Toch zijn er nog heel wat knelpunten op weg naar de ideale woon- en leefomgeving. De tevredenheid van burgers verschilt bovendien sterk tussen de gemeenten. Een volledig overzicht van de rapporten op gemeentelijk of stedelijk niveau wordt vandaag gepubliceerd op www.gemeente-en-stadsmonitor.vlaanderen.be en op www.statistiekvlaanderen.be. Hieronder een samenvatting van een aantal belangrijke bevindingen.
Woon- en leefomgeving
De gemeente- en stadsmonitor leert dat 79% van de inwoners tevreden is met de eigen buurt en 76% met de eigen gemeente. In veel gemeenten blijkt dat de kwaliteit van de publieke ruimte nog onvoldoende aansluit bij het beeld dat inwoners hebben van een aantrekkelijke woonomgeving. Vooral de staat van fiets- en voetpaden zijn een heikel punt voor veel inwoners. Slechts 1 op 2 inwoners is hierover tevreden.
Andere opmerkelijke bevindingen over woon- en leefomgeving:
•Onaangepaste snelheid van het verkeer en zwerfvuil wekken bij de inwoners de meeste ergernis op. Bijna de helft van de inwoners geeft aan vaak last te hebben van onaangepaste snelheid in de buurt. Dit hangt ook nauw samen met lawaai van verkeer en sluipverkeer. Zwerfvuil is voor bijna 4 op 10 inwoners een buurtprobleem.
•De woonomgeving kan voor veel inwoners ook nog een stuk verkeersveiliger. Slechts 1 op 2 inwoners vindt het veilig om te fietsen. Amper 1 op 3 vindt het veilig voor kinderen om zich te verplaatsen met de fiets of te voet.
•De tevredenheid over voorzieningen in de Vlaamse steden en gemeenten is groot: 3 kwart van de inwoners is hierover tevreden.
•1 op 5 inwoners geeft aan binnen de 5 jaar te willen verhuizen. In de steden is dat 1 op 3. De levensfase, de positie op de woningmarkt, maar ook de eigen perceptie van de kwaliteit van de woonomgeving beïnvloeden deze verhuisintentie.
Welzijn en samenleven
Bij het welzijn van de inwoners is een tweedeling merkbaar tussen de centrumsteden en de andere steden en gemeenten. Er wonen meer mensen met betalingsmoeilijkheden in de steden, er worden meer kinderen in kansarme gezinnen geboren, het beschikbare inkomen is er lager en de werkloosheid is er merkelijk hoger. De participatiegraad voor culturele activiteiten en het aandeel inwoners dat zelf sport is wel hoger in de steden.
Andere opmerkelijke bevindingen over welzijn en samenleven:
•Bijna 60% van de bevolking heeft veel contact met buurtbewoners. 2 op 3 vindt personen uit andere culturen sympathiek. In 13 steden is de openheid ten opzichte van andere culturen toegenomen. Een kwart van de Vlamingen vindt daarnaast ook dat er te veel mensen van andere culturen in zijn buurt of gemeente wonen. Hierbij zijn erg grote verschillen tussen de gemeenten.
•Mensen voelen zich veiliger in de eigen buurt dan op andere plaatsen in de gemeente of stad. 4% voelt zich onveilig in de buurt of mijdt er plekken.
•Het onveiligheidsgevoel in de steden is groter, maar het neemt wel af ten opzichte de voorgaande jaren.
Inwoners en hun bestuur
De bevraging van de gemeente- en stadsmonitor toont dat de mensen meer tevreden zijn over de informatie die ze krijgen van de gemeente of stad, dan over de inspanningen om hen te consulteren. Zo is 78% tevreden over de informatie over activiteiten in de gemeente. Minder dan de helft van de inwoners is echter tevreden over de inspanningen om bewoners te betrekken bij veranderingen en met de wijze waarop met vragen van burgers wordt omgesprongen.
Andere vaststellingen over de inwoners en hun bestuur:
•Grotere tevredenheid over de dienstverlening in het algemeen (73%) dan over de digitale dienstverlening (65%). Grotere verschillen tussen de gemeenten wat betreft de tevredenheid over digitale dienstverlening. Grote tevredenheid over de loketvoorzieningen (77%). 28% van de contacten tussen burgers en overheid verlopen in de steden vandaag al uitsluitend digitaal maar dit varieert sterk.
•Het vertrouwen in het lokale bestuur en de politie ligt merkelijk hoger dan in de federale en Vlaamse overheid. 35% van de inwoners heeft (zeer) veel vertrouwen in het gemeente- of stadsbestuur, 47% in de politie.
•In weinig gemeenten (1 op 10) heeft ten minste de helft van de inwoners veel vertrouwen in het gemeente- of stadsbestuur.
Een aantrekkelijke woon- en leefomgeving creëren is de uitdaging voor alle gemeenten. Er zijn gelijkaardige demografische uitdagingen: bevolkingsgroei, vergrijzing, dalende actieve populatie, toenemend aantal huishoudens. Maar de intensiteit van deze uitdagingen kan erg verschillen tussen de gemeenten. Socio-economisch zijn de verschillen tussen de gemeenten ook groter. Zeker de centrumsteden kennen een meer uitgesproken context. Ze produceren heel wat welvaart maar kennen ook grotere uitdagingen inzake armoede en achterstelling. Daarom moeten de resultaten voor elke gemeente vanuit de eigen context van die gemeente bekeken worden.
Context
De gemeente- en de stadsmonitor zijn omgevingsscanners die de brede omgeving van elke Vlaamse gemeente en centrumstad in beeld brengen.
Beide monitoren bevatten meer dan 200 indicatoren, waaronder meer dan 80 survey-indicatoren, die afkomstig zijn uit een grootschalige bevraging bij een representatief staal van de inwoners in elke Vlaamse gemeente of stad.
De gemeentemonitor verschijnt voor het eerst en wil in de eerste plaats ‘de staat’ of ‘de toestand’ van gemeenten beschrijven. Daartoe bevat deze monitor cijferreeksen die de brede maatschappelijke omgeving in de Vlaamse gemeenten in beeld brengen en een indicatie geven van de interne organisatie van het lokaal bestuur.
De stadsmonitor verschijnt al voor de zesde keer en beschrijft de maatschappelijke ontwikkelingen in 13 Vlaamse steden. De indicatoren geven aan of de steden in een meer leefbare en duurzame richting evolueren.
Rapportage van de cijfers:
In dit rapport “Jouw gemeente in cijfers”, brengen we een selectie in beeld van 100 relevante omgevingsindicatoren voor elke Vlaamse gemeente. Heel wat daarvan zijn survey-indicatoren. Dit rapport werpt zo een eerste snelle blik op jouw gemeente. Je kan het eenvoudig downloaden in pdf.
Stadsmonitor 13 centrumsteden (pdf)
De Stadsmonitor beschrijft aan de hand van een 200-tal indicatoren actuele maatschappelijke ontwikkelingen in de 13 centrumsteden. Je kan dit rapport in zijn geheel (pdf en e-book) of per hoofdstuk (pdf) downloaden.
Stel zelf je rapport samen
Of wil je graag een rapport op maat samenstellen en jouw gemeente vergelijken met je buurgemeenten of andere gemeenten? Dan kan je zelf aan de slag met de interactieve toepassing op www.gemeente-en-stadsmonitor.vlaanderen.be.
Survey Gemeentemonitor en Survey Stadsmonitor
Heel wat indicatoren komen uit een grootschalige bevraging bij inwoners (vanaf 17 jaar) uit de 295 gemeenten en de 13 centrumsteden. In het voorjaar van 2017 werd in elke gemeente een representatief staal van inwoners aangeschreven om deel te nemen. Beide surveys peilen naar de tevredenheid, het gedrag en de participatie van inwoners. Voor alle gemeenten – met uitzondering van Herstappe – ligt de respons voldoende hoog om betrouwbare uitspraken te doen.
