Vraag over de lage grondwaterstanden

Mevrouw Wouters heeft het woord.

Collega’s, minister, u zult het wellicht gek vinden, maar ik zou graag hebben dat het regent. Maandag konden we in de kranten lezen dat het grondwater in een aantal regio’s in Vlaanderen laag staat, dat het nog steeds niet op peil is.

De waterstanden staan op hun jaargemiddelde, en dat is geen goed nieuws. Net nu, in de winter, zouden ze op hun hoogst moeten staan. De bevolking, de natuur en de industrie gebruiken in de winter minder water dan in de zomer en dit is dus niet logisch.

Vlaanderen is een regio waar het water sowieso al schaars is. Door de extreme zomertemperaturen komen we bijna elk jaar in de problemen. Het enige wat het beleid hier voorlopig tegenover heeft gesteld, is de communicatie van de voormalige minister over een droogteplan dat aan de Vlaamse Regering zou worden voorgelegd. Helaas denk ik dat dit nog steeds niet is gebeurd. Indien we niet opnieuw achter de feiten willen aanhollen met een ad-hocaanpak, is dit echter dringend. De voorbije jaren zijn we pas in actie geschoten als de waterschaarste er aankwam of, nog erger, al was. Mijn partij is dan ook voorstander van een echt waterplan, dat preventief en structureel droogte en wateroverlast aanpakt.

Minister, waar blijft u met uw droogteplan of, nog beter, met uw waterplan? Op welke wijze zal dit plan ons helpen de komende maanden tegemoet te komen aan de onvoldoende waterreserves voor de rest van het jaar?

Minister Van den Heuvel heeft het woord.

Mevrouw Wouters, ik dank u voor uw duidelijke en terechte vraag. Het is afgelopen weekend in de media verschenen en ik denk dat dit een bekommernis van veel Vlamingen is.

De Vlaamse Regering maakt hier absoluut werk van. We hebben meetpunten waar maandelijks de grondwaterstanden worden gepeild. U hebt net een samenvatting gegeven. Uit de laatste peiling blijkt dat de grondwaterstanden in heel wat regio’s aan de beterhand zijn, maar dat het water in sommige regio’s, zoals het Hageland en Limburg, nog onder het normaal te verwachten peil zit.

Ik hoop dat de Vlamingen die boodschap goed hebben begrepen en dat dit een oproep is om zuinig met water om te gaan. Dat het twee weken regent, betekent niet dat we het waterverbruik opnieuw naar wens kunnen opschroeven. We moeten heel het jaar, en niet enkel in de zomer, wanneer het lange tijd niet regent, zuinig zijn met water. We moeten dat doorheen heel het jaar doen, en dat is een belangrijke boodschap aan de Vlaming. Het is ook goed dat iedereen beseft dat de ontharding in Vlaanderen moet worden gestimuleerd. We moeten er in onze eigen omgeving voor zorgen dat we die infiltratie alle kansen geven.

Uw vraag over het waterplan was heel duidelijk. Op 1 februari 2019, ondertussen tien dagen geleden, heeft de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) het voorontwerp van waterplan aan de vele betrokkenen in het waterbeleid overgemaakt. De VMM heeft een voorontwerp opgesteld dat naar alle stakeholders is verstuurd. Dat is dus ook gestuurd naar alle leden van de Coördinatiecommissie Integraal Waterbeleid (CIW), die instaat voor de coördinatie van de vele stakeholders met betrekking tot het waterbeleid. Het is ook gestuurd naar de maatschappelijke actoren, zoals de Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen (SERV) en de Milieu- en Natuurraad van Vlaanderen (Minaraad), zodat een brede waaier aan kennisinstellingen zich over dit voorontwerp kunnen buigen. We verwachten van de verschillende stakeholders tegen 15 februari 2019 een reactie met hun visies, suggesties en opmerkingen over dit voorontwerp. Op 28 februari 2019 is een overlegmoment gepland om feedback te geven aan de leden van de CIW.

