De term droogte is erg complex (Nederland)

VanderSat berekende vorig jaar dat het in Nederland eind juni 20% droger was dan normaal. Oprichter en CTO Richard de Jeu noemde het de ergste droogte in 15 jaar. Echter, voldoende regen viel kort daarop, waardoor 2017 helemaal niet zo droog eindigde.
 
We zijn dit jaar ruim 1 week later en wederom is het erg droog. "Vergeleken met de afgelopen 15 jaar is de droogte van 2018 een van de ergsten in Nederland", aldus De Jeu. "In 2013 en 2017 was het ook behoorlijk droog. Het lijkt steeds normaler te worden." Op basis van eigen satellietdata berekende het bedrijf dat het begin juli 30% droger is dan normaal.
 
Verschillende Amerikaanse, Europese en Japanse satellieten worden door het bedrijf gebruikt om te meten hoe droog het wereldwijd is. Er wordt daarbij niet alleen naar de neerslag gekeken, maar ook de invloed van de grondsoort en het beschikbare grondwater wordt meegenomen, net als de temperatuur van de bodem en het gewas.
 
Directeur Water Management Jaap Schellekens: "Welk gezichtspunt hanteer je bij het beoordelen van de droogte? Wordt er puur naar de neerslag of verdamping gekeken? Echter, ook de grondsoort en beschikbaarheid van water voor beregenen spelen een rol. Op de satellietbeelden zie je de invloed van het grondwater. Het Groene Hart is daar een goed voorbeeld van; ondanks weinig neerslag is het er niet droog, omdat er nog voldoende water in de bodem zit."
 
"De kaart van het KNMI, waarop het doorlopend potentieel neerslagoverschot wordt weergegeven, kijkt naar de straling voor de verdamping. Is er geen water voorhanden, dan verdampt het ook niet. Dit bepaalt de echte droogte. Wordt op grote schaal beregend, dan zien we dit terug in de beelden. Per perceel is dat (nog) niet het geval. Bovendien wordt ’s nachts gemeten, zodat het effect enigszins wordt genivelleerd", aldus Schellekens.
 
VanderSat maakte een kaart van de gemiddelde bodemvochttoestand in de maand juni. Hierop is de invloed van het grondwater goed zichtbaar. Wordt de maand echter vergeleken met de voorgaande 5 jaren, dan is het beeld gelijkmatiger. De droge Achterhoek en het zuidoosten van Noord-Brabant blijven goed zichtbaar als gortdroge gebieden. De invloed van verdamping door verschillende gewassen is relatief gelijkmatig.
 
De claim dat het 30% droger is dan gemiddeld verschilt lokaal enorm. "Het gaat werkelijk van 0% tot 100%", weet Schellekens. "Vorig jaar ging het eind juni om 20% droger, ten opzichte van de voorgaande 15 jaar. Dit jaar hebben we een kortere periode van 5 jaar gepakt. Wat ook meespeelt is de veranderende waterkwaliteit als gevolg van de droogte."
 
Het gehalte bodemvocht meet de satelliet tot een diepte van 5 centimeter. Dat lijkt weinig, maar volgens het bedrijf heeft de toplaag een goede voorspellende waarde voor de grondwaterstand. Met behulp van rekenmodellen wordt de hoeveelheid vocht in de wortelzone gemeten. "Boeren zijn indirect onze klant", legt Robbert Mica, mede-oprichter van VanderSat, uit.
 
"Verzekeringsmaatschappijen wereldwijd gebruiken de data, maar ook fabrikanten van gewasbeschermingsmiddelen. Bij het gebruik van NDVI-beelden heb je last van bewolking. Dat geldt bij deze technologie niet. Wij gebruiken passieve microgolven. Dat klinkt ingewikkeld, maar die techniek bestaat al 40 jaar. Meteorologen gebruiken het voor het maken van weermodellen. Zij filteren de bodemdata eruit, terwijl wij die juist toepassen", aldus Mica.