten."
Het is volgens Cools dan ook extra jammer dat corona opnieuw roet in het eten gooit. "Deze tweede golf zal hoe dan ook stevig inhakken op de sector. Tweederde van de frietproductie wordt immers afgezet binnen de Europese Unie waar de lockdownmaatregelen nu grote impact hebben op de foodservice. Een positieve ontwikkeling ten opzichte van de eerste golf is wel dat horecabedrijven nu actiever blijven. Restaurants zetten sneller activiteiten op. Zo zijn er meer afhaalmenu's en frituren bezorgen aan huis."
De sluiting van de horeca in veel landen zal wellicht tot Kerst of zelfs tot in het nieuwe jaar duren. "Hopelijk komt er in januari stapsgewijs opnieuw leven in de brouwerij", zegt Cools. "Al spreekt men nu ook al van een derde golf. En zelfs nog meer pieken tot er een vaccin beschikbaar is. Vanuit de aardappelindustrie zien we dan ook onze vakbeurs Interpom in november pas als de 'nieuwe lente' voor onze keten. Dat betekent dat we seizoen 2020/2021 op onze buik kunnen schrijven."
Contracten 2021
Normaliter komen net voor of tijdens de Interpom de eerste contracten voor het nieuwe jaar naar buiten. Nu het evenement dit jaar niet doorgaat, blijft het voorlopig onduidelijk welke impact de huidige situatie gaat hebben op de volumes en prijzen in 2021. "De algemene verwachting is dat deze zullen dalen. De meeste fabrieken gaan uit van een krimp van 10% tot 15%. Sommigen hebben het zelfs over 40% minder volume dan vorig seizoen gecontracteerdeaardappelen te kunnen verwerken. De onzekerheid zit echter in de eerste 6 maanden van 2021. Stel dat de afzetstagnatie doorzet in het nieuwe jaar, dan ontstaan er wel hier en daar problemen met de verwerking van gecontracteerde aardappelen. De opslagcapaciteit in de diepvriezers heeft ook zijn limieten."
Andere afzetbelemmeringen
Overigens is de coronapandemie niet de enige zorgelijke ontwikkeling voor de aardappelverwerking, benadrukt Cools. Zo speelt op de achtergrond ook de antidumpingdiscussie, onder andere in Nieuw-Zeeland, wat mogelijk tot importrestricties zal leiden en anderen op gedachten kan brengen. Ook kan het gebruik van 1,4 Sight in de bewaring de export belemmeren, aangezien het kiemremmingsmiddel in veel landen nog niet erkend is. "En dan hebben we het nog niet eens gehad over de gevolgen van de brexit. We leven echt in een unieke tijd."
Als de afzetmarkten evolueren zoals nu het geval is, verwacht Belgapom geen problemen in de aanvoer van fabrieken. Feit is echter wel dat de opbrengst in België achterblijft bij de buurlanden. "Er is hier beduidend minder neerslag gevallen dan in Frankrijk, Nederland en Duitsland", zegt Cools. "De problematiek rondom opvang van water en de beperkte irrigatiemogelijkheden staan dan ook bovenaan de agenda, zowel bij de overheid als in de keten."
Aanvoer vanuit buurlanden nodig?
Momenteel moet nog zo'n 20% van de aardappelen in België geoogst worden. Dit betreft over het algemeen de zware gronden waar de oogst lange tijd stilstond vanwege de vele neerslag. "In een aantal gebieden zal de oogst door de betere weersomstandigheden alsnog afgewerkt worden. Maar de verwachting is ook dat 5% tot 10% niet geoogst wordt. Mocht dit impact hebben op de bevoorrading van fabrieken, dan halen de aardappelverwerkers, die gevestigd zijn aan de grenzen, hun aardappelen zeker over de grens. Heel wat van onze bedrijven spreiden hun risico overeen groter teeltgebied. En mocht het nodig zijn lees ik dat Duitsland, Nederland en Frankrijk meer dan genoeg product kunnen aanbieden op de vrije markt."