Ik concludeer. De CIW heeft een ontwerp van waterplan opgesteld. De consultatieronde is volop bezig. Tegen 15 februari 2019 komt er feedback. Op 28 februari 2019 is er een overlegmoment om tot een heus waterplan te komen.

Minister, bedankt voor uw antwoord. Ik heb begrepen dat u hiermee bezig bent. Mijn vraag was of dit binnenkort aan de Vlaamse Regering zal worden voorgelegd. Ik heb begrepen dat de ronde langs de stakeholders aan de gang is. Ik hoop dat ik hieruit mag afleiden dat de Vlaamse Regering dit binnenkort ook zal bespreken.

Ik wil even herhalen dat het belangrijk is ook structurele maatregelen te nemen. Het is nodig dat u op het niveau van de EU blijft bepleiten dat het op termijn mogelijk wordt gezuiverd water opnieuw in de voedingsindustrie te gebruiken.

De maatschappijen rapporteren aanzienlijke drinkwaterverliezen. Minister, u haalt zelf aan dat de communicatie naar de burger niet enkel in het kader van het droogteplan moet gebeuren, maar altijd, zeker nu in de winter, in de hoop dat we dan wat water zouden besparen en in de zomer extra ademruimte zullen hebben.

Minister, bent u bereid om nu al aan de burger te vragen om extra spaarzaam te zijn met het drinkwater?

Mevrouw De Vroe heeft het woord.

Voorzitter, minister, u hebt het ook al gezegd en mijn fractie heeft er al meermaals op gehamerd: men moet spaarzamer omgaan met water. Circulair watergebruik heet dat. Op welke structurele maatregelen wilt u prioritair inzetten om dat circulaire watergebruik verder aan te moedigen?

De heer Beenders heeft het woord.

Voorzitter, minister, ik wil van de gelegenheid gebruik maken om u als kersverse minister uit te nodigen naar Limburg, want daar wordt jaarlijks 20 miljoen kubieke meter water geloosd in het kanaal. Dat is de ontginning, dat is mijnwater van vroeger, al dertig jaar lang. Vandaag kunnen we dat niet meer tolereren. Misschien kan het u op ideeën brengen. Het water dat we in Limburg te veel hebben, kunnen we misschien gebruiken om de voorraden die er elders te weinig zijn aan te vullen. Het gaat om een voorraad van 500.000 gezinnen per jaar. Het is niet meer toelaatbaar om dat water zomaar te laten wegstromen, terwijl we aan de andere kant aan de mensen vragen om hun auto niet meer te wassen.

De heer Danen heeft het woord.

De discussie is al vaker aan bod gekomen. Het zijn inderdaad al twee heel warme en hete zomers geweest, waarbij de grondwaterspiegel fel gedaald is. Het duurt allemaal wel wat lang. Nu is er een plan en dat wordt binnenkort voorgesteld. Maar vooraleer dat dan wordt uitgevoerd, zijn we weer een aantal maanden zo niet een jaartje verder.

Ik heb een concrete vraag voor u, minister. Mevrouw Schauvliege zei in een vorige discussie dat ze werkte aan een uitvoeringsbesluit om de onttrekking van water uit onbevaarbare waterlopen te regelen, alsook het hergebruik van de ‘malingstoestanden’. Dat zijn volgens mij twee belangrijke bronnen waarvan we gebruik kunnen maken om ervoor te zorgen dat onze waterspiegel niet verder daalt. Hoe zit het daarmee?

Mevrouw Rombouts heeft het woord.

Voorzitter, collega's, we hebben al aangehaald dat we de thematiek inderdaad al meermaals hebben besproken. Ik ben heel blij dat er effectief werk is gemaakt van de droogte en de wateroverlast. Ik ben ook heel blij dat dat wordt besproken met de verschillende stakeholders, om op die manier ook een gedragen plan te krijgen.

De focus ligt op infiltreren en hergebruik. Minister, hebt u al enig zicht op de proeftuin ontharding? Er zijn verschillende proefprojecten opgezet, maar de proeftuin ontharding is een belangrijke. Hebt u al zicht op de resultaten? En/of worden die ook geïntegreerd in het droogte- en wateroverlastplan?

Ik hoor een grote bekommernis over alle partijgrenzen heen, en dat is terecht. Om beleid te voeren bestaan er verschillende technieken. We kunnen normeren, we kunnen sturen via belastingaanpassingen of subsidies, maar we kunnen ook sensibiliseren en dat is eigenlijk de eerste taak. Ik denk dat we dat allemaal moeten doen over de partijgrenzen heen. Zuinig watergebruik is zo'n thema waar iedereen voor is. Dit is dus een uitnodiging. Laat ons allemaal die sensibiliserende verantwoordelijkheid nemen om te zeggen, ook in de winter en niet alleen in de zomer als het al enkele weken droog is, dat we zuinig moeten omgaan met water. We moeten dat heel het jaar door doen. Dat is een duidelijk statement dat ik net heb gemaakt, en ik ben heel blij, collega Wouters, dat u dat volop ondersteunt.

Dat waterplan komt eraan. We hebben op 1 februari het voorontwerp gehad. Er is nu een consultatieronde. Ik weet het, het duurt misschien een beetje lang, collega's. Maar het is nodig om een draagvlak te creëren en alle stakeholders te raadplegen. Ik zeg regelmatig: het klimaat is voor of van ons allemaal, het gaat ons allemaal aan. Wel, zuinig watergebruik en voldoende water in de Vlaamse grond gaan ons ook allemaal aan. Het is dus goed om daar doordacht stappen voorwaarts te zetten, met voldoende draagvlak en met mensen die er iets van af weten.

U nodigt mij uit om te zeggen wat er allemaal kan gebeuren. Het waterplan bestaat uit twee delen. We hebben het deel over het water en de wateroverlast. Inzake zuinig waterbeheer is sensibilisering belangrijk, dat is al gezegd. Er moet meer infiltratie gebeuren. Mijn voorganger heeft heel wat initiatieven genomen om ontharding in Vlaanderen te realiseren.

Dat willen we heel erg aanmoedigen, niet alleen om verdere verharding af te remmen maar ook om over te gaan tot effectieve ontharding. Daar zijn al subsidiëringsmogelijkheden voor uitgevaardigd.

Mevrouw Rombouts, er is inderdaad de proeftuin ontharding, waarvoor 23 projecten geselecteerd zijn. We willen die weg verder bewandelen.

We hebben ook nog 4 miljoen euro uitgetrokken om projecten met betrekking tot hergebruik van water te stimuleren. Het gaat immers niet alleen over ontharding of het tegengaan van verharding; we moeten ook in alternatieve waterbronnen voorzien.

We hebben ook de watertoets in privéverkavelingen en voor nieuwe industriële gebouwen. Het is heel belangrijk om het regenwater niet alleen te laten infiltreren maar ook te laten hergebruiken.

We hebben dus heel wat instrumenten in de aanbieding staan. Goede sensibilisering en het kenbaar maken van die instrumenten bij de vele stakeholders zijn nodig. Het is daarom noodzakelijk om een breed draagvlak te creëren. Ik ben ervan overtuigd dat we dan de volgende maanden op dat vlak in onze regio stappen voorwaarts kunnen zetten. (Applaus bij CD&V)

Mijn voorganger, Bart Nevens, heeft hier ooit gezegd dat we al negen jaar op reserve rijden als het gaat over het grondwater. Laat ons nu samen onze schouders zetten onder structurele maatregelen die ervoor zorgen dat de tank terug wordt bijgevuld en dat het reservelampje deze zomer niet aangaat. Het terugdringen van waterverlies en het vaker hergebruiken van water zijn alvast stappen die we moeten én kunnen zetten. (Applaus bij de N-VA)

De actuele vraag is afgehandeld.