Illegale import van Oost-Europese puppy's

De voorzitter

De heer Caron heeft het woord.

Voorzitter, minister, collega’s, enkele weken geleden hebben we over dit thema al een discussie gehad. Ik wil hier toch een extra element ter sprake brengen. Elke hond in Vlaanderen moet worden geregistreerd, dankzij het plaatsen van een microchip, gekoppeld aan de centrale databank DogID. De verplichting geldt zowel voor pups die hier worden geboren als voor dieren die worden ingevoerd. Honden moeten daarnaast ook over een Belgisch of Europees paspoort beschikken. In de Pano-reportage van februari, over de import van honden, kwam dat aan bod.

We hebben de bevindingen van de reporters van Pano in deze commissie al besproken op 8 maart. U maakte toen onder meer gewag van een Vlaamse position paper over puppyhandel om de regels op Europees vlak te verstrengen. In ieder geval is dat een te bewandelen pad. Wat betreft Vlaamse efficiënte maatregelen om de problemen op korte termijn aan te pakken, was de discussie niettemin weinig bevredigend. U zag niet onmiddellijk mogelijkheden om snel een oplossing aan te bieden. Ik kom daarom graag terug op de zaak, om u te bevragen over een mogelijke oplossing voor het specifieke probleem van de valse registraties, zonder dat dit bijkomende inspecties zou vergen.

Het zou immers een stuk lastiger of zelfs vrijwel onmogelijk worden om buitenlandse honden als Belgische exemplaren te registreren, als de verplichting wordt uitgebreid naar een koppeling van het microchipnummer van een pup aan het microchipnummer van de moeder. Wanneer het om een in Vlaanderen geboren puppy gaat, zal het microchipnummer van de moeder gekend zijn bij DogID. Voor buitenlandse hondjes wordt het dan veel omslachtiger om nog te kunnen sjoemelen met de identiteit.

Mijn vragen aan u luiden als volgt. Gaat u akkoord met deze oplossing, namelijk het verplicht koppelen van het microchipnummer van in België geboren puppy’s aan dat van de moeder? Maakt dit denkspoor deel uit van uw aanpak van het probleem met de ingevoerde Oost-Europese hondjes? Hebt u intussen al meer duidelijkheid over de timing van het advies van de Raad voor Dierenwelzijn? Kunt u een stand van zaken geven over de bespreking van de position paper in de groep van vijf voortrekkerslanden van de EU? Indien de bespreking nog niet is afgerond: wanneer denkt u de paper ter beschikking te kunnen stellen?

Minister Weyts heeft het woord.

Wat de Pano-reportage duidelijk heeft willen maken, is dat het afleveren van een Belgisch paspoort voor een ingevoerde pup gemakkelijk kan. In ons land is dat al lang verboden, maar in de rest van Europa is dat tot op de dag van vandaag perfect legaal. De Europese regelgeving verplicht immers een microchip en een paspoort maar laat perfect toe dat die chip en het paspoort worden vervangen, en dat is het grootste manco. We hebben er al bij herhaling op aangedrongen om dat te verbieden. Dat is het belangrijkste probleem met alle gevolgen van dien voor de traceerbaarheid.

De discussie over de registratie van het chipnummer van de moeder is al meermaals gevoerd. We moeten de afweging maken tussen de meerkosten van de extra administratieve handelingen en de baten. Die extra baten zijn uitermate beperkt. Daarnaast is er de problematiek van het manueel overschrijven. Het gaat over een code van vijftien cijfers waardoor er heel wat problemen ontstaan bij het overschrijven en waardoor het risico op fouten vergroot, in tegenstelling tot de chip die wordt gelezen met een barcode, wat eenvoudiger is en fouten uitsluit.

