Dit heeft enorme gevolgen voor de Belgische aardappelketen, immers ons land is marktleider in de productie en export van diepgevroren aardappelproducten, en het overgrote deel hiervan wordt buitenhuis verbruikt in horeca bedrijven en grootkeukens. De producenten van de diepvriesfrietjes ramen een wereldwijde daling van de consumptie van meer dan 40 %. De aardappelen gerooid in de herfst van 2019 kunnen maximaal bewaard kunnen worden tot in de zomer 2020.
Belangrijk daarbij is dat de aardappelvariëteiten die voor de productie van diepvriesfriet geteeld en bewaard worden vaak enkel voor deze toepassing geschikt zijn. De meeste specifieke rassen bestemd voor verwerking tot diepvriesfriet kunnen niet gebruikt worden in de versmarkt wegens blauwverkleuring. Hetzelfde geldt voor de aardappelen met bestemming aardappelchips of –snacks of versmarkt. Ook dit zijn specifieke rassen, met een eigen kookgedrag en bewaartechniek (andere temperaturen). Dit zorgt ervoor deze drie groepen van aardappelen geen waterdichte communicerende vaten zijn. Gelukkig zullen de aardappelen in de versmarkt en de chipssector wellicht kunnen vermarkt en verwerkt worden. Helaas zal dit niet gelden voor de variëteiten als Fontane en Innovator, die grondstof zijn voor de productie van onze Belgische diepvriesfrietjes. Geraamd wordt dat in België zo’n 750.000 ton aardappelen niet zullen kunnen verwerkt worden. Immers ook de diepvriescapaciteit raakt stilaan uitgeput.
Belpotato.be, de brancheorganisatie van de Belgische aardappelketen, heeft reeds bij de Europese en Belgische bevoegde overheid aangedrongen om de telers niet in de steek te laten. De verwerkingsbedrijven hebben zich ertoe geëngageerd om zoveel mogelijk de door hen gecontracteerde aardappelen op te nemen en te verwerken. Maar voor de telers die met niet verkoopbare aardappelen blijven zitten moet een oplossing gevonden. Enerzijds om hen te helpen om hun toekomst te verzekeren, maar ook om een bestemming te vinden voor deze aardappelen.
Daarbij zet de sector alles in op een duurzame oplossing. De voorkeur wordt gegeven aan gebruik als voeding. Deze week startte de sector i.s.m. de Vlaamse overheid aan de levering van kwaliteitsvolle aardappelen aan de voedselbanken. Tevens vertrekken heel wat aardappelen met bestemming voedingstoepassingen naar het buitenland. In een tweede fase worden de aardappelen aangewend als veevoeder. Pas in laatste instantie wordt gedacht aan de biovergisters, die de aardappelen omzetten in (groene) energie.
Belpotato.be roept ook de Belgische supermarktketens op de Belgische aardappelen en aardappelproducten extra te promoten in hun rekken. Daarbij wordt verwezen naar de actie die wordt opgezet door de organisatie Toogoodtogo, die alles in het werk stelt om voedselverliezen te voorkomen. Zij roepen op om tijdens deze coronatijden thuis eens een extra diepvriesfrietje op tafel te zetten. Daardoor komt er opnieuw ruimte vrij in de diepvriezers om extra aardappelen van dit seizoen te verwerken. Ook de aardappelchips in de rekken zijn meestal afkomstig van Belgische aardappelen. Wat de verpakte verse aardappelen betreft ligt de situatie wat complexer. Daar heeft de coronacrisis ervoor gezorgd dat de traditionele vastkokende rassen als Nicola en Charlotte omzeggens niet meer beschikbaar zijn. Ook deze rassen bewaren niet zo lang en het hamsteren van de eerste weken van de lockdown maatregelen in ons land heeft ervoor gezorgd dat de Belgische productie niet langer beschikbaar is. Daarom zien we dat supermarkten voor de vastkokende rassen beroep doen om ingevoerde vroege aardappelen uit Israël of Cyprus. Het is wel zo dat er nog voldoende bloemige aardappelen uit eigen land beschikbaar zijn.
Belpotato.be wijst erop dat er nog voldoende verse aardappelen, diepvriesproducten op basis van aardappelen en aardappelchips uit eigen land aanwezig zijn. De supermarken kunnen de Belgische telers en operatoren een hart onder de riem steken om deze producten een vooraanstaande plaats in hun rekken of diepvriesvakken te geven. De Waalse promotiedienst APAQ-W heeft hiervoor materiaal ter beschikking gesteld van de winkels en lanceerde een campagne rond koken met lokale ingrediënten : www.jecuisinelocal.be. De Vlaamse promotiedienst VLAM heeft zonet zijn door de EU gesteunde campagne voor millennials gelanceerd, waarbij op de website www.aardappel.be jonge aardappelgerechtjes worden aangeboden. Ook hun website www.lekkervanbijons.be bevat tal van tips om met onze heerlijke, gezonde Belgische aardappelen thuis superlekkere gerechten te bereiden.
