Hoe onkruid wegkrijgen in de tuin zonder Roundup

De populaire onkruidverdelger Roundup is sinds vorig jaar verboden in ons land. Volgens wetenschappelijke studies is het hoofdbestanddeel (glyfosaat) namelijk kankerverwekkend. En ook de synthetische gazonherbicides mogen niet meer, beter bekend als de selectieve onkruidbestrijders, die je over het hele gazon kan verspreiden maar die het gras ongemoeid laten.
 
Maar geen nood: er zijn ook ecologische alternatieven. Tuincentra zetten er – noodgedwongen – massaal op in. Zo ook winkelketen Aveve: “We gaan al langer aan de slag met natuurlijke producten, maar nu is ons gamma voor de allereerste keer honderd procent ecologisch”, zegt woordvoerder Stephanie Deleul. “Onze medewerkers krijgen extra opleidingen, want er zijn veel vragen bij de klant.”
 
De meeste biologische bestrijdingsmiddelen bevatten pelargonzuur. “Dat is een plantenextract. Je vindt het onder meer terug in geraniums. Het is dus volledig natuurlijk”, zegt tuindokter Marc Verachtert. “Als je het over het onkruid nevelt, treedt er een soort verbrandingsproces op waardoor de plant ongecontroleerd vocht verdampt en uiteindelijk uitdroogt en afsterft. Dat proces gaat nog sneller op een zonnige dag, bij temperaturen boven 15 graden.”
 
In heel wat tuincentra vind je ook alternatieven op basis van azijnzuur. Die werken op dezelfde manier. “Maar ik raad ze niet aan”, zegt Verachtert. “Azijn sijpelt door in de grond en is erg schadelijk voor de bodem. Het is dus zeker niet goed voor een tuin die dicht bij een beek of vijver ligt.”
 
“De biologische bestrijdingsmiddelen zijn minder krachtig dan glyfosaat of andere chemische producten”, aldus Verachtert. “Maar ze pakken wel degelijk het onkruid aan. Al na een aantal uren liggen de planten uitgeteld op de grond.” Maar met één keer sproeien ben je er niet van af: “De kans is groot dat je nog een tweede of zelfs derde keer hetzelfde product moet gebruiken. Het bovengrondse deel van de plant mag dan wel vrijwel meteen afsterven, de wortel blijft vaak nog deels of volledig intact na een eerste keer. ”
 
Dat is niet het enige verschil met de chemische alternatieven. In tegenstelling tot de selectieve onkruidbestrijders zijn de biologische producten op basis van zuren minder kieskeurig. Het gazon besproeien is dus een slecht idee, want pelargon en azijn doden álles wat groen is. “Aangezien het om een totaalherbicide gaat, is het afgeraden om het in gras en tussen andere planten te gebruiken”, bevestigt Aveve.
 
Hoe houd je het gazon en de grond tussen je planten onkruidvrij?
 
  
 
Er is maar één manier: fysieke arbeid. “Geef het onkruid geen kans om zich te verspreiden en ga het te lijf met een aardappelmesje, zodat je de hele wortel kan uitsnijden”, zegt Verachtert. “Lastig karwei? Dat is maar hoe je het bekijkt. Maak er een zen-moment van door even te ontspannen in de tuin.”
 
Wie liever niet door de knieën gaat, kan in het tuincentrum ook terecht voor een onkruidtrekker of -brander. “Een gloeimond met een doorsnede van 3 centimeter kan je goed op het onkruid richten. Als je toch wat gras afbrandt, is dat geen ramp: een sterk gazon groeit snel terug.” Afmaaien met de grasmaaier of de grond omspitten heeft weinig effect: het onkruid lijkt weg, maar de wortels zitten nog in de grond.
 
Zodra je het onkruid met wortel en al verwijderd hebt, kan je vermijden dat het terugkomt door de grond te bedekken. “Boomschors, grondplanten of schaaltjes van cacaobonen zijn ideaal om kale plekken te vermijden”, aldus Verachtert. “Een sterke grasmat zonder gaten is de beste remedie, maar daarvoor moet je preventief aan de slag: twee keer per jaar bemesten met seizoensgebonden meststoffen. Wie echt een probleem heeft met onkruid, kan een tuinaannemer inhuren – het verbod op selectieve verdelgers geldt immers enkel voor particulieren.”
 
Heb je net in de keuken gestaan om aardappelen te koken? Gooi dan het hete water niet weg, gebruik het tegen onkruid. “Een emmer heet water over de oprit gooien, helpt immers wel degelijk. Jong onkruid zwicht al bij 60 à 70 graden”, aldus Verachtert. “Voor stevigere planten zorg je er het best voor dat het water nog kokend heet is.” Opgelet, want ook hier geldt: kookwater maakt niet alleen het onkruid maar ook het gras kapot. Giet het dus niet zomaar in het wilde weg over je gazon.
 
Een portie zout op de stoep gooien? “Absoluut vermijden. Ooit al gras zien groeien op het strand?Neen, want zout verzilt de bodem. Als je het op de oprit gooit, kan het via het regenwater in je gazon (of dat van de buren) belanden en daar alles kapotmaken.”
 
Javel zit in dezelfde categorie als azijn: afgeraden wegens schadelijk voor het milieu. De overheid raadt zelfs aan het enkel nog te gebruiken als ontsmettingsmiddel, dus ook niet als schoonmaakmiddel voor de stoep.
 
De stoep vegen met een harde bezem, in de volksmond een ‘straatborstel’, werkt dan weer wél. Als je de oprit af en toe borstelt, kan je al veel onkruid weghalen. Wat overblijft, haal je met een mesje weg.