Erkende kwekers moeten dat nu al doen. Zij moeten nu al alle gegevens over de oorsprong van de door hen gekweekte pups bijhouden. Op dat vlak boeken we dus geen winst. Voor de nesten die ze zelf kweken, moeten ze de identificatiegegevens van het vader- en moederdier bijhouden. Die gegevens zijn nu al beschikbaar en kunnen we dus opvragen en controleren. Bij die controle wordt de overeenkomst tussen de worpfiches en de inventaris van de moederdieren, het register van verkochte pups en de gegevens van de databank nagegaan. Bij niet-erkende kwekers kan op basis van de gegevens in de databank worden nagegaan of de kweker op het ogenblik van de geboorte van de pup een teef van het juiste ras had en of de tussenworptijden realistisch zijn. Dat geeft ook een goede indicatie voor eventuele fraude. Die controle wordt opgevoerd met de uitbreiding van de Inspectiedienst Dierenwelzijn.

Het registreren van de gegevens van het moederdier blijkt trouwens ook niet fraudevrij te zijn. De Sint-Hubertusvereniging hanteert tegenwoordig DNA-gegevens in plaats van een code omdat die code ook fraudegevoelig is.

In het kader van de uitbesteding van de opdracht met betrekking tot het paspoort en het chippen hebben we dit besproken met de andere gewesten. Zij waren van oordeel dat de baten beperkt zouden zijn en kozen dan ook niet voor deze optie.

Zowel de pups uit de Pano-reportage als de betrokken dierenartsen werden onmiddellijk teruggevonden op basis van de gegevens in de databank. De gegevens zijn overgemaakt aan het parket. Ik had trouwens een preview gekregen van die reportage en men vroeg me onmiddellijk naar mijn reactie. De reportagemaker schrok een beetje van het feit dat ik 10 minuten later al over de gegevens beschikte van de betrokken dierenartsen. Dat dossier is intussen in handen van het parket, maar het illustreert wel dat het systeem in Vlaanderen werkt. Vlaanderen is op dat vlak een voortrekker, maar zolang de andere Europese landen niet volgen, blijven we inzake traceerbaarheid en fraudegevoeligheid zitten met een groot probleem.

Wij kunnen vandaag al nauw toezien op de handel en maximaal trachten de fraude te beperken. Het is echter de fraude in het intracommunautair verkeer die moet worden opgelost. Een veralgemeende Europese registratie van alle honden, gekoppeld aan een nauwe opvolging en controle in de kwekerijen van oorsprong, is de oplossing om de mazen in het net te sluiten.

Ik pleit al lang voor een uitbreiding van de regels naar alle EU-lidstaten of toch ten minste naar de hondenhandelaars en kwekers die puppy’s op de Europese markt brengen.

Samen met de koplopers Nederland, Duitsland, Denemarken en Zweden hebben we een position paper opgesteld. Via de permanente vertegenwoordigers bij de EU wordt nu bij zoveel mogelijk landen steun gezocht om de paper gezamenlijk in te dienen bij de Europese Commissie. We trachten nog wat steun te vinden, maar de kar wordt wel vanuit Vlaanderen getrokken omdat wij op dat vlak het verst staan.

In afwachting van Europese maatregelen geloof ik dat problemen in de hondenhandel op Vlaams niveau het meest efficiënt kunnen worden aangepakt door het bijsturen van onze regelgeving. De Vlaamse Raad voor Dierenwelzijn is momenteel bezig met een grondige herziening hiervan. Die herziening vraagt tijd, maar intussen blijven wij niet bij de pakken zitten. De inspectie wordt uitgebreid waardoor de controles nog kunnen worden opgevoerd.

Tot slot een gouden tip voor de consument. Als je een hond of kat wilt kopen, ga dan eerst kijken in de asielen. Als je dan toch naar de hondenhandel stapt, zorg er dan altijd voor dat je het moederdier kunt zien.

Men zegt soms dat dat overlast veroorzaakt en de rust van de dieren verstoort. Als je dat enkel en alleen doet in de finale fase van het sluiten van de verkoopovereenkomst en je zegt dat dat het laatste is dat nog moet gebeuren, denk ik dat dat een zeldzaam gegeven zal zijn in het verstoren van die rust. Als je je als consument gewoon kunt vergewissen van de aanwezigheid van de moeder, dan ben je tenminste gerustgesteld op dat vlak. En dat is nog altijd het beste bewijs.

De heer Caron heeft het woord.

Bedankt voor de erg verduidelijkende uitleg, minister. Ik kan er mij ook grotendeels in vinden. Als je als Vlaamse overheid de voortrekker bent in een dossier, is het heel erg moeilijk om afdoende de resultaten te bereiken die je zelf wilde bereiken. Je hebt namelijk heel veel mensen ‘ballast’ die je moet meeslepen, waardoor je niet helemaal efficiënt kunt werken.

Ik waardeer de inspanningen. Dat van die administratieve overlast wil ik gerust geloven, maar in tijden van digitalisering denk ik dat we daar toch relatief eenvoudige oplossingen voor moeten kunnen vinden. Het is zoals de ambtenaar van de burgerlijke stand in de 19e eeuw die veel schrijffouten maakte, waardoor de familienaam van je voorouders soms wat anders geschreven werd dan je eigen familienaam. In digitale tijden zou dat niet meer mogen. Ik begrijp dat Vlaanderen daar ook de kar trekt en dat de andere gewesten dat niet zien zitten.

Ik leg er mij dus voor een deel bij neer en ik waardeer de inspanningen. Over de uitbreiding van de inspecties hebben we het gehad. Ik wil toch nog één element inbrengen. Ik heb via een lid van de Raad voor Dierenwelzijn de verslagen en de notulen opgevraagd van de werkzaamheden van de raad. Ik doe inhoudelijk niets af aan de kwaliteit van die werking. Dat is niet wat ik wil zeggen. Maar ik kan niet anders dan vaststellen dat de werkwijze van de raad ertoe zal leiden dat het oneindig lang zal duren vooraleer er degelijke, wetenschappelijk gefundeerde adviezen ter tafel zullen liggen.

Ik doe dus niets af aan de kwaliteit van de leiding, het voorzitterschap enzovoort, maar ik vind die werking niet efficiënt. Of is het een kwestie van ondersteuning, minister? Ik weet het niet juist. Ik heb alle documenten gelezen, maar dat is geen goed instrument. Ik ben absoluut voor een raad van experten, maar die moet slagkrachtig en efficiënt zijn. En die heeft niet de efficiëntie van pakweg strategische adviesraden zoals de Strategische Adviesraad voor Landbouw en Visserij (SALV), de Milieu- en Natuurraad van Vlaanderen (Minaraad) of de Strategische AdviesRaad voor Cultuur, Jeugd, Sport en Media (SARC). Ik zou zeggen: die lijkt qua efficiëntie iets meer op de lokale jeugdraad bij ons, als u begrijpt wat ik bedoel. Ik zou dus graag hebben dat u daar toch eens naar kijkt. Inhoudelijk alle autonomie, maar efficiënt in het werk, zodanig dat adviezen hier en op uw bureau ook ter tafel komen en tot besluitvorming leiden.

Collega, het verbaast mij dat u spreekt over de lokale jeugdraad en over inefficiënte werking. Er zijn lokale jeugdraden die zeer sterk werken. Ik kan u naar andere debatten verwijzen.

Het gaat over mijn tijd, toen ik er zelf in was en het een rommeltje was.

Er zijn er waar u advies kunt vragen, collega Caron. Maar dat is niet voor deze commissie. (Opmerkingen)

Uw vraag over de Raad voor Dierenwelzijn gaat ook iets ruimer. Ik denk dat dat niet dadelijk bij dit thema aansluit. Ik ga ervan uit dat u de opmerking meegeeft aan de minister.

Mevrouw Vermeulen heeft het woord

Ik blijf er persoonlijk absoluut voorstander van om de consument aan te sporen om binnenlandse pups te kopen. De consument moet inderdaad weten dat hij moet vragen om het moederdier te mogen zien. Veel consumenten weten dat niet. Bij particuliere kwekers zal dat meestal geen probleem zijn, want die puppy’s worden in een huisgezin opgekweekt. Meestal zal dat ook bij binnenlandse kwekers niet zo’n probleem zijn. Bovendien krijgt de consument ook nog een garantie. Maar die garantie ligt ook wel eens onder vuur. Daarom kijk ik alvast uit naar het advies van de Raad voor Dierenwelzijn wat het garantiecertificaat betreft.

De problemen die collega Caron aanhaalt, minister, doen zich vooral voor bij de ingevoerde pups. Het moederdier is niet aanwezig en kan dan ook niet getoond worden. Daarom blijf ik, ondanks uw contra-argumenten, persoonlijk voorstander van de registratie van het moederdier. Het ontneemt volgens mij in zekere mate de importeurs de mogelijkheid om buitenlandse pups te laten doorgaan voor Belgische pups. Zeker mocht de nieuwe manier om zwangere teven naar hier te brengen en ze hier te laten werpen, werkelijkheid worden, dan meen ik dat dit toch een zeer goed punt zou kunnen zijn.

Minister, ik verwijs graag naar het debat dat we hierover al gehad hebben in juni vorig jaar. Toen werd ook de vraag gesteld naar de registratie van moederdieren, en eventueel zelfs vaderdieren. Als men spreekt over inteeltproblematiek, kan dat ook een meerwaarde hebben. U hebt toen een aantal argumenten aangehaald waar u zonet naar verwezen hebt, onder andere wat betreft de foutenmarge. U hebt toen in uw repliek ook aangegeven dat de foutenmarge misschien wel verwaarloosbaar is. Als we kijken naar de huidige kwekers die dat al doen, en ook naar andere diersoorten, waar ook registratie van nummers moet gebeuren, denk ik dat dat punt, zoals u zelf aangaf, niet fel overwegend kan zijn.

U haalt ook aan dat de vervanging van paspoorten, aangezien dat Europees nog mag, voornamelijk een knelpunt is. Ik ben het met u eens dat we het liefst een sterke Europese regelgeving hebben. Ik vind het ook positief dat u dat op de Europese agenda wilt plaatsen. Dat is zeer terecht. Maar het vervangen van Europese paspoorten verhindert ons niet om, op het moment dat een dier ons land binnenkomt, effectief een controle te doen en eventueel zelfs, als vervanging toegelaten is, op dat moment zelf een controle te doen en een paspoort te geven, waarin dan duidelijk staat dat het dier dus geïmporteerd wordt en dat wij effectief de vereiste hebben dat er wel een moederdier geregistreerd moet kunnen worden.

Met andere woorden, zij die dieren invoeren – ik ga ervan uit dat dat professionele kanalen zijn of dat we daar tenminste op aansturen – moeten effectief meewerken om het moederdier op een correcte manier te kunnen registreren.

Minister, ik wil erop aandringen om die piste effectief verder te bekijken. We hebben er alle belang bij dat we de consument die een dier wenst te kopen alle transparantie kunnen geven over de achtergrond van het dier. Ik weet dat u die illegale hondenhandel ook wilt aanpakken. De transparantie naar de koper is belangrijk. U wilt daarin een voortrekkersrol spelen.

We kunnen inspiratie vinden bij andere diersoorten. Heel wat andere diersoorten hebben hierin een heel belangrijke voortrekkersrol gespeeld. Transparantie van landbouw is hierin zeer duidelijk, net als de transparantie van de paarden en het inteeltverhaal. Ze hebben daarin een ongelooflijke weg afgelegd. Daar gebeurt de registratie van vader- en moederdieren ook. Omdat het bij onze kwekers al effectief gebeurt, heb ik er wat moeite mee om te aanvaarden dat het een onhaalbare piste is of dat het fraudegevoelig is.

Ik wil u vragen om verder het gesprek aan te gaan met de sector en te bekijken op welke manier we via die transparantie van minstens het moederdier, maar mogelijk zelfs moeder- en vaderdier, een extra instrument in handen kunnen hebben. U zegt: ‘Misschien moeten we vragen om het moederdier te zien.’ Ik begrijp dat heel goed, want dat is interessant in verband met socialisatie en het kennen van de achtergrond. Maar ik ben er niet zeker van dat dat het moederdier is. In principe kan ik zelfs niet controleren dat dat het moederdier is, omdat het niet geregistreerd is. Ik houd de vraag naar transparantie en registratie in het achterhoofd, om te bekijken wat daarin mogelijk is.

