Sprinkhanen vreten Oost-Afrika kaal

Om de dingen even in sprinkhaanperspectief te plaatsen: volgens de Voedsel- en Landbouworganisatie van de VN vloog afgelopen week boven Kenia een dichte, knisperende zwerm van 2.400 vierkante kilometer groot. De provincie Limburg, zowat. Zo’n zwerm kan 80 miljoen insecten per vierkante kilometer bevatten. Rekensom: dat zijn tot 200 miljard woestijnsprinkhanen (schistocerca gregaria). Elk exemplaar, een vinger lang, consumeert elke dag zijn eigen gewicht aan voedsel. Een zwerm als deze kan zich dagelijks 150 kilometer verplaatsen en speelt elke dag het eten van miljoenen mensen binnen.
 
De dieren hebben zich vanuit Ethiopië verspreid over Somalië en dan naar Kenia. Somalië riep gisteren de noodtoestand uit, in Kenia zijn vijf vliegtuigen constant in de weer met het vernevelen van tonnen insecticiden in de hoop de insecten te verdelgen. Want de Verenigde Naties noemen de plaag nu al “een extreem alarmerende en ongekende bedreiging voor voedselzekerheid in de Hoorn van Afrika”. De plaag is nu al de ergste in 25 jaar in de regio.
 
Tot overmaat van ramp zijn de sprinkhanen nu begonnen met eitjes te leggen, een nieuwe generatie zal hun getal exponentieel doen toenemen. Als er niet ernstig wordt ingegrepen, zullen er tegen juni 500 keer meer exemplaren zijn. Dan zal de plaag uitdeinen naar Zuid-Soedan en Oeganda en zullen vele vierkante kilometers aan weiden en velden worden leeggevreten in een regio die nu al een van de armste en meest kwetsbare ter wereld is.
 
De woestijnsprinkhanen zijn een symptoom van het veranderend klimaat, zei Keith Cressman van de Voedsel- en Landbouworganisatie van de VN. De zwermen hebben zich gevormd nadat cyclonen enorme hoeveelheden water dumpten in de woestijn van Oman, op het Arabisch schiereiland. “We weten dat cyclonen zwermen voortbrengen, en in de afgelopen tien jaar is er een stijging in het aantal cyclonen in de Indische Oceaan.” De opwarming van het water in die oceaan is – de andere richting uit – ook verantwoordelijk voor de langdurige droogte en daarmee de extreme bosbranden in Australië.
 
Ook in Oost-Afrika hebben ze net drie jaar van grote droogte achter de rug. Boeren en herders hadden zich net hersteld. Hun gewassen – maïs, kafferkoren en andere graansoorten – ook. En dan kwamen de zwermen.