Geharmoniseerde consumptieprijsindex oktober 2020

Op basis van de opsplitsing in de 12 hoofdgroepen wordt de hoogste inflatie in oktober gemeten voor ““voeding en alcoholvrije dranken” (3,2%). De laagste inflatie wordt opgemeten voor de groep “Huisvesting, water en energie”
(-3,1%).

De hoofdgroep die in oktober de grootste positieve impact heeft op de inflatie is “voeding en alcoholvrije dranken” met 0,5 procentpunt. De groep huisvesting, water en energie heeft de grootste negatieve impact uitgeoefend met -0,6 procentpunt.

Inflatie[3] en impact[4] op de inflatie voor de globale HICP en de 12 hoofdgroepen

De globale HICP kan opgesplitst worden in vijf specifieke aggregaten die samen de totale bestedingen vormen.

• De inflatie voor energieproducten is gestegen ten opzichte van vorige maand. Ze bedraagt in oktober -11,0% ten opzichte van -11,9% in september en -10,6% in augustus. Ten opzichte van de voorgaande maand stegen de prijzen gemiddeld met 2,0%. De gemiddelde inflatie van dit aggregaat bedraagt -10,3% voor de laatste twaalf maanden.
• De inflatie van bewerkte levensmiddelen blijft stabiel ten opzichte van de vorige maand. Ze bedraagt 2,1% in september en oktober tegenover 2,4% in augustus.  Ten opzichte van september zijn de prijzen gemiddeld met 0,2% gedaald.
• De inflatie voor de niet-bewerkte levensmiddelen (fruit, groenten, vlees en vis) daalt. Ze bedraagt in oktober 6,7% ten opzichte van 7,2% in september en 5,4% in augustus. Ten opzichte van september daalden de prijzen gemiddeld met 0,1%. De gemiddelde inflatie van dit aggregaat bedraagt 4,1% voor de laatste twaalf maanden.
• De inflatie voor niet-energetische industriële goederen bedraagt in oktober 0,6% ten opzichte van 0,8% in september en -4,6% in augustus. Ten opzichte van september stegen de prijzen gemiddeld met 0,1%.
• Voor diensten (inclusief huur) bedroeg de inflatie 1,6% in oktober tegenover 1,8% in september en 1,7% in augustus. Ten opzichte van de vorige maand stegen de prijzen gemiddeld met 0,2%.

De kerninflatie (inflatie zonder energie en onbewerkte levensmiddelen) bedraagt in oktober 1,4%, hiermee daalt ze licht ten opzichte van de 1,5% inflatie die gemeten werd in september. De gemiddelde kerninflatie van de laatste 12 maanden is gelijk aan 1,5%. Ten opzichte van de vorige maand stegen de prijzen van dit subaggregaat met 0,1%.

Inflatie volgens specifieke aggregaten

De grootste positieve impact op de inflatie wordt gerealiseerd door huur met een impact van 0,19 procentpunt. Restaurants, cafés en gelijkaardige diensten heeft een positieve impact van 0,17 procentpunt. Vlees heeft een impact van 0,13 procentpunt. Aankoop van personenwagens heeft een impact 0,10 procentpunt. Fruit en groenten hebben tot slot elk een impact van 0,08 procentpunt.

De negatieve impact op de inflatie was het grootst voor huisbrandolie, met een impact van -0,44 procentpunt. Motorbrandstoffen hebben een impact van -0,35 procentpunt. Gas en elektriciteit hebben een negatieve impact van respectievelijk -0,17 procentpunt en -0,15 procentpunt. Tot slot hebben farmaceutische producten een negatieve impact van -0,09 procentpunt.

Aangezien de definitieve HICP voor onze buurlanden pas later wordt bekend gemaakt, kan er slechts een vergelijking gemaakt worden op basis van de eerste snelle inflatieraming van de HICP (HICP flash estimate) van oktober.

In oktober bedroeg de inflatie in België 0,4%. Ze daalde daarmee ten opzichte van de 0,5% inflatie in september. Nederland tekende een inflatie van 1,1% op in oktober; ze steeg daarmee licht ten opzichte van de 1,0% inflatie in september. In Frankrijk bedroeg de inflatie in oktober en september 0,0%. In oktober bedroeg de inflatie in Duitsland -0,5%. Ze daalde daarmee ten opzichte van de -0,4% inflatie in september.

Aangezien Eurostat de geharmoniseerde consumptieprijsindexcijfers met constante belastingvoet voor oktober nog niet publiceerde, is september de recentste maand om mee te kunnen vergelijken. De inflatie op basis van de HICP-CT bedroeg in België in september 0,9%, ze steeg daarmee ten opzichte van de -0,5% in augustus. In september bedroeg deze inflatie in Duitsland 1,7%, ze daalde daarmee ten opzichte van de inflatie in augustus toen deze 2,0% bedroeg. In september bedroeg deze inflatie in Frankrijk -0,2%, ze daalde daarmee ten opzichte van de inflatie in augustus toen deze 0,0% bedroeg. In Nederland bedroeg deze inflatie in september 0,9%, ze steeg daarmee ten opzichte van de 0,3% in augustus.

[1] Naast de nationale consumptieprijsindex (CPI) berekent Statbel ook een Europees geharmoniseerde consumptieprijsindex (Harmonized Index of Consumer Prices, HICP). De HICP maakt een vergelijking tussen het inflatiepeil van de lidstaten van de Europese Unie mogelijk. De toegepaste bestedingsoptiek en methoden zijn daartoe zo goed mogelijk gecoördineerd en in Europese regelgeving vastgelegd. De resultaten van de CPI en de HICP zijn niet gelijk. Dat komt vooral door een andere weging en samenstelling van het pakket goederen en diensten waarop deze indices zijn gebaseerd.

Tevens wordt de HICP gebruikt door de Europese Centrale Bank voor haar monetair beleid. Verder wordt de HICP gebruikt om te bepalen in hoeverre een lidstaat voldoet aan de inflatiecriteria bepaald in het Verdrag betreffende de Europese Unie.

Enkele verschilpunten tussen de HICP en de huidige CPI:

• De weging van het pakket aan goederen en diensten in de HICP is hoofdzakelijk gebaseerd op de nationale rekeningen. Op de lagere gedetailleerde niveaus wordt gebruikt gemaakt van het huishoudbudgetonderzoek. De CPI gebruikt hoofdzakelijk het huishoudbudgetonderzoek op alle niveaus.
• De referentiepopulatie van de HICP bestaat uit private huishoudens (incl. toeristen in België) en bewoners in institutionele huishoudens (o.a. rusthuizen en instellingen). Voor de CPI zijn dit momenteel privéhuishoudens met een referentiepersoon onder een maximale leeftijd.
• In de HICP wordt een binnenlands bestedingsconcept gehanteerd, dit zijn bestedingen gedaan in België door de referentiepopulatie. Voor de CPI wordt een nationaal bestedingsconcept gehanteerd, dit zijn bestedingen gedaan door de referentiepopulatie ongeacht de locatie.
• Voor de HICP wordt geen seizoenscorrectie toegepast, voor de CPI wordt dit gedaan voor buitenlandse reizen en vakantiedorpen.
• De solden worden in de CPI gespreid over telkens 6 maanden, in de HICP worden deze in de maand opgenomen.
• Voor huisbrandolie wordt de huidige prijs gebruikt in de berekening van de HICP. In de berekening van de CPI wordt een gewogen 12-maandelijks gemiddelde gehanteerd.

[2] De HICP-CT wordt op dezelfde wijze berekend als de gewone HICP, in deze index worden de prijzen echter berekend op basis van constante belastingtarieven. Deze index geeft dan ook de theoretisch potentiële impact weer van wijzigingen in de indirecte belastingtarieven (zoals de btw of accijnzen) op de gemeten inflatie. Het betreft hier echter een theoretische impact omdat verondersteld wordt dat de belastingwijzigingen meteen en volledig worden doorgerekend in de prijzen die door consumenten betaald worden.

[3]De inflatie op jaarbasis meet de prijswijziging tussen de huidige maand en dezelfde maand van het voorgaande jaar. Een 12-maandelijks gemiddelde vergelijkt de gemiddelde HICP van de laatste 12 maanden met het gemiddelde van de voorgaande 12 maanden. Een maandelijkse wijziging vergelijkt de prijsniveaus van de laatste twee maanden.

[4] De impact op de inflatie toont de wijziging van de inflatie door het opnemen van de subindex in de HICP. De impact houdt niet alleen rekening met het gewicht van de subindex, maar ook of de inflatie van de subindex hoger of lager is dan deze van het geheel aan bestedingen (globale HICP).