De bal ging aan het rollen nadat de West-Vlaamse groenteboer Tonny Hoste (44) uit Langemark onlangs een Facebookpagina startte met als titel ‘Eerlijke prijzen voor eerlijke producten’. Wie er een foto post van een groente met daarbij de winkelprijs, krijgt prompt de prijs die de boer ervoor krijgt.
“Ik was het beu om supermarkten te zien uitpakken met zogenaamde stuntprijzen terwijl ze er dan nog veel meer voor vragen dan wat ik krijg”, zegt hij. “Wij werken momenteel onder kostprijs en intussen vragen zij vlotjes tien keer zo veel. Vorige zomer was het nog straffer. Toen werd reclame gemaakt voor groene selder die je voor 1 euro het stuk kon kopen. Een topzaakje, zou je denken. Op de veiling kregen wij er die dag 3 cent voor.”
Het Algemeen Boerensyndicaat schaart zich nu achter Hoste en vraagt via een open brief aan de supermarkten om uit te leggen waar het grote verschil in prijs zit. “Supermarkten kopen op de veiling rechtstreeks van de boer”, zegt Hendrik Vandamme. “Met volle vrachtwagens rijden ze vervolgens naar hun distributiecentrum, waarna alles naar de winkels gaat. Mij zul je niet vertellen dat die kleine ingreep zo veel geld kost. Neem wat minder marge en geef onze boeren eerlijke prijzen zodat ze kunnen overleven. Anders heb je over enkele jaren geen leveranciers meer.”
Drie procent marge
De supermarkten wensen niet zelf te reageren maar verwijzen door naar sectorfederatie Comeos. Daar laten ze weten “dat er heus wel wat meer kosten zitten tussen boer en klant dan hoe het nu voorgesteld wordt”. “Gekoeld transport, verwerking, verpakking, opslag, dispatching, personeel om het in de rekken te leggen, kassiersters...”, zegt woordvoerder Hans Cardijn. “Liefst dertig procent van onze kosten zijn personeelskosten. Dan blijft een marge over van amper drie procent. Boeren weten dat nochtans, geregeld zitten we samen in het ketenoverleg. Ik snap niet waarom we die discussie nu moeten voeren.”
Retailexpert Gino Van Ossel van de Vlerick Business School heeft wel begrip voor de boeren. “Ik begrijp hun frustratie”, zegt hij. “Wanneer je naar die cijfers kijkt, is het verschil groot. Maar het zit hem inderdaad in de kosten en die zijn voor supermarkten ook nog eens het grootst bij groenten en fruit. Door het personeel, maar ook door het verlies dat ze hebben. Groenten bederven of klanten knijpen erin om te zien of ze nog kraakvers zijn. Zo moeten ze dagelijks een percentage weggooien. Ook dat zit in de prijs verrekend. Daarnaast zien we ook dat supermarkten de voorbije jaren zwaarder zijn gaan onderhandelen om de prijzen te drukken.”
Grotere concurrentie
“Omdat hun winsten elk jaar kleiner worden”, zegt Jorg Snoeck van de gespecialiseerde website RetailDetail. “Dan zijn er twee mogelijkheden. Ofwel grijp je bovenaan in en vraag je meer voor producten. Maar dat wil de consument dan weer niet betalen. Zo kom je bij optie twee: onderaan de keten knippen. En daar zitten de boeren. Ik praat niemand goed, maar het gaat hier niet over niet méér willen betalen voor een product, maar over niet meer kúnnen betalen. De concurrentie is nu inderdaad zeer groot en elke cent moet de dag van vandaag een paar keer omgedraaid worden.”
De prijzen:
- Prei: 1,45 euro/kg in de winkel - 0,20 euro bij de boer
- Knolselder: 0,99 euro per stuk in de winkel - 0,11 euro bij de boer
- Raapjes: 1,99 euro/kg in de winkel - 0,15 euro bij de boer
- Spruitjes: 3,49 euro/kg - 0,74 euro bij de boer
- Rodekool: 2,49 euro per stuk in de winkel - 0,19 euro bij de boer
- Savooikool: 1,19 euro per stuk in de winkel - 0,19 euro bij de boer