U zegt dat de controle vandaag werkt. Kunt u op een of andere manier, bijvoorbeeld via een voortgangsrapportage, zicht geven op die controle? (Opmerkingen van minister Ben Weyts)

U verwijst naar de controle en transparantie. U zegt dat er verschillende instrumenten zijn om ervoor te zorgen dat de afkomst van de dieren op een juiste manier traceerbaar is. U verwijst terecht naar heel wat instrumenten en databanken. Maar kunnen wij op een of andere manier zicht krijgen op de controle die daarop gevoerd wordt? Hoe gebeurt de controle? Wat zijn daarin de positieve, negatieve of gevatte resultaten? Ik vraag dus eigenlijk naar een overzicht of jaarverslag van de controles.

Minister Weyts heeft het woord.

Wat de werkwijze van de Raad voor Dierenwelzijn betreft, is het natuurlijk zo dat ze worden overstelpt met onze vragen en adviezen. Vroeger was dat niet echt het geval, maar nu is dat anders. Ik bekijk met de voorzitter hoe we daarin beter kunnen ondersteunen. Het blijft natuurlijk zo dat die mensen hun tijd opofferen. Het is geen verhaal van graaiers of wat dan ook. Zij verrichten dat prima werk volledig op basis van vrijwilligheid, met de ondersteuning van mijn administratie. Ik bekijk eens of we wat meer kunnen tegemoetkomen op dat vlak. De druk stijgt natuurlijk. We willen alsmaar sneller adviezen over steeds meer thematieken.

Wat de discussie over de registratie betreft, zeg ik niet dat dat onmogelijk is. Ik zeg gewoon dat de afweging van uw baten, gelet op de controlesystemen die we nu hebben, blijkbaar beperkt lijkt. Ik heb dat ook voorgelegd aan de collega’s van de andere gewesten. Daar oordeelde men dat die bijkomende registratieplicht en het opnemen daarvan in de aanbesteding, wat hen betreft niet aangewezen was. Men heeft mij uitdrukkelijk gevraagd om dat met de drie gewesten in de markt te zetten, wat mij evident leek. Dat was de conclusie van die gesprekken.

Erkende kwekers moeten nu de gegevens van vader en moeder bijhouden. Die worden ook gecontroleerd. We doen steekproeven bij het uitoefenen van controles. Daarbij gaan we volgende zaken na: de overeenkomst tussen de worpfiches, de inventaris van de moederdieren, het register van de verkochte pups en de gegevens van de databank. Die worden allemaal met elkaar gekruist om na te gaan of ze met elkaar corresponderen. Bij de niet-erkende kwekers kunnen we op het ogenblik van de geboorte van de pup nagaan of het matcht met de aanwezigheid van een teef van het corresponderende ras. Dat is de systematiek die men gebruikt. Ik weet niet in welke mate men dat systematisch, heel specifiek bijhoudt. In antwoord op een schriftelijke vraag kan ik u de resultaten zeker bezorgen.

De heer Caron heeft het woord.

Het valt mij op dat drie collega’s het pleidooi met elkaar delen. Minister, mocht er overal kunnen worden gewerkt met erkende kwekers, binnen- en buitenland en een duidelijke gehandhaafde Europese regelgeving, dan zou die vraag misschien overbodig zijn. We leven niet in een ideale wereld, en dus moeten er soms lastige maatregelen worden genomen om die problemen aan te pakken. Ik pleit ervoor om het hier bij de wortel aan te pakken en opnieuw na te denken over die registratie – en zoals mevrouw Vermeulen zegt, ook van buitenlandse moederdieren – en die na te streven.

Ik sluit af met een verontschuldiging ten aanzien van de lokale jeugdraden. Ik zie bij hen heel veel goede wil, soms iets te weinig ondersteuning en iets te weinig efficiëntie. Het was dan ook een manke vergelijking. Bij dezen bied ik dus mijn verontschuldigingen aan.

De vraag om uitleg is afgehandeld.