Verrijkingsmateriaal zorgt voor afleiding
De Europese regelgeving verplicht varkenshouders om hun dieren verrijkings- of afleidingsmateriaal te geven, zoals stro, hout of speelgoed. De oorzaak van staartbijten is vaak moeilijk vast te stellen, maar verveling en een monotone omgeving spelen zeker een belangrijke rol. Varkens zijn nieuwsgierige en intelligente dieren die van nature graag wroeten en exploreren. Hun omgeving moet daarom voldoende complex zijn.
Om in hun behoefte voor afleiding te voorzien, legt de Europese Richtlijn op dat alle varkens permanent moeten beschikken over voldoende materiaal om te onderzoeken en mee te spelen, bv. stro, hooi, hout, zaagsel, compost van champignons, turf of een mengsel daarvan, voor zover de gezondheid van de dieren daardoor niet in gevaar komt (bijlage bij het koninklijk besluit van 15 mei 2003 betreffende de bescherming van varkens in varkenshouderijen).
Gevarieerd verrijkingsmateriaal
Het verrijkingsmateriaal dat momenteel aan varkens aangeboden wordt is nu vaak minimaal - bv. enkel een ketting - en blijkt echter niet altijd even doeltreffend om de varkens voldoende afleiding te bezorgen. Het ideale verrijkingsmateriaal is zowel eetbaar, kauwbaar, onderzoekbaar en vervormbaar. De ketting voldoet slechts aan één van deze vereisten nl. onderzoekbaar.
Om te verzekeren dat verrijkingsmateriaal beter de noden van varkens vervult en zo beter aan de Europese wetgeving tegemoetkomt, wordt vanaf 1 september 2018 materiaal dat enkel bestaat uit metaal of harde kunststof, zoals een ketting of een harde bal, niet langer als voldoende beschouwd. Daarom moet het worden aangevuld met of vervangen door geschiktere materialen zoals stro, eventueel in een strokoker, jute zakken, natuurlijk touw (zoals hennep of sisal) of zacht en onbewerkt hout (zoals takken). Dit materiaal mag eventueel aan een ketting bevestigd worden om het van de vloer weg te houden. Bijtrubber zal ook nog toegelaten zijn, maar dit biedt minder verrijking aan de varkens. Je kiest dus best voor een van de andere materialen.
Ruwvoeder wordt aanvaard op voorwaarde dat er regelmatig voldoende hoeveelheden van worden verstrekt zodat er steeds ofwel ruwvoeder ofwel sporen van recent verstrekt voeder zichtbaar zijn. Andere losse materialen zoals stro, turf, hout moeten steeds aanwezig zijn.
Stro, groenvoer of wortelgewassen die in grote hoeveelheden op de grond gegeven worden zijn de meest ideale verrijkingsmaterialen, maar dit is niet in alle systemen even goed mogelijk.
Voldoende verrijkingsmateriaal
Het is van belang dat er voldoende materiaal aanwezig is zodat alle varkens er toegang toe hebben. Onvoldoende materiaal voorzien, kan tot competitie en agressie leiden. Het materiaal moet ook goed bereikbaar zijn. Zo mag het niet vlak naast de drinknippels bevestigd worden want dit zorgt voor conflicten.
Het materiaal moet schoon zijn en veilig voor de dieren. Zo is het gebruik van autobanden als verrijkingsmateriaal verboden wegens het risico op verwondingen en het gevaar voor de voedselveiligheid. Bij uitgebreide vervuiling van het materiaal verliezen de dieren hun interesse.
Alle varkens moeten over hokverrijking beschikken, dus ook zeugen in de dekafdeling en het kraamhok en biggen in het kraamhok. In deze hokken kan verrijking voorzien worden door touwen, stukken jute en vergelijkbare zaken op een goed bereikbare plaats aan de boxen te knopen of ze via een hulpstuk te bevestigen. Losse materialen zoals stro of ruwvoeder zijn uiteraard ook toegelaten, op voorwaarde dat ze permanent beschikbaar zijn.
Beoordelingsmethode
Het is belangrijk dat nagegaan wordt of het verrijkingsmateriaal effectief is. Daarom moet vanaf 1 september 2018 minimaal één keer per maand voor minstens 5 hokken een beoordeling van het verrijkingsmateriaal uitgevoerd worden. De Europese Commissie heeft hiervoor een beoordelingsmethode opgesteld. De dienst Dierenwelzijn stelt een excelbestand ter beschikking dat kan afgeprint worden of digitaal ingevuld zodat de berekening automatisch gebeurt. De ingevulde formulieren of het excelbestand moeten beschikbaar zijn voor de inspectiedienst.
Meer informatie
Informatie over verrijkingsmateriaal voor varkens en de beoordelingsmethode staat op de website van de Dienst Dierenwelzijn via deze link